Het jaar 1000. Uit het niets ontstond door de nazaten van de Karolingische vorsten in het Niemandsland tussen Maas en Schelde, het hertogdom Brabant. Vanuit het kleine Leuven en met de machtige abdij van Nijvel als eerste steunpunt, haalden ze met grote hardnekkigheid gebieden binnen. Steden als Brussel, Tienen, Gembloers, Antwerpen en Breda kwamen onder hun bevoegdheid en rond 1200, werden ’s-Hertogenbosch en tal van andere steden, zoals Turnhout, Helmond en Eindhoven, gesticht.

Het graafschap Leuven was een klein, Karolingisch graafschap in de Haspengouw, gelegen rond de gelijknamige plaats Leuven. In 1183 verwierf Hendrik I de titel hertog van Brabant. Zijn vader, Godfried, onderscheidde zich bij de verdediging van de stad Jeruzalem tegen Saladin. Als beloning verhief Keizer Frederik I Barbarossa het landgraafschap Brabant tot hertogdom. In 1396 kreeg de dochter van Margaretha van Brabant, Margaretha van Male, getrouwd met de hertog van Bourgondië, Filips de Stoute, het hertogdom Brabant toegewezen. In 1430 kwam Brabant formeel bij de Bourgondische hertogen. De hertogen van Bourgondië heersten tussen 1363 en 1506.

De vorming en opgang van Brabant was een ingewikkelde puzzel van talloze gebeurtenissen, veldslagen, huwelijken, tragische overlijdens en bittere strijd om de macht. Voor het eerst krijgt u in 8 uitgebreide hoofdstukken het hele verhaal in chronologische volgorde, van de voorgeschiedenis (400-950), de Reiniers (843-1000) en de graven en hertogen van Leuven (1000-1190), tot de bloeitijd van Brabant onder de Bourgondische Hertogen (1406-1430). En dit alles in een begrijpelijke taal, met als meerwaarde, wel meer dan honderd vertaalde citaten uit charters en verhalen.

“De geschiedenis van Brabant”, zo lezen we “is een lang verhaal, waarin veel aandacht gaat naar de moeizame verhouding tussen vorst en onderdanen. Die zou leiden tot een uitzonderlijk constitutioneel regime, zoals er geen ander bestond in West-Europa. Maar het verhaal van de graven en hertogen van Leuven en Brabant gaat ook over lief en leed, een explosie van religie en literatuur, heroïsche gevechten en bittere opstanden, de pest en de jodenvervolging, de ambities van adel en steden, de bouw van stadswallen en reusachtige kerken, en de stichting van de eerste universiteit in de Lage Landen. Om de lezer de kans te geven zich in het verleden in te leven, werden meer dan honderd fragmenten uit Latijnse, Franse en Dietse bronnen zorgvuldig naar het Nederlands vertaald. Zo kan de lezer tussen alle gebeurtenissen door nader kennismaken met zeer diverse getuigenissen uit eigentijdse charters of van auteurs die het doorgaans vanaf de eerste rij hebben meegemaakt.”

Edward De Maesschalck (1946), historicus van de K. U. Leuven, behaalde er een doctoraat. Hij was vervolgens gedurende meer dan dertig jaar programmamaker bij de VRT en verzorgde onder meer diverse programma’s met historische onderwerpen. Vanaf 1996 was hij programma-adviseur bij Canvas en schreef een aantal belangrijke, historische werken.

Edward De Maesschalck De hertogen van Brabant 640-1430 416 bladz. geïllustreerd uitg. Sterck & De Vreese ISBN 9789464712209