Ontdek twee schitterende barokopera’s, “I’Ipermestra” en “Gli amori d’Apollo e di Dafne” van Francesco Cavalli, op de labels Challenge Classics en Glossa.

“l’Ipermestra” ontstond uit een ongewone mix van hofcultuur en de modieuze “opera alla veneziana”, die toen de modernste en populairste was van die tijd. De Glossa heruitgave van Cavalli’s “Gli amori d’Apollo e di Dafne” door de Argentijn Gabriel Garrido en zijn Ensemble Elyma, heeft een prachtige vocale cast, onder wie Anders Dahlin, Rosa Domínguez, Emanuela Galli, Paola Quagliata en Salvo Vitale.

In 1658, toen de eerste zoon van koning Phillips IV van Spanje en zijn tweede vrouw, aartshertogin Maria Anna van Oostenrijk, dochter van keizer Ferdinand III, (Prins Felipe Próspero) werd geboren, vierde het Groothertogdom Toscane, de koninklijke gelegenheid met de opvoering van één van de magnifiekste opera’s die ooit in Firenze werden opgevoerd, “l’Ipermestra” van Giovanni Andrea Moniglia en Francesco Cavalli.

Patroon van het Toscaans verbond met de Spaanse kroon was weliswaar niet de groothertog Ferdinand II de Medici, maar zijn broer, kardinaal Giovan Carlo de Medici (foto), een onvermoeibare operabezoeker en patroon van zangers, musici en academies. Ter gelegenheid van de opvoering, werd een verslag over de opera gedrukt. De advertentie voor de première in 1658 was zo overtuigend dat men lange tijd geloofde dat de opera speciaal voor de gelegenheid was geschreven, maar bronnen laten zien dat “l’Ipermestra” reeds in 1654 was voltooid, vier jaar voor de geboorte van de Spaanse prins.

De vijftig dochters/Danaïden van Danaos, de koning van Argos, moeten trouwen met evenveel zonen van zijn tweelingbroer Algyptos en krijgen de opdracht hun gemaal tijdens de huwelijksnacht te vermoorden. Ipermestra is weliswaar ongehoorzaam en spaart haar echtgenoot, Lynceus, omdat hij haar maagdelijkheid spaarde tijdens de huwelijksnacht. Lynceus vermoordde daarna iedereen die iets met de dood van zijn broers te maken hadden, inclusief Danaos, de vader van de Danaïden, en werd koning van Argos met Hypermnestra aan zijn zijde.  De overige Danaïden moeten voor straf ten eeuwigen dage in de Onderwereld een bodemloos vat vol scheppen.

Cavalli liet zijn verbeelding de vrije loop en creëerde de levendige, typisch Venetiaanse operastijl met zijn melodieuze aria’s, levendige dansritmes, zorgeloze mythologische of historische plots en royaal verdeelde, komische situaties. De uitvoerders zijn Elena Monti (foto), Emanuela Galli (foto), Gaele Le Roi, Marcel Beekman, Sergio Foresti, Mark Tucker, La Sfera Armoniosa, Mike Fentross Elena Monti, Emanuela Galli, Gaele Le Roi, Marcel Beekman, Sergio Foresti, Mark Tucker en La Sfera Armoniosa o.l.v. Mike Fentross (foto). Subliem!

“Gli amori d’Apollo e di Dafne”, een verhaal uit de Metamorfosen van Ovidius, in première gebracht in het Teatro Tron di San Cassiano in Venetië in 1640, markeerde de eerste samenwerking tussen de dichter Giovan Francesco Busenello en de componist Francesco Cavalli. De Venetiaanse jurist, Busenello was lid van de Incogniti, een academie die bekend stond om haar vrijdenkerij en haar artistieke en filosofische experimenten rond scepticisme en epicurisme.

De zonnegod Apollo achtervolgde de nimf Daphne omdat hij hartstochtelijk verliefd op haar was, maar zij beantwoordde zijn liefde niet. Daphne smeekte de riviergod Peneus om haar te helpen en hij veranderde haar in een laurierboom. De waarde van dit libretto, doordrongen van menselijke passies, de kwetsbaarheid en ijdelheid van de mens, de vluchtigheid van de liefde en de sublimatie van aardse grillen, versterkt door de uitmuntende muziek van Cavalli, lag in de filosofische ondertoon en in de schoonheid en rijke poëzie van de door Busenello aangewende, literaire stijl.

Muzikaal gezien was het werk in bepaalde opzichten nog schatplichtig aan de Florentijnse traditie van het recitar cantando. Tot vrij laat in het Seicento bleef het expressief recitatief trouwens nog steeds het belangrijkste en meest prestigieuze onderdeel van de opera. Niettemin is “Gli amori d’Apollo e di Dafne”, een bucolische, pastorale opera met koren en balletten over onsterfelijke goden en mensen die naar onsterfelijkheid verlangen, ook rijk aan schitterende, vocale ensembles. De ritmische en metrische rijkdom van de tekst stelde Cavalli ook hier in staat om zijn creatieve genialiteit de vrije loop te laten in aria’s, lamenti, duetten en zelfs trio’s. De variëteit van de strofische vormen was daarbij even groot als de expressiviteit van het recitatief.

De uitvoerders zijn Anders Dahlin (foto), Apollo, Rosa Domínguez (foto), Dafne, Emanuela Galli, Aurora, Stephan Van Dyck, Cefalo, Paola Quagliata, Amore, María Hinojosa Montenegro, Filena, Furio Zanasi, Alfesibeo, Sonno, Paulin Bündgen, Cirilla, Mariana Rewersky, Venere, Musa, Salvo Vitale, Giove en Valerio Contaldo, Pan, Morfeo. Het Ensemble Elyma staat o.l.v. Gabriel Garrido (foto). Twee prachtige uitvoeringen die u geenszins mag missen!

Francesco Cavalli I’Ipermestra Elena Monti Emanuela Galli Gaele Le Roi Marcel Beekman Sergio Foresti Mark Tucker La Sfera Armoniosa Mike Fentross 3 cd Challenge Classics CC72774

FRANCESCO CAVALLI  Gli amori d’Apollo e di Dafne Anders Dahlin Rosa Domínguez Ensemble Elyma/Gabriel Garrido 2 cd Glossa GCD 923519

https://www.stretto.be/wp-admin/customize.php?url=http%3A%2F%2Fwww.stretto.be%2F2019%2F09%2F28%2Fapollo-dafne-van-carl-heinrich-graun-door-de-sopraan-hannah-morrison-en-het-main-barockorchester-op-het-label-accent%2F

https://www.stretto.be/2019/09/29/hypermnestre-van-charles-hubert-gervais-door-het-purcell-choir-en-orfeo-orchestra-o-l-v-gyorgy-vashegyi-op-het-label-glossa-een-prachtige-ontdekking/

https://www.stretto.be/2019/03/08/ombra-mai-fu-de-nieuwe-cd-van-philippe-jaroussky-met-arias-van-francesco-cavalli-op-het-label-erato-magnifiek/

https://www.stretto.be/2017/04/29/francesco-cavalli-en-de-venetiaanse-barok/