Op deze heel bijzondere cd tonen Peter Kopp en zijn vocaal ensemble Vocal Concert Dresden, het belang aan van muziek voor de Loge in de 18de eeuw, een interessante, diepzinnige en mysterieuze wereld. De cd bevat talloze werken die nog nooit eerder zijn opgenomen en de muziek werd daarenboven opgenomen in het Dresdner Freimaurer-Institut. De zangers worden in sommige stukken begeleid door het Dresdner Instrumental-Concert op historische instrumenten. De cd verschijnt op 30 augustus.
“Uns nennt die Welt geheimnisvoll”
Op de cd staan (27) composities van Johann Gottlieb Naumann, Friedrich Heinrich Himmel, Carl Philipp Emanuel Bach, Joseph Augustin Gürrlich, Bernhard Anselm Weber (foto), Friedrich Ludwig Seidel, Gottfried August Homilius (foto), Joseph Schuster, Johann Abraham Peter Schulz (foto), Christian Gottfried Körner, Friedrich Franz Hurka, Johann Christian Müller en Mozart. U ontdekt o.a. “Wiegenlied der Freimaurer”, “Musik zur trauerloge für Jacob Heinrich von Born” en het vierdelige “Musique Till andra Graden uti frimureriet” van Naumann, het vierdelig “An die Freude”, gezamenlijk gecomponeerd door Körner, Naumann, Hurka en Müller, en “Schlusslieder” van Gürrlich, Mozart en Naumann.
Hoofdfiguur met negen composities op het programma, is Johann Gottlieb Naumann (1741-1801) (foto), de componist van het beroemd, door Wilhelm Tappert in 1903, ‘Dresden Amen’ genoemd. Deze zes stijgende noten, werden door Mendelssohn (Reformations-Sinfonie), Spohr (“Nachklänge einer Reise nach Dresden”), Loewe (“Der Gang nach dem Eisenhammer”), Wagner (Graalmotief in “Parsifal”, “Das Liebesverbot” en “Tannhäuser”), Bruckner (Christus factus est WAB 11, Virga Jesse WAB 52, Vexilla regis WAB 51 en de 5de – en 9de symfonie), Mahler (“Titan”-Symfonie), en Skrjabin (3de Symfonie) gebruikt.
Naumann ondernam in 1757 een reis naar Italië. In Padua ontmoette hij Giuseppe Tartini, in Bologna Padre Martini, en in Venetië Johann Adolf Hasse. Daar maakte hij in 1762 zijn debuut als operacomponist. In 1764 kreeg hij, op Hasse’s aanbeveling, een aanstelling als componist van kerkmuziek aan het hof van Dresden. Daarna volgden promoties tot kerk- en kamermuziekcomponist (1765) en ten slotte kapelmeester (1776). Zijn opera’s waren in Italië, maar ook in de rest van Europa populair. Zijn opera ‘Le nozze disturbate’ werd bv. in 1780 door Joseph Haydn uitgevoerd in Eszterháza.
In 1777 werd Naumann aangesteld om de koninklijke hofkapel in Stockholm te hervormen. Daarnaast hielp hij koning Gustaf III met zijn operaplannen, wat resulteerde in de opera “Cora och Alonzo”, uitgevoerd bij de ingebruikneming van het nieuw operagebouw in Stockholm in 1782. Naumann werd uitgenodigd om in 1785-1876, ook in Kopenhagen de hofkapel te hervormen en de organisatie van de hofopera te leiden. Hij werkte er als componist van opera’s en als dirigent, maar zette zijn hervormingsplannen niet voort omdat hem in Dresden een levenslang contract als hoofdkapelmeester werd aangeboden.
In Dresden vervulde Naumann een belangrijke rol in het muziekleven. Hij leidde er twee concertseries en uitvoeringen van oratoria. Op verzoek van Friedrich Wilhelm II bezocht hij een aantal keer Berlijn, waar hij was aangesteld als gastcomponist en gastdirigent. In 1792 trouwde hij met Catarina von Grodtschilling, de dochter van een Deense viceadmiraal. Voor de Loge componeerde Naumann o.a. “12 Freymaurerlieder mit neuen Melodien” (1775).
Dresden kende tussen 1728 en 1781 de oprichting van belangrijke Loges, “Aux trois aigles blancs” (“Zu den drei weißen Adlern”), “Zu den drei Schwertern” (met opname van “Étrangère” en “Aux trois grénades”), “Zu den drei Palmen”, “St. Jean des Voyageurs” (“Aux vrais amis”) en “Zum Goldenen Apfel”. Leidende figuren dienaangaande waren Freiherr Joseph Friedrich von Racknitz (1744-1818) (foto) en Christian Gottfried Körner (1756-1831) (foto), de vader van de bekende dichter, Theodor Körner.
