In 2018 hebben de violiste Isabelle Faust en de fortepianist Alexander Melnikov een eerste cd uitgebracht met Mozarts Sonates voor fortepiano en viool. Op deze cd werden de Sonaten K304, K306 en K526 opgenomen. Nu werd een tweede volume uitgebracht, met Mozarts Sonaten K.301, 305, 376 en 378.
In de periode 1763–66, componeerde de kleine Mozart, vier Sonaten voor klavier en viool K. 6-9. Deze werden gevolgd door zes Vioolsonaten met cello ad libitum (K.10-15), en nog eens zes Sonaten zonder een eventuele cellopartij K. 26-31. Tussen 1777 en 1787, componeerde Mozart de Vioolsonaten nrs. 17-36. Mozarts sonaten worden uitgevoerd op historische instrumenten. Alexander Melnikov speelt voor deze opname nl. op een fortepiano van Christoph Kern naar een kopie van een Anton Walter uit 1795 en Isabelle Faust speelt op haar Stradivarius uit 1704, bekend als de “Sleeping Beauty”.
Op de tweede cd beleven Isabelle Faust en Alexander Melnikov als het ware opnieuw de traditie van de ‘Sonate voor klavier met vioolbegeleiding’. Geboren in het midden van het Verlichtingstijdperk, bleef dit concept bloeien in het tijdperk van het vroeg Weens classicisme, zelfs al startte Mozart, lang voor Beethoven, een steeds levendiger gesprek tussen de twee instrumenten.
Mozarts eerste vier sonaten voor klavier en viool, K. 6-9 behoren tot zijn vroegste werken. Ze werden gecomponeerd tussen 1762 en 1764. Ze omvatten verschillende van zijn primeurs als componist. Het waren nl. zijn eerste werken met viool, zijn eerste werken voor meer dan één enkel instrument, zijn eerste werken in meer dan één beweging, en het waren zijn eerste werken in de Sonatevorm. Tot dan toe had hij enkel voor solo klavecimbel gecomponeerd. Mozart zou tussen de zes en acht jaar oud zijn geweest toen hij deze Sonaten componeerde. Daarom wordt verondersteld dat vader, Leopold ze heeft genoteerd. Alle vier van deze vroege sonaten worden immers bewaard in Leopolds handschrift.
De vroege vioolsonaten van Mozart zijn duidelijk nog klaviersonaten met vioolbegeleiding, wat trouwens duidelijk wordt door de oorspronkelijke titel, “Sonates pour le clavecin qui peuvent se jouer avec l’accompagnement de violon”. Het is dus legitiem om deze werken ook alleen op een klavier uit te voeren. Bij het componeren van deze vroege sonaten is Mozart mogelijks beïnvloed door de Duitse klavecinist en componist, Johann Schobert (foto), die in Parijs woonde en werkte, toen de Mozarts daar in november 1763 arriveerden. Schobert was daar in dienst van Louis François de Bourbon-Conti en had al klaviersonaten gepubliceerd met vioolbegeleiding (voor cembalo met viool ad libitum en viool obbligato). Deze dienden mogelijks als model voor de jonge Mozart. Mozart arrangeerde overigens bewegingen van Schobert in zijn eerste Pianoconcerti.
Mozarts zes sonaten voor klavier en viool, K. 26-31, werden begin 1766 in Den Haag gecomponeerd. Ze waren opgedragen aan prinses Caroline van Nassau-Weilburg (foto) ter gelegenheid van de achttiende verjaardag van haar broer, Willem (Batavus) de Prins van Oranje, en werden gepubliceerd als “Opus 4” van Mozart. Zij waren de kinderen van stadhouder Willem IV en prinses Anna van Hannover.
Deze werken tonen een meer ontwikkelde componeer techniek ten opzichte van de reeksen voor Parijs (KV 6-9) en Londen (KV 10-15), hoewel, net als bij de andere, het klavier domineert