Het Berlijns vocaal a cappella ensemble “Sirventes Berlin” en haar dirigent Stefan Schuck, stellen een oorspronkelijke, Berlijnse kerst-cd voor die de gepaste sfeer van het mysterie oproept. Het instrumentaal ensemble Margaretha Consort o.l.v. Marit Broekroelofs, brengen op hun beurt een schitterende kerst cd uit met werk van bekende en onbekende Duitse componisten uit de 17de eeuw.
Stefan Schuck sloot in 1987 zijn studie Katholieke Kerkmuziek af aan de Hochschule voor muziek en uitvoerende kunsten in Frankfurt / M. Daarna studeerde hij koor- en orkestdirectie in Frankfurt onder Uwe Gronostay en Jiri Starek. Sinds 1992 is Schuck de dirigent van het Hugo Distler Choir Berlin, dat sindsdien diverse veelgeprezen concerten in binnen- en buitenland heeft gegeven. In 1998 werd Schuck benoemd tot hoogleraar koor- en orkestdirectie aan de Hochschule für Kirchenmusik in Rottenburg-Stuttgart.
Sinds 2013 werkt hij als freelance dirigent. Schuck heeft met vele professionele koren gewerkt, waaronder het Nederlands Kamerkoor Amsterdam, het Keuls Radio Koor, het Berlijns Radio Koor en het SWR Vocaal Ensemble Stuttgart. Zijn koor en orgelconcerten werden o.a. uitgezonden door Deutschlandradio en Südwestrundfunk. In 1998 ontving hij de Hans Joachim Erhard Gedächtnispreis van de stad Aschaffenburg en in 2012 ontving hij de Bürgermedaille van het district Charlottenburg-Wilmersdorf voor zijn cultureel werk. Hij is mede-oprichter van het project KinderStimmen der Lernwerkstatt Berlin, Eigenbetrieb von Kindergärten City, met het doel, vocaal pedagogisch werk met kleuters in Wedding / Kreuzberg.
Stefan Schuck richtte in 2003 het vocaal ensemble sirventes berlin op om de wereldpremière te brengen van de a cappella-cantate ’that they may life’ van de joodse componist Josef Dorfman als onderdeel van de oecumenische Kirchentag in Berlijn. Sinds 2008 zingt het ensemble wekelijks (op zaterdag) in “NoonSong”, een muzikale dienst in de kerk aan de Hohenzollernplatz in Berlijn
Berlijnse componisten uit de 19de- tot 21ste eeuw worden hier verzameld op één cd, van Mendelssohn Bartholdy, Carl Thiel, Albert Becker, Peter Cornelius en Heinrich von Herzogenberg, tot de hedendaagse componist Frank Schwemmer (°1961). Naast beroemde werken als “Frohlocket, ihr Völker” van Mendelssohn, worden talloze onbekende schatten gezongen en herontdekt. De cd werd opgenomen in de heel bijzondere, neogotische, evangelische St. Andreaskirche in Berlijn/Wannsee.
Tracklist :
Thiel: In dulci jubilo; Preis sei Gott im höchsten Throne; Adeste fideles
Bruch: In der Christnacht
Becker: Ihr Himmel, tauet hernieder; Weihnachtsmotette
Mendelssohn: Im Advent (Lasset uns frohlocken); Weihnachten (Frohlocket, ihr Völker)
Herzogenberg: Schifferlied
Schwemmer: O Heiland, reiß die Himmel auf; Dies ist der Tag;
Raphael: Maria durch ein Dornwald ging
Barbe: O Tannenbaum, du trägst ein grünes Kleid
Distler: Variationen über “Es ist ein Ros entsprungen”
Chemin-Petit: Den geboren hat ein Magd
Cornelius / Gottwald: Die Hirten; Die Könige; Simeon (arrangementen van Clytus Gottwald)
Erk: Stille Nacht
Reichardt: Heilige Nacht
Franz Wüllner: Kindelein zart
Max Gulbins: Weihnachten
In de 17de eeuw maakte de organist integraal deel uit van het muziekleven. De organist ondersteunde het koor en de samenzang. Gaandeweg werd er meer aandacht besteed aan het orgel als solo-instrument en begon men het repertoire te componeren voor het begin en einde van de diensten en andere momenten tijdens de liturgie. In de tijd van de reformatie waren leidende theologen niet erg opgezet met deze ontwikkeling. Johannes Calvijn (1509-1564) was bijvoorbeeld geen voorstander van polyfone zang en het gebruik van het orgel in de kerkdienst. Gelukkig dacht Maarten Luther (1483-1546) daar anders over. Hij zei dat het evangelie in zowel tekst als muziek gehoord moest worden. Zo is er in de Lutherse traditie altijd ruimte geweest voor samenzang, gemengde stemkoren en orgelmuziek (met koorarrangementen).