De muziek op deze cd volgt weliswaar niet alleen de ontwikkeling van de vrijmetselaarsmuziek in Midden- en Noord-Duitsland in het laatste derde deel van de 18de eeuw, waarin Berlijn en vooral Dresden centra waren, ze biedt ook inzicht in de enorme diversiteit en levendigheid van vocale en instrumentale vrijmetselaarsmuziek en contextualiseren zo de kennis van “koninklijke kunst”, die meestal alleen wordt geassocieerd met Mozarts “Zauberflöte”. 
Het programma en de uitgebreide tekst van de Kreuzschul pedagoog, Kornél Magvas in het bijbehorend boekje, belicht verschillende aspecten van de Vrijmetselarij, van de betekenis van verschillende symbolen en rituelen, naar gezaghebbende vrijmetselaarscollecties, de stad Dresden als het centrum van vrijmetselaarsmuziek en haar uitstraling buiten Zweden, tot de rol van de bekendste, vermoedelijke Vrijmetselaars hit (Magvas), „Ode an die Freude“ van Friedrich Schiller.
Diep geworteld in het rijk, muzikaal leven van de Saksische hoofdstad, benaderen de mannenstemmen van het Vocal Concert Dresden onder leiding van Peter Kopp dit thema als geen ander. Dankzij zijn interpretatieve intelligentie en het emotioneel charisma van de concerten in zijn woonplaats en op de internationale podia, heeft het ensemble veel respect verdiend. Telkens opnieuw wordt het ensemble bestaande uit professionele en niet-professionele zangers, gehuldigd omwille van hun elegante, natuurlijke muziekstijl. Peter Kopp is de oprichter en regisseur van Vocal Concert Dresden en heeft het kamerkoor geleid naar het artistiek opmerkelijke charisma waarvoor hij al lang internationaal wordt erkend. Zijn intensief werk rond de uitvoering van de schatten van de Saksische muziekgeschiedenis, hebben veel weerklank gekregen van zowel het publiek als de internationale muziekpers.
De subtiele interactie van woord en toon brengt vrijmetselaarswaarden over. “Zur Eröffnung der Loge“ is afkomstig uit de “Freymäurerliedern mit neuen Melodien” (1775), een verzameling waarmee de Dresdense Kapelmeester Johann Gottlieb Naumann zijn Lied-debuut maakte. Het lied „Zur Ehre Gottes“ van de Berlijnse hofdirigent Friedrich Heinrich Himmel, een van de belangrijkste leerlingen van Naumann, is inhoudelijk verwant. Opvallend is de levendige, responsoriale afwisseling tussen een solo zanger en het antwoordend koor van de broeders. Naumanns compositie “Die heilige Zahl“ verwijst naar het cijfer drie, belangrijk voor de vrijmetselaars als een symbool van oneindigheid en goddelijke perfectie. Het cijfer drie wordt drie keer herhaald door het koor, waardoor het veelzijdig is in de opname. De Masonic basisdeugden wijsheid, schoonheid en kracht zijn ook een eerbetoon aan het “Wechselgesang“ van de Hamburgse, stedelijke muziekdirecteur, Carl Philipp Emanuel Bach.
Naumanns compositie “Stärke” overtuigt vanwege de opvallende wilskracht. De compositie “Bei Eröffnung der Loge“ van de contrabassist van het Berlijns Koninklijk Orkest, Joseph Augustin Gürrlich, “An einen jungen Bruder“ van de dirigent van het Koninklijk Nationaal Theater, Bernhard Anselm Weber, en het driedelig a capella-koor “Zur Ehre Gottes“ van de organist van de Berlijnse Marienkirche, Friedrich Ludwig Seidel, vormen één grote, melodisch-harmonische boog naar verschillende stilistische tijdperken. Een prachtige cd!
Uitvoerders zijn Mathias Kiesling, Angelika Fritzsching (fluit), Stefan Pantzier (fagot), Dorothea Vogel, Christiane Gagelmann (viool), Amber McPherson (altviool), Dietrich Zöllner (cello) en Sebastian Knebel (pianoforte). Koorleider en Dirigent Peter Kopp (°1967) uit Wernigerode, was eerst lid en later dirigent van het Dresdner Kreuzchor. In 1993 richtte hij de “Neuer Körnerscher Singverein”, het latere kamerkoor, Vocal Concert Dresden op.
Freimaurermusik Freemasons’ Music Vocal Concert Dresden Peter Kopp cd Berlin Classics 0301152BC