Stenhammar was een leidende figuur in het muziekleven van Scandinavië, maar als componist twijfelde hij aan zichzelf, omdat hij het gevoel had dat zijn kennis van muziektheorie ontoereikend was. In 1910 besloot hij om dit vermeende tekort aan te pakken en begon met een intensieve studie van contrapunt. Tegelijkertijd, tussen 1911 en 1915, componeerde hij zijn 2de symfonie. Tegen deze achtergrond was het niet verrassend dat het zijn preoccupatie toonde met contrapunt, de laatste beweging is met name een grandioze dubbelfuga.

De tweede symfonie uit 1911-1915 van de Zweedse componist, dirigent en pianist Wilhelm Stenhammar (1871-1927) is zijn persoonlijk, symfonisch meesterwerk en is één van de grote Scandinavische symfonieën van zijn tijd. Als vriend van Nielsen en Sibelius, componeerde Stenhammar weliswaar eerder Duits georiënteerde muziek die conservatiever was dan die van hen. Stenhammar was met name doordrongen van de muziek van Brahms. Dit betekent echter niet dat het zijn muziek aan kracht en expressie ontbrak, want Stenhammars Symfonie nr. 2 is zo gespierd als Nielsens Derde of Sibelius ‘Tweede. Maar in plaats van in de chromatische taal van het fin de siècle te schrijven, componeerde Stenhammar zijn tweede in een modale taal met bijna middeleeuws klinkende thema’s. Met behulp van zijn modale kerktoonaarden en modale thema’s, construeerde Stenhammar enorme, sonore bogen en gewelven van contrapuntische architectuur en creëerde daarmee een gevoel van monumentale grandeur, niet anders dan deze van de symfonieën van Anton Bruckner.

Het openings allegro energico is in sonatevorm, maar de expansieve ontwikkeling van de beweging wordt gevolgd door een even uitgebreide coda. Het andante klinkt als een plechtige, contrapuntische, religieuze processie. Het scherzo schakelt van het religieuze over naar het seculiere door een dynamisch dansthema en een landelijk trio in de houtblazers. De finale is de grootste beweging van de vier. Na een rapsodische, langzame opening, ontvouwt de muziek zich als een reeks fuga’s op lyrische thema’s, culminerend in een langzame maar hartstochtelijke fuga gemarkeerd als Tranquilement, afsluitend met een indrukwekkende dubbelfuga.

Als de symfonie een van de meest gevierde werken van Stenhammar is, is zijn muziek voor Strindbergs “Ett drömspel” (“A Dream Play”), één van de minst bekende. Ze werd gecomponeerd in 1916 voor een productie van het existentialistisch drama van Strindberg, een jaar na het voltooien van de 2^de symfonie. Zelden uitgevoerd, daarna werd de muziek in 1970 gearrangeerd tot een concertversie door de Zweedse componist Hilding Rosenberg (1892-1985) die bij Stenhammar studeerde. Deze opvallende cd werd ‘cd van de Week’ op de Deense radio, kreeg een aanbeveling op de Duitse website Klassik-Heute en werd geselecteerd voor ‘Opname van de maand’ door MusicWeb-International. Een cd die u absoluut niet mag missen! Een immense ontdekking! Top!

Wilhelm Stenhammar Symphony No. 2 in G minor Op. 34 Antwerp Symphony Orchestra Christian Lindberg cd BIS2329