In “De geboorte van New York” beschrijft Russell Shorto op meesterlijke wijze, in een proloog en 4 uitgebreide hoofdstukken, hoe Nederland de macht over Nieuw-Amsterdam verloor. Hij laat zien dat dit niet, zoals veel mensen denken, het resultaat was van een militaire overname door de Engelsen, maar dat van een onwaarschijnlijke samenwerking tussen de twee rivaliserende staten! Zo werd de kiem gelegd voor de fantastische wereldstad, New York.

In 1664, besloot Engeland de door de Nederlanders gecontroleerde stad New Amsterdam op Manhattan Island binnen te vallen. Charles II en zijn broer, de hertog van York, droomden van een imperium en hun aartsrivalen, de Nederlanders, stonden dit in de weg. Maar Richard Nicolls, die de Engelse vloot leidde die uit was op vernietiging, veranderde zijn strategie toen hij begon te onderhandelen met Peter Stuyvesant, de Nederlandse leider op Manhattan. “Taking Manhattan”/”De geboorte van New York”, laat aan de hand van tal van levendige personages, zien dat de stichting van New York een uitvinding was. Het was niet het resultaat van een Engelse militaire overname, maar van slimme en sluwe onderhandelingen die leidden tot een fusie van de multi-etnische kapitalistische samenleving die de Nederlanders hadden gepionierd met de macht van het opkomend Engelse rijk. Maar de geboorte van wat gerust de eerste moderne stad genoemd mag worden, is ook een verhaal van de brute onteigening van indianen en van de wortels van de Amerikaanse slavernij. “Taking Manhattan” laat zien hoe de paradox van de oorsprong van New York, grenzeloos gekoppeld aan onderwerping en ontheemding, Amerika’s belofte en falen tot zelfs op de dag van vandaag weerspiegelen.

De oorspronkelijke indiaanse bewoners van het eiland Manhattan ontmoetten in 1524 de Italiaan Giovanni da Verrazzano (foto), de eerste Europese ontdekkingsreiziger die New York Harbor aandeed. Hij noemde de plaats Nouvelle-Angoulême, ter ere van de Franse koning François I. In 1624, stichtte een groep protestantse, Waalse families een eerste nederzetting op het eiland Manhattan. Zij werden daarop gevolgd door streekgenoten en andere families van Duitse, Nederlandse en Britse afkomst. Het gebied werd destijds zowel Nieuw-België als Nieuw-Nederland genoemd.

Kort daarop arriveerde in 1625, een Nederlands schip van de West-Indische Compagnie op deze locatie. In mei 1626, werd de Nederlandse Peter Minuit aangewezen als eerste gouverneur van de kolonie en kreeg de naam Nieuw-Amsterdam. In 1647, werd Peter Stuyvesant (foto) Director General van het Nieuwe Nederland. In 1653, werd er een muur gebouwd ter bescherming tegen de indianen. De aangrenzende straat kennen we nu als Wall Street.

In 1664, droomde Engeland van een Noord-Amerikaans imperium en maakte het plannen om Nieuw-Amsterdam met geweld in te nemen. Maar vlak voor het tot een confrontatie kwam tussen de Engelsen en directeur-generaal Peter Stuyvesant, die de leiding had op Manhattan, veranderde de strategie. De overname van de stad kwam tot stand door slimme onderhandelingen, die leidden tot een samensmelting van de Nederlandse pluriforme en kapitalistische samenleving met de macht van het opkomend Engels rijk.

New York werd de eerste hoofdstad van de nieuw gevormde Verenigde Staten op 13 september 1788 onder de Constitutionele Conventie van de Verenigde Staten. Op 30 april 1789, werd de eerste President van de Verenigde Staten George Washington (foto)  geïnaugureerd in Federal Hall aan Wall Street. New York bleef tot 1790, de hoofdstad van de jonge republiek, waarna deze eer Philadelphia te beurt viel. New York groeide uit als een economisch centrum, eerst als het resultaat van het beleid en de daden van Alexander Hamilton, de eerste Secretary of the Treasury, en later door de opening van het Eriekanaal in 1825. Na de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog vestigden duizenden, voornamelijk New England Yankees, zich in de stad.

De ontstaansgeschiedenis van New York was geënt op geweld tegen de inheemse bevolking en het begin van slavernij in Amerika. Maar, tegelijkertijd is het een buitengewoon verhaal over de wijze waarop twee botsende naties samen een nieuwe stad voortbrachten. Russell Shorto, die eerder “Amsterdam: A History of the World’s Most Liberal City” (2013) schreef en wiens werk door de New York Magazine omschreven werd als “verbazingwekkend” en “openbarend”, heeft opnieuw gebruikgemaakt van recent vertaalde bronnen om een levendig en een fris en scherp betoog over de oorsprong van Amerika te schrijven. “Taking Manhattan, The Extraordinary Events that created New York and shaped America” werd schitterend vertaald door Catalien en Willem van Paassen en Jan Willem Reitsma.

De Amerikaanse schrijver, historicus en journalist, Russell Shorto (1959), die in 1981 afstudeerde aan de George Washington University, is directeur van het “New Amsterdam Project” bij “The New York Historical” en senior onderzoeker bij het “New Netherland Institute”. Hij heeft onder meer de internationale bestsellers “Nieuw-Amsterdam” en “Pater familias” (over het Amerika van de jaren vijftig en zestig) op zijn naam staan. Recent verscheen de geactualiseerde editie van Amsterdam. Shorto woonde nl. van november 2007 tot 2013, zelf in Amsterdam, waar hij directeur was van het John Adams Institute (JAI). Op 8 september 2009 werd hij benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau voor zijn bijdragen aan de betrekkingen tussen Nederland en de Verenigde Staten in de vorm van zijn publicaties en zijn werk als directeur van het JAI.

Russell Shorto De geboorte van New York Hoe het Nederlandse Manhattan in Engelse handen kwam 351 blaz. geïllustreerd uitg. ambo/anthos ISBN 9789026356643