Nadat het Duitse Rijk in 1918 verplicht de wapens moest neerleggen, week de Duitse keizer Wilhelm II op advies van zijn generaals, uit naar Nederland waar hij zijn leven tot aan zijn dood in 1941, in betrekkelijke eenvoud zou doorbrengen. Als een dief in de nacht passeerde hij de grens en ineens zat Nederland opgezadeld met de Duitse keizer. Een man van goede wil enerzijds, en anderzijds een oorlogshitser en antisemiet. Hij vestigde zich uiteindelijk in het plaatsje Doorn waar hij resideerde.

De meeste auteurs die boeken over keizer Wilhelm II schreven, beoordelen hem negatief tot zeer negatief. Zo negatief, schrijft Andriessen, dat men zich wel moet afvragen hoe het mogelijk is geweest dat deze man zich gedurende de eerste 25 jaar van zijn regering kon handhaven in een land dat zich onder zijn leiding ontwikkelde tot een der machtigste en modernste staten van Europa en op economisch gebied de belangrijkste concurrent werd van het Britse imperium.

In deze boeken over Keizer Wilhelm II trachten de auteurs de mythevorming over leven en werken van de laatste Duitse keizer te ontrafelen en van de werkelijkheid te scheiden. Ze analyseren daarbij de diverse negatieve meningen welke zich in de loop der tijd over Wilhelm II gevormd hebben, niet in de laatste plaats door het geweldige geallieerde propagandaoffensief dat tijdens de Eerste Wereldoorlog tegen hem ontketend werd.

J.H.J Andriessen heeft het in zijn boek “Mythe en werkelijkheid” over het ontstaan van het Duitse keizerrijk, Wilhelm II als mislukkeling, Wilhelm en het ontslag van rijkskanselier Bismarck (1890), het niet verlengen van het herverzekeringsverdrag (1890), het Krüger telegram (1895), de beruchte Hunnenrede van Bremerhafen (1900) waardoor de Engelsen de Duitsers Hunnen noemden, het Björko verdrag (1905), de Marokko-politiek van de keizer, het beruchte Daily Telegraph interview (1908), de Liman von Sanders affaire (1913), de blanco cheque van Oostenrijk-Hongarije (1914), de onbeperkte duikbootoorlog als Wilhelms grootste blunder en Wilhelms invloed gedurende de oorlog. In vijf opvallende, Engelse bijlagen gaat het over het ABC Memorandum van de British Foreign Policy, het rapport van de Duitse conferentie in januari 1917, een fragment van een Duitse conferentie in augustus 1916 en de 11 artikelen van het Boxer Protocol in september 1901.

Perry Pierik behandelt in zijn boek “De verlaten Monarch”, slechts de laatste dramatische fase van het keizerschap in Duitsland, de Eerste Wereldoorlog en het geestelijk klimaat waarin het karakter van de monarch werd gevormd en waaruit dit conflict kon voorkomen. Daarnaast staat hij stil bij de vlucht van de voormalige keizer en zijn verblijf in Nederland. Door de grillige loop van de geschiedenis kon het gebeuren dat de machtigste man van Europa, keizer Wilhelm II, uiteindelijk hof moest houden op het kleine landgoed van huis Doorn, dat hij stiekem had gekocht, voordat de Nederlandse overheid kon ingrijpen.

Vanuit Nederland blikte de keizer eindeloos terug op het roemruchte verleden en hij hoopte op betere tijden. Duitsland keerde inderdaad terug op het wereldtoneel maar Hitler blokkeerde de terugkeer van de keizer. Deze moest volstaan met missies van zijn familieleden naar Duitsland. Veelal liepen deze uit op pijnlijke vernederingen. Zelfs het toetreden tot de nazi’s van enkele leden van het huis Hohenzollern, bracht geen soelaas. De keizer vluchtte dan ook meer en meer weg in zijn eigen wereld, nauwelijks groter dan de prachtige rozentuin en de bomen om zijn huis, omgeven door een handvol getrouwen en zijn beide levenspartners, Auguste Victoria en Hermine von Reuss. Zijn enige politieke band met de buitenwereld vormde uiteindelijk zijn krantenarchief en de lezingen die hij in huis Doorn organiseerde, en ook zijn memoires. Twee boeken, warm aanbevolen.

Hans Andriessen Keizer Wilhelm II. Mythe en werkelijkheid uitg. Aspekt 354 bladz. geïllustreerd ISBN 9789059114982

Perry Pierik Henk Pors De verlaten monarch uitg. Aspekt 248 bladz.  ISBN 9789461532053