Een buitengewone constellatie van artiesten is een van de belangrijkste kenmerken van deze nieuwe opname – een Tsjechische dirigent en een Tsjechische solist en een Duits orkest, met een Tsjechische sound. Alle drie genieten grote bekendheid in zowel de Europese als de mondiale context.
Dvořák componeerde zijn pianoconcerto van eind augustus tot 14 september 1876. Het handschrift bevatte echter veel correcties, uitwissingen, weglatingen en toevoegingen, waarvan het grootste deel in de solo pianopartij. Het werk ging in première op 24 maart 1878 in Praag, met het orkest van het Voorlopig Theater van Praag onder leiding van Adolf Čech met als pianist, Karel Slavkovsky. Tijdens het werken aan het concerto besefte Dvořák zelf dat hij geen virtuoos stuk had gemaakt waarin de piano strijdt met het orkest. Dvořák schreef: “Ik zie dat ik geen Concerto voor een virtuoos kan schrijven; ik moet aan andere dingen denken”. Wat Dvořák in plaats daarvan componeerde, was een symfonisch concerto, waarin de piano eerder een leidende rol speelt dan te moeten optornen tegen een uitgebreid orkestapparaat.
In een poging ongemakkelijke passages te verzachten en het scala aan sonoriteiten van de pianist uit te breiden, ondernam de Tsjechische pianist en pedagoog Vilém Kurz (1872-1945) (foto)een uitgebreide herziening van de solopartij. Deze versie/revisie van Kurz wordt vandaag vaak uitgevoerd. Het concerto werd vele jaren verdedigd door de bekende Tsjechische pianist Rudolf Firkušný (foto), die het speelde met veel verschillende dirigenten en orkesten over de hele wereld tot vóór zijn overlijden in 1994. Firkušný was ooit een student van Kurz en speelde de herziene soloparij gedurende lange tijd. Later in zijn concertcarrière wendde hij zich weliswaar tot de originele Dvořák-partituur.
Het Concerto voor piano en orkest nr. 4 (“Incantation”) H.358 van die andere, grote, Tsjechische componist, Bohuslav Martinů (1890-1959) (foto) werd gecomponeerd in 1955-56 en ging in december 1956 in première door het New York Philharmonic Orchestra onder leiding van Leopold Stokowski met Rudolf Firkusny aan de piano. Martinu componeerde zijn vierde pianoconcerto, ‘Incantation’, in de schemering van zijn leven in New York, toen het duidelijk was dat hij nooit nog naar zijn thuisland zou terugkeren.
Het Concerto heeft verschillende speciale kenmerken. Het werk onderscheidt zich van andere concertante werken van Martinu door slechts uit twee bewegingen te bestaan, door zijn titel “Incantations”, en door zijn vrije vorm en zeer verheven stemming , vol met fantastische, glinsterende timbres en plotselinge veranderingen. De eerste reactie van de critici was echter negatief. Aan de ene kant loofden ze zijn vindingrijkheid, briljante instrumentatie en fantasierijke virtuositeit, anderzijds verwierpen ze de compositie te eclectisch te zijn, zonder formele homogeniteit. Gelukkig is dat vandaag anders.
De hier opgenomen uitvoering van “Incantation”, werd door de critici terecht geprezen als onthullend. De connectie tussen Ivo Kahánek en Martinů is inderdaad diepgaand, met de pianist die de Incantation in concertzalen over de hele wereld heeft gespeeld (BBC Symphony Orchestra, Jiří Bělohlávek – BBC Proms; Berliner Philharmoniker, Sir Simon Rattle, e.a.).
De Tsjechische pianist, Ivo Kahanek (°1979) (foto) won in 2004 de Praagse internationale muziekwedstrijd en won ook prijzen op andere toonaangevende, internationale pianowedstrijden (Maria Canals Wedstrijd in Barcelona, Vendome Prijs in Wenen, Fryderyk Chopin internationale pianowedstrijd in Marienbad, Concertino Praga). Na zijn succesvol debuut op het Beethovenfest in Bonn en het Praags Lentefestival, werd hij door de BBC uitgenodigd om op te treden op de BBC Proms met het BBC Symphony Orchestra onder zijn chef-dirigent, Jiří Bělohlávek. Hij treedt ook regelmatig op met het Tsjechisch Filharmonisch Orkest en zijn chef-dirigent Zdeněk Mácal, en speelde met het WDR Orchestra Keulen, het Tsjechisch Radio Symfonie Orkest en vele andere.
In 2007 bracht Kahánek twee cd’s uit met muziek van Janáček, Martinů, Klein en Kabeláč en tekende bijgevolg een driejarig contract met Supraphon Music. Daarnaast werkt hij regelmatig samen met de Tsjechische radio en televisie. Ivo Kahánek, die afstudeerde aan de Academie voor uitvoerende kunsten in Praag bij Ivan Klánský, volgde ook een semester de cursus Advanced Instrumental Studies aan de Guildhall School of Music and Drama in Londen bij Ronan O’Hora. Daarnaast volgde hij masterclasses bij o.a. Karl- Heinz Kämmerling, Christian Zacharias, Alicia de Larocha, Imogen Cooper, Peter Frankl.
De studio-opname van het pianoconcerto van Antonín Dvořák is de opmerkelijke terugkeer naar de originele versie van de componist, zonder de effectieve en virtuoze aanpassingen van zijn latere arrangeurs. Het laat de tedere en melodieuze muziek van Dvořák horen, die altijd streefde naar het benadrukken van hartelijke expressie, waarbij hij de voorkeur gaf aan een rijke instrumentale kleur. Een uitzonderlijke ontmoeting van uitstekende Tsjechische (en andere) musici, die een uitzonderlijk Tsjechisch en wereldwijd repertoire uitvoeren. Dit is een cd met wereldberoemde Tsjechische werken, uitgevoerd door buitengewone musici. Niet te missen!
Dvořák, Martinů Piano concertos Ivo Kahánek Bamberger Symphoniker Jakub Hrůša cd Supraphon SU 4236-2