In navolging van Wolfgang Brunner en Michael Schopper (cpo cd), presenteren Markovina en Meister een compilatie met composities, studies en fragmenten. De pianostukken laten de verschillende niveaus van Bruckners ontwikkeling tussen 1850 en 1868 horen, stukken die niet alleen de studie van Bruckner vertegenwoordigden, maar ook anticipeerden op zijn toekomstige impact als symfonicus en hervormer van het muzikaal orkestidioom.
Bruckners tweehandig pianowerk is niet uitgebreid en speelt in het complete oeuvre van de componist geen grote rol. Afgezien van een paar studies staan ze alle in één deel van de Bruckner Complete Editie (“Gesamtausgabe”) (deel XII / 2, uitgegeven door Walburga Litschauer, 1988/2000). Het bevat o.a. een pianostuk in Es (1850) in de stijl van Mendelssohn, een compositie getiteld “Stille contemplatie op een herfstavond” (1863), eveneens in de stijl van Mendelssohn en deze van Schumann, een Fantasie (1868), en een Stuk met als titel, “Herinnering” (1868). Het deel bevat ook de eerste publicatie van een studentenwerk van Bruckner, een sonate beweging in sol klein uit 1863.
De composities uit het studieboek zijn een wereld op zich. Bruckners pianowerken (de composities en schetsen uit het studieboek en de gepubliceerde werken), krijgen helaas nog steeds een marginale plaats door uitvoerders, luisteraars en organisatoren. Hun rijke substantie moet nog worden erkend, want deze kleinschalige werken zijn de fascinerende bouwstenen van overweldigende, symfonische orkestmuziek. In het laatste werk op Markovina’s cd, “Erinnerung” bv., waarschijnlijk gecomponeerd in 1868, ongeveer twee jaar na de eerste versie van zijn eerste symfonie, is de ontluikende symfonicus Bruckner reeds duidelijk te horen. Bruckner componeerde de symfonie die hij nr. 1 noemde, na de Studiesymfonie uit 1863 en voor de “Nulde” symfonie uit 1869. Van deze 1ste symfonie bestaat een eerste „Linzer Fassung“ (1866) en een tweede „Wiener Fassung“ (1891).
De Sonatensatz is een onafgemaakte sonate uit het jaar 1862, die te vinden is in het zogenaamd Kitzler-Studienbuch. De cellist en dirigent Otto Kitzler (1834-1915) (foto), was een jaar eerder naar Linz gekomen als Kapellmeister, en Bruckner, nu 38 jaar oud, en de gevestigde kathedraal-organist in Linz, wilde weer les volgen. Eerder kreeg Bruckner les van Simon Sechter. Zijn nieuwe leraar, Otto Kitzler uit Dresden, liet Bruckner strikt thema’s van acht maten bedenken, waarmee hij de verdere weg bereidde van de toekomstige, geniale symfonicus, Bruckner. Met zijn Sinfonie in f-Moll, die de uitgever Leopold Nowak „Studiensymphonie“ noemde, sloot Bruckner in 1863 zijn studie bij Kitzler af.
Sinds 2013 wordt het studieboek van Kitzler bewaard in de Oostenrijkse nationale bibliotheek in Wenen. Bruckner probeerde ook verschillende vormen en dansen uit, bv. een chromatische Etude, een Rondo en een Andante, maar ook dansvormen zoals de wals of de galop.
De werken suggereren de latere karakteristieke kenmerken van Bruckners taal. Dit geldt met name voor de stukken die hij in de jaren 1850 componeerde, waaronder de vierdelige Lancier Quadrille, waarin hij nog melodieën van Lortzing en Donizetti citeerde. Ana-Marija Markovina speelt, zoals Bruckner zelf altijd deed, op een Bösendorfer-vleugel en profileert exact de ritmische eigenaardigheden en de dansachtige gebaren van deze merkwaardige stukken. In de vierhandige werken, drie kleine stukjes en nog een quadrille, vormt ze met Rudolf Meister, een goed harmoniërend duo.
Op de cd staan de 14 pianostukken uit Kitzler-Studienbuch uit 1864, 4 Lancier-Quadrille in do Groot, WAB 12 uit ca. 1850, Drei kleine Stücke zu vier Händen, WAB 125 uit 1853-1855, Quadrille zu vier Händen, WAB 121(Pantalon, Eté, Poule, Trénis, Pastourelle en Finale) uit ca. 1854, Klavierstück in Es-Dur, WAB 119 uit ca. 1856, “Stille Betrachtung an einem Herbstabend” in fis-Mol, WAB 123 uit 1863, “Steiermärker”, in G-Dur, WAB 122 uit ca. 1850, Fantasie in G-Dur, WAB 119 uit 1868 en “Erinnerung” in As-Dur, WAB 117 uit ca. 1868. Onmisbaar voor Bruckner exegeten!
Anton Bruckner Piano Works Ana-Marija Markovina Rudolf Meister Hänssler HC17054