De DDR is verdwenen en Berlijn maakte na de val van de muur een stormachtige ontwikkeling door. Wellicht is Duitsland op dit moment het meest Europese land. Maar reizen in Duitsland blijft een reis door de geschiedenis. In Duitse passages schrijft Lo van Driel over tweehonderd jaar Duitse en daarmee Europese cultuur en geschiedenis.
Over iedere plaats die Lo van Driel aandoet vertelt hij een bijzonder verhaal. Het zijn verhalen over schrijvers, kunstenaars, gebouwen, historische plekken, kampen, romans, brieven en relaties. U bezoekt Neurenberg en Leni Riefenstahl, Neuruppin en Theodor Fontane, Düsseldorf en Robert Schumann, Hohenschönhausen en de Stasi-gevangenis, Berlijn en Nabokov, Erlangen en Thorbecke, Nieder-Ingelheim en Multatuli, maar u leest ook over het Blitzfussball van Sepp Herberger uit Mannheim, die in 1954 het West-Duits voetbalelftal naar zijn eerste wereldtitel leidde, de gemeenschap van Russische ballingen na de Bolsjewistische machtsovername, de luchtbrug naar Berlijn, de taal van de nazi’s en vele, vele andere onderwerpen.
In Duitse passages zijn verhalen, columns, notities, aantekeningen en reisverslagen verzameld over Duitse geschiedenis, literatuur en kunst. “Over de oorsprong van deze verzameling”, schrijft Lo van Driel, “kan ik kort zijn. Sommige stukken lagen te wachten. Enkele zijn vroeger, in fragmenten, verschenen in de ‘Provinciale Zeeuwse Courant’. De stukken werden voor deze verzameling herschreven, uitgebreid of verkort. Notities in kleine zwarte boekjes tijdens uitstapjes en reizen, opmerkingen in de marge van gelezen boeken en naar aanleiding van tentoonstellingen, lagen aan de basis”.
Hij heeft het over Berlijn, de metaforische stad van ‘Verführung und Freiheit, de Pruisische tijd, de periode dat Bismark de politiek bepaalde en dat de keizer er woonde, de Eerste Wereldoorlog, de arbeidersbeweging, de Spartakus opstand, de Kapp-putsch, de dreigende burgeroorlog, gevolgd door Goebbels in het Sportpalast, de Führer uit het raam van de kanselarij, de plaatsen van de terreur, de synagogen en de boekverbranding op 10 mei 1933 op de Bebelplatz in Berlijn (foto). Verder vertelt Lo van Driel over de Koude Oorlog, de Duitse deling, de “Wende”, de “Wiedervereinigung”, en de literatuur voor en na.
Na Weimar, Goethe en Italië, de zelfmoord van Kleist en Henriette Vogel Stolpe aan de Wannsee, Kreisleriana: Hoffmann en Schumann, de toekomstige Nederlandse minister van Binnenlandse Zaken, Johan Rudolph Thorbecke op studiereis in Erlangen, Brahms in Düsseldorf, Fontane als spoorzoeker en Fontane’s Berlijn, neemt van Driel u mee naar Worpswede: Paula Modersohn-Becker, Rilke op reis, Hiddensee: Marsman en Lehning, In de Philharmonie: Nabokov, Moskou aan de Spree, Pariser Platz: Max Liebermann, Rinus van der Lubbe in Leipzig en “Triumph des Willens” in Neurenberg. 
De andere vertellingen gaat over Irmgard Keun in Oostende aan de Belgische kust, Klemperer en de nazitaal, Mythos Germania: Albert Speer, de Wannsee en Berliner Luft, Dorotheenstädtischer Friedhof, Werkkamp in Schöneweide, Vliegveld Tempelhof, Gevangenis in Hohenschönhausen, de Stalinallee, Brigitte Reimann in Neubrandenburg en de dichteres Inge Müller in Pankow. Tot slot, Aufbaugeneratie, Siebenbürgen: Herta Müller, Todtnauberg: Heidegger en Celan, Celan en Bachmann in Keulen en de Liebschaft: tussen Heidegger en Hannah Arendt (foto). Hoogst interessant, vlot, innemend, vertellend en geëngageerd geschreven, met een gedreven passie voor het onderwerp. Niet te missen. Zeker, zeker lezen!
Lo van Driel Duitse passages 320 bladz. uitg. Wereldbibliotheek ISBN 9789028450189
https://www.stretto.be/2017/04/17/duitsland-wie-kan-het-begrijpen/