Gezamenlijk zingen als een congregatie was in de 16de eeuw weliswaar nog geen standaardpraktijk. Tot dan werd de muziek in de kerk alleen uitgevoerd door geestelijken en het koor. Luther begon een nieuwe traditie en schreef hymnen die door de congregatie konden worden gezongen. Hij vertaalde Latijnse liederen in het Duits en schreef zelf nieuwe teksten. Hij was ervan overtuigd dat de kerkhymne de meest effectieve manier was om Gods Woord te verkondigen en te verspreiden. “Een lied is lof, catechismus, gebed en preek samen”, zei hij. De nieuwe Duitse hymnen moesten thuis en tijdens de eredienst worden gezongen. Dit inspireerde componisten om vocale en instrumentale arrangementen te schrijven bij deze nieuwe hymnes. Componisten als Michael Praetorius, Heinrich Schütz, Hans Leo Hassler, Johann Ulrich Steigleder, Jacob Praetorius, ontwikkelden dit tot een geheel nieuwe traditie. Zij bewezen belangrijke, Lutherse componisten te zijn op het gebied van kerkmuziek, die de kerk en de hele mensheid, een fantastisch, muzikaal nalatenschap hebben geschonken. Veel van deze kerstliederen worden tijdens de Advent en Kerstmis trouwens nog steeds gezongen
De composities op de cd hebben veel gemeen met de “Christmette”, de “Lutheranische Messe zum Weihnachtsmorgen” van Michael Praetorius (eigenl. Michael Schulteis). Daarnaast zijn kersthymnes van verschillende componisten uit hetzelfde tijdperk gecompileerd. In de lutherse stijl bevatten de composities op deze cd solo-stukken, koorpartijen, dubbel-koor motetten, instrumentale stukken en het orgelrepertoire. Men koos ook wat muziek die niet noodzakelijkerwijs bedoeld was voor Kerstmis, maar die in het programma heel goed past. De functie van sommige van die stukken was liturgisch, zoals “Gloria”, “Onze Vader” of de machtige Ingang-Prelude. Twee andere stukken zijn meditatieve momenten bij de naam Jezus.
Veel van de in totaal zestien nummers zijn bekend. De arrangementen voor solisten en of koor van Praetorius en zijn tijdgenoten worden echter zelden uitgevoerd. Bovendien klinken er geen twee uitvoeringen van deze muziek hetzelfde. Dit komt omdat men in de 17de eeuw een grote vrijheid kende in de keuze van ensemblespecificatie, tempo en versiering. Het Margaretha Consort heeft opvallende keuzes gemaakt die dan ook verschillen van andere ensembles. Zo heeft men bijvoorbeeld één vocaal en één instrumentaal ‘koor’ in een dubbel koor motet gekozen (‘In dulci jubilo’), een instrumentaal koor met één vocale solist en een vocaal koor met één instrumentale solist (‘Nun komm der Heiden Heiland “), en het prachtig “Puer natus”, gearrangeerd voor drie solo sopranen. 
Op de cd staan 22 composities van Bartholomäus Gesius (ca. 1562-1613), Hans Leo Hassler, Petrus Hurtado, Alberik Mazák (1609-1661), Jacob Praetorius der Jüngere, eigenl. Jacob Schultz (1586-1651), Michael Praetorius, Heinrich Scheidemann, Johann Hermann Schein, Heinrich Schütz, Paul Siefert (1586-1666), Johann Ulrich Steigleder (1593-1635), Franz Tunder en Frank Wakelkamp (cellist/gambist van het Margaretha Consort). Naast de bekende werken zijn er enkele onbekende van Gesius, Petrus Hurtado of Alberik Mazák, en pareltjes zoals “Nobilissime Jesu” en “Illibata ter beata”, die nooit werden gepubliceerd en dus nauwelijks werden uitgevoerd. Daarnaast is er ook de hymne “Allein Gott in der Höh sei Ehr” van Michael Praetorius in een zes stemmige versie. Eén van de te ontdekken componisten is Petrus Hurtado (1620-1671) die kapelmeester was van de Sint-Baafskathedraal in de Oost-Vlaamse stad Gent. Hij componeerde een bundel “cantiones natalitiæ” (kerstliederen in het Latijn en in het Nederlands), die in 1655 uitgegeven werden door Phalesius in Antwerpen.
De cd is opgenomen in de Oude Helena-kerk in Aalten in Nederland, een ruim gebouw in pseudo-basiliekstijl met een royale akoestiek. Door zorgvuldig twee miniatuurmicrofoons te positioneren, door de zogenaamde korte reflecties te voorkomen en door de muren en gewelven het werk te laten doen, laat deze 17de eeuwse muziek, die varieert van intiem tot overweldigend, zijn ware karakter horen. Heel, heel bijzonder.
Marit Broekroelofs (°1968) geeft cello les bij Muziekcentrum Westerveld in Dieverbrug en heeft haar eigen particuliere Celloschool in Assen. Verder werkt ze regelmatig mee aan diverse, schitterende uitvoeringen van oude muziek in Noord Nederland. In 2009 richtte ze het Margaretha Consort op, een internationaal ensemble met vocalisten en instrumentalisten. Marit Broekroelofs bespeelt een Boheemse cello met een volle, donkere klank, een prachtige, vijf-snarige, Engelse barokcello en diverse viola’s da gamba. Niet te missen.
Berliner Weihnacht a cappella Sirventes Berlin Stefan Schuck cd Carus CAR83493
A GERMAN CHRISTMAS 17th Century Music for the Time of Advent and Christmas Margaretha Consort Marit Broekroelofs cd Naxos 8.551398