In Hofwijck, gelegen in het Nederlandse Voorburg, aan de Vliet of Rijn-Schiekanaal, het kanaal van Delft naar Leiden in de Nederlandse provincie Zuid-Holland, woonden in de 17^de eeuw Constantijn Huygens (1596-1687)  en zijn zoon, de vooraanstaande wis-, natuur- en sterrenkundige, uitvinder en schrijver van vroege sciencefiction, Christiaan (1629 -1695). Het waterslot uit 1642, is nu “museum Huygens’ Hofwijck”. De buitenplaats Hofwijck en de bijzondere tuin eromheen zijn beide omstreeks 1640, ontworpen door de veelzijdige dichter, musicus-diplomaat, Constantijn Huygens.

Christiaan Huygens’ opmerkelijk leven en carrière was het verhaal van de geboorte van de moderne wetenschap. Als torenhoge figuur op het gebied van astronomie, optica, mechanica en wiskunde, zijn veel van Huygens’ innovaties op het gebied van methodologie, optica en tijdregistratie tot op de dag van vandaag, in gebruik. Onder zijn vele prestaties ontwikkelde hij de theorie van licht dat als een golf reist, vond hij het mechanisme voor de slingeruurwerk uit, en ontdekte via een telescoop die hij had uitgevonden, de ringen van Saturnus.

Constantijn Huygens  had vijf kinderen. Zoon Christiaan Huygens kwam uit een familie van multi-getalenteerde individuen, wiens kring uit vooraanstaande figuren uit de Nederlandse samenleving bestond, o.a. kunstenaars en filosofen als Rembrandt, Locke en Descartes. De familie Huygens en hun tijdgenoten waren hoofdrolspelers in de Nederlandse Gouden Eeuw, een tijd van ongekende intellectuele expansie. Tegen de achtergrond van wereldwijde religieuze en politieke onrust, werd deze periode bepaald door zowel gevaar, luxe als vrije tijd, maar ook door nieuwsgierigheid, doelgerichtheid en enorme mogelijkheden.

Christiaan Huygens behoorde tot de grote namen van de 17^de eeuw. Als een echte homo universalis was hij een van de meest uitgesproken persoonlijkheden van de Hollandse 17^de eeuw. De meeste mensen kennen hem nog als een virtuoos dichter, Huygens was daarenboven trouwens ook een talentvol componist en kunstkenner, maar tijdens zijn leven was hij vooral bekend als secretaris van de stadhouders Frederik Hendrik (1584-1647) en Willem II (1626-1650), en eerste raad en rekenmeester van prins Willem III (1650-1702). Vanaf juni 1625 tot aan Frederik Hendriks overlijden in 1647, was Constantijn Huygens zijn secretaris. Dankzij zijn verslagen en dagboek is over Frederik Hendrik veel bekend. Tot 1650, was Huygens eerst nog 3 jaar in dienst van de zoon van Frederik Hendrik, Willem II, stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht, Overijssel, Gelre en Zutphen, Groningen en Drenthe, en vanaf 1672, van diens zoon, Willem III.

Kansrekening en differentiaal- en integraalrekening, wetten voor de elastische botsing, de formule voor de centrifugale of middelpuntvliedende kracht, het achromatisch “Huygens-oculair”, en de golftheorie van het licht uit zijn “Traité de la lumière” (1690), het zijn maar enkele begrippen uit de magische wereld van Christiaan Huygens, de grootste wetenschapper in het Europa van de17^de eeuw. Huygens was een uitvinder, een waarnemer en een denker, en hij leverde een cruciale bijdrage aan de astronomie, optica en mechanica. Hij legde de grondslagen voor de moderne wetenschap en was in zijn theorieën, zijn tijd en tijdgenoten ver vooruit.

Christiaan Huygens woonde zijn laatste jaren in de prachtige villa Hofwijck, een paar kilometer ten zuidoosten van Den Haag, gebouwd door zijn vader, de dichter en diplomaat, Constantijn Huygens. In dat huis voltooide hij zijn verhandelingen over de werking van gepolariseerd licht en de zwaartekracht, zette hij zijn telescopen op en speculeerde hij over leven op andere planeten.

Constantijn Huygens’ doel was om het menselijk lichaam in zijn tuin uit te beelden en zo een aards paradijsje te creëren naar Gods beeld en gelijkenis. Het was ook de plaats waar zijn zoon Christiaan diverse perioden uit zijn leven doorbracht en waar hij inspiratie opdeed voor zijn wereldberoemde ontdekkingen. Hij schreef op Hofwijck Cosmotheoros, zijn magnum opus over het heelal. Christiaan en zijn broer Constantijn junior hadden tevens contacten met  Spinoza, die ook enige jaren in Voorburg woonde.

“Huygens en Hofwijck” kijkt naar de17^de  eeuw door de ogen van deze twee veelzijdige mannen en vertelt een verhaal over literatuur, kunst, muziek, politiek, het huis Oranje-Nassau, wetenschap en het leven op het landgoed. Ook wordt aandacht besteed aan de teloorgang van de buitenplaats in latere eeuwen en aan de nipte redding van het landgoed aan het begin van de 20^ste eeuw, dat inmiddels de status van landelijk monument heeft verworven.

Deze vernieuwde uitgave van het met de Ithakaprijs bekroond boek is tevens uitgebreid met een herspelde versie door Ton van Strien van het origineel hofdicht, waarin Constantijn Huygens in 1653, zijn tuin bezong.

Kees van der Leer is econoom, historicus en oud-docent, die diverse publicaties over buitenplaatsen op zijn naam heeft staan. Henk Boers is als hortulanus de beheerder van de botanische tuin van Hofwijck en het Muiderslot (foto’s), alsmede de ontwerper en begeleider van de tuinreconstructies. In de jaren 1610-1647 was P.C. Hooft de hoofdbewoner die er voornamelijk de zomers doorbracht en die het slot gastvrij openstelde  voor zijn vriendenkring, wier bezoeken later leidden tot de schilderachtige Muiderkringmythe.

https://huygensmuseum.nl/

Kees van der Leer, Henk Boers, “Huygens en Hofwijck, De vindingrijke wereld van Constantijn en Christiaan” 288  bladz. geïllustreerd uitg. Walburgpers ISBN 9789462499119