Vaderland, vlaanderland, nondedjus patatteland, Willem Vermandere, “Als ’t maar geestig is, prenten en vertellementen”, een aanstekelijke uitgave van Lannoo. | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

De innemende Vlaamse zanger en beeldhouwer Willem Vermandere wordt tachtig. In dit heel mooi boek brengt Willem Vermandere een selectie van ingekleurde houtsneden die hij afdrukt in zijn eigen atelier, een bundeling van 80 geestrijke gedachten over het leven, gekoppeld aan een selectie van zijn nieuwste grafisch werk.

Willem Arthur Vermandere werd geboren in 1940 in Lauwe, nu een deelgemeente van Menen. Willem is als zanger een Vlaams kleinkunstenaar en is daarnaast beeldhouwer, filosoof, gitarist, basklarinettist, dichter en schilder. Hij woont in Steenkerke bij Veurne. Vanaf de jaren ’60 verwierf hij bekendheid dankzij zijn liedjes over de dingen des levens, de Westhoek en de verschrikkingen van de Grote Oorlog, aanvankelijk gezongen in zijn sappig West-Vlaams dialect, later in een Nederlands met een zware West-Vlaamse tongval. Nummers als ‘Lat mie mor lopen’, ‘Als ik zing’, ‘Blanche en zijn peird’ en ‘Bange Blankeman’ zijn ondertussen een belangrijk deel geworden van het Vlaamse cultureel erfgoed. Op latere leeftijd studeerde hij godsdienstwetenschappen in Gent en gaf hij drie jaar les in Nieuwpoort.

Het eerste album van Willem Vermandere was “Liedjes van de Westhoek” uit 1968. Het was zijn eerste elpee. Op deze plaat en op de opvolger “Langs de Schreve” uit 1969, zette Vermandere teksten van de West-Vlaamse missionaris en kunstenaar Djoos Uytendaele en teksten van vriend en heemkundige Roger Rossy op muziek. Op deze platen werden de dagelijkse dingen van de streek van Vermandere, de Schreve, en de Westhoek, bezongen. De platen bevatten nog geen echt geëngageerde nummers, die de latere Willem Vermandere zo zouden typeren.

Op zijn derde plaat (1971) verschenen de eerste legendarische nummers, “Blanche en zijn peird” en “Piere de beeste”. In 1976 schonk hij op zijn plaat “Met mijn simpel lied”, zijn geliefde medemensen, de nummers “Klein ventje van Elverdinge” en “Duuzend soldaten”, over de gruwel en duizenden soldatengraven van de “Grote Oorlog” in het anders zo rustig ingetogen, dichterlijk-landelijke Zuiden van West-Vlaanderen. In 1981 verschenen “Lat mie maar lopen” en “Ik plantte ne keer patatten”.

De Vlaamse zanger en beeldhouwer Willem Vermandere wordt op zondag 9 februari, tachtig, maar is actiever dan ooit. Hij treedt nog steeds op als muzikant, maakt beelden en houtsneden en blijft nog elke dag schrijven. Want ‘er moet gewrocht worden’. Want ‘Ge moet tonen wie ge zijt…’

Bij de tachtig “vertellementen” staan tachtig houtsneden/prenten. Hij combineert die “prenten” nl. met 80 herkenbare en krachtige gedachten over het leven, gebaseerd op zijn ruime levenservaring. “Beter kan ik mijn tachtigste verjaardag niet vieren. In mijn jonge jaren tekende ik in school al karikaturen van mijn meesters. Ge ziet toch aan al die zotte (en serieuze) posturen dat ik mij ‘jeune’ met dat tekenen, snijden en drukken. Ben ik geen kind van onze expressionistische houtsnijders? Maar ik heb de vertellementen evenzeer nodig, om mijn gedacht te zeggen over onze gekke wereld. Moet ik al die woorden en druksels nu ook nog uitleggen? Dat is niet te doen. ’t Moet ‘geestig’ blijven.

Misschien is het wel ons mooiste West-Vlaams woord: ‘geestig’. Dat wil zeggen ‘rijk aan geest’, ’t is meer dan ‘leutig’, ‘leuk’, ‘lollig’, ‘komiek’ of ‘kluchtig’. ’t Is zoveel meer…’t is ‘geestig’”. De “vertellementen” kregen titels als “Tachtig”, “Bezeten”, “Ons kerske”, “Beeldensnijder”, “Biechtvader”, “Grotemensenwereld”, “Troost”, “Kleur”, “Jeunen”, “Voortdoen”, “Essentieel”, “Kronkelend”, “Waarachtigheid”, “Verbeelding”, “Tjolen”, “Kruidenpot” of “Confessie”. Geen propositielogica of cognitieve semiotiek van analytische kernproblemen, maar hartverwarmende en gevoelige, hoop- en troostvolle, oprechte en ontroerende vertellementen. Gelukkige verjaardag, Wim. Met dank. Zeker lezen!