De in Wenen geboren Stefan Zweig (1881-1942) bereikte met zijn novellen, essays en biografisch werk, wereldwijd een miljoenenpubliek. In 1932 verscheen zijn biografie over Marie-Antoinette, de Franse koningin die in 1793 tijdens de terreur, onthoofd werd.
Na zijn jeugd in Wenen, woonde Zweig in Zürich. Na de Eerste Wereldoorlog keerde hij terug naar Oostenrijk en woonde in Salzburg. Zweig schreef in zijn Salzburgse tijd verhalen, drama’s, novellen en historische romans en biografieën, o.a. over de Franse dichteres, schrijfster en actrice, Marceline Desbordes-Valmore (1786-1859), Romain Rolland, Joseph Fouché, Erasmus (“Triumph und Tragik des Erasmus von Rotterdam”), Maria stuart en de Portugese ontdekkingsreiziger, Magellaan (Fernão de Magalhães). In 1946 volgde nog “Balzac. Roman seines Lebens”. In de jaren ’20 was Zweig één van de succesvolste, Duitstalige schrijvers. De historische momentopname “Sternstunden der Menschheit” uit 1927, haalde bij verschijning recordoplagen. Vandaag is hij het meest bekend om zijn “Die Welt von Gestern, mit dem Untertitel “Erinnerungen eines Europäers”.
Marie Antoinette (1755-1793) was de jongste dochter van keizer Frans I Stefanus en keizerin Maria Theresia van Oostenrijk. Op 19 april 1770, trouwde ze op 14-jarige leeftijd met de Franse dauphin, Lodewijk XVI Augustus. De 14-jarige Marie Antoinette kan haar geluk niet op wanneer ze te horen krijgt te zullen trouwen met de toekomstige koning van Frankrijk, Lodewijk XVI van Frankrijk. Ze probeert zich thuis te voelen in het Kasteel van Versailles. Na haar bruiloft is ze teleurgesteld (“Slaapkamergeheim”) als blijkt dat Lodewijk eigenlijk geen koning wil worden en ook geen behoefte heeft aan het krijgen van kinderen. Ze zoekt troost bij Madame du Barry, de maîtresse van Lodewijk XV.
Ondertussen beraamt Louis Philippe d’Orléans, zoon van Louis d’Orléans, zijn plannen om zelf op de troon te komen. Hij probeert de toekomstige koning te schande te zetten door pogingen te doen zijn vrouw Marie Antoinette, voor schut te zetten. Marie Antoinette weet nog niet hoe ze zich moet gedragen aan het Franse hof en Louis Philippe maakt daar gebruik van. Om die reden zet ze uiteindelijk ongewild Madame du Barry voor schut. Deze zint op wraak en overtuigt de koning Marie Antoinette’s huwelijk tegen te gaan. De koning sterft echter voor dit kan gebeuren.
Op één van de sociale gelegenheden ontmoet ze de Zweedse graaf Axel von Fersen (Axel de Fersen le Jeune). Ze worden verliefd op elkaar en een affaire bloeit op. Daarop volgen Marie Antoinette’s vele tegenslagen, waaronder de gruwelijke moord door de revolutionairen op haar beste vriendin Maria Louise van Savoye, princesse de Lamballe, (“cher Cœur”) (foto), in 1792 (foto’s), de executie van Louis XVI in 1793 en hoe zij van haar toen 8-jarig zoontje Louis-Charles de France (Louis XVII) (foto) gescheiden wordt.
Op het einde beschrijft Zweig de Temple, (een middeleeuws fort in Parijs dat ten tijde van de Franse Revolutie gebruikt werd als gevangenis voor de Franse koninklijke familie), het proces en de rechtszitting, haar laatste gang en de lijkklacht, en wordt Marie Antoinette naar de guillotine gevoerd.
Als geen ander weet Zweig Marie Antoinette tot leven te wekken. Meedogenloos ontleedt hij zowel haar intieme gevoelens, haar gevoelens als moeder van vier kinderen, als haar problemen als koningin in een revolutionair Frankrijk. Hij beschrijft wat er gebeurde in de koninklijke slaapkamer, aan het hof en in de extravagante wereld van het lustpaviljoen Trianon. Daarnaast vertelt hij nauwgezet van de gepassioneerde liefde tussen Marie Antoinette en de Zweedse graaf Hans Axel von Fersen, de revolutie, de vlucht naar en de nacht in Varennes, de gevangenis in de Conciergerie, en haar gruwelijk einde op 16 oktober 1793, op de Place de la Révolution, sedert 1795 Place de la Concorde, onder de guillotine. 
In 1938 werd Zweigs boek door regisseur Woodbridge Strong Van Dyke II voor MGM verfilmd. Norma Shearer speelde de hoofdrol. Meesterlijk vertellend geschreven en historisch indrukwekkend onderbouwd, is dit meeslepend en intiem verteld boek, één van de boeiendste en literair, beste biografieën ooit geschreven. Zeker, zeker lezen!
Het boek met de oorspronkelijke titel, “Marie Antoinette. Bildnis eines mittleren Charakters”, in 1933 vertaald in het Engels als “Marie Antoinette The Portrait of an Average Woman”, in 1978 uit het Duits in het Nederlands vertaald door G.J. Werumeus Buning-Ensink als “Marie Antoinette Portret van een middelmatig karakter”, werd nu volledig herzien en waar noodzakelijk was, opnieuw knap vertaald door Zsuzsó Pennings. Deze mooie, nieuwe uitgave bevat een kleurenkatern met illustraties. Niet te missen!
Stefan Zweig Marie Antoinette 456 bladz. uitg. Ijzer/Utrecht ISBN 978-90-8684-176-9