Het geprezen periode ensemble ‘The Gonzaga Band’, o.l.v. Jamie Savan, maakt zijn Resonus-debuut met een fascinerend programma dat een buitengewoon jaar uit het muzikaal leven van de stad samenvat. Op de cd staat Venetiaanse muziek voor solo stem, cornetten en violen van Monteverdi, Schütz, Alessandro Grandi, Dario Castello, Biagio Marini, Orazio Tarditi, Martino Pesenti, Giovanni Carrone, Ignazio Donati en Benedetto Re.
1629 was een opmerkelijk jaar voor nieuwe muziek in Venetië. Heinrich Schütz bv. publiceerde tijdens zijn bezoek zijn baanbrekende eerste bundel “Symphoniae Sacrae” en innovatieve collecties van Dario Castello, Alessandro Grandi en Biagio Marini, droegen bij aan het cruciaal moment in de ontwikkeling van de vroege, muzikale barokstijl. Eén van de belangrijkste muziekaanbiedingen in dat jaar was het eerste boek van “Symphoniae Sacrae” van Heinrich Schütz, die in Venetië kennis had gemaakt met de nieuwste ontwikkelingen in de moderne muziek van o.a. Claudio Monteverdi, maestro di cappella van San Marco. In 1609 had vorst Maurits van Hessen-Kassel Schütz twee jaar lang in de vrije republiek Venetië, in de leer gedaan bij Giovanni Gabrieli, de musicus, componist en toenmalige kapelmeester van San Marco.
Maar het was waarschijnlijk de muziek van Alessandro Grandi (foto), Monteverdi’s vroegere plaatsvervanger, die de diepste invloed had op Schütz. Grandi was nl. een specialist van de nieuwe monodie in de moderne retorische stijl, gecombineerd met experimenterende ritornelli voor twee violen, en introduceerde zo de Triosonate. Grandi uit Ferrara, verliet Venetië in 1627 voor de Santa Maria Maggiore in Bergamo, maar hield contact met Venetië. Hij publiceerde daar in 1629 zijn derde en laatste boek met concertato motetten. Zijn bijdrage aan de ontwikkeling van religieuze muziek zou generaties lang blijvende invloed hebben in Venetië en ver daarbuiten.
1629 zag ook de publicatie van twee historische collecties in de ontwikkeling van virtuoze instrumentale muziek in de opkomende barokstijl. Dario Castello (foto), een toonaangevende blazer van San Marco, publiceerde het tweede deel van zijn “Sonate Concertate in Stil Moderno”. Bijzonder voor zijn tijd was dat Castello specifiek vroeg om bepaalde instrumenten, waaronder viool, zink, violetta, trombone en dulciaan/fagot. Castello speelde ook een belangrijke rol in de overgang van de traditionele canzona naar de sonate. Biagio Marini, een virtuoze violist die in de beginjaren van Monteverdi in dienst was van San Marco, liet in zijn baanbrekend op.8, “Sonate, sinfonie, canzoni, passemezzi, balletti, corenti, gagliarde e retornelli a 1, 2, 3, 4, 5 e 6 voci”, o.a. een duidelijk onderscheid horen tussen cornet en viool, instrumenten die in eerdere publicaties, als verwisselbaar werden beschouwd.
Daarnaast was de mythe van de wedstrijd tussen Apollo en de satyr Marsyas, een bron van inspiratie voor musici, kunstenaars en wetenschappers. Het was een wedstrijd die de aulos spelende Marsyas zou verliezen, want, toen de Muzen de eerste ronde een gelijkspel noemden, en Apollo zijn lier ondersteboven keerde, kon Marsyas dat niet met zijn aulos. Dit gegeven bood een passende metafoor voor het programma van de cd, waarop ook de strijd om de suprematie tussen blazers en strijkers aan het begin van de zeventiende eeuw wordt verkend. Tot 1629 hadden de kornettisten, geprezen om hun vermogen om de menselijke stem te imiteren, nl. de bovenhand. Maar Marini’s op.8 introduceerde nieuwe speeltechnieken op de viool die de blazers in de schaduw plaatsten.
Ten slotte is Claudio Monteverdi zelf vertegenwoordigd met de bloemlezing van Lorenzo Calvi, maestro di cappella’ in Pavia, uit 1629, “Quarta raccolta de ‘sacri canti a una, due, tre, et quattro voci con il basso per l’organo”, de unieke bron voor “Exulta filia Sion”, een solo-motet met de toen meest vooruitstrevende compositorische technieken. ‘The Gonzaga Band’, opgericht in 1997 (Faye Newton (sopraan) (foto), Jamie Savan (directie & cornet) (foto), Helen Roberts (cornet), Oliver Webber (viool), Theresa Caudle (viool en cornet) en Steven Devine (orgel en klavecimbel)) (foto), brengt met deze cd een bijzonder mooi sonoor sfeerbeeld van de Serenissima Republica van toen. Subliem.
The Gonzaga Band Venice 1629 The Gonzaga Band cd Resonus RES10218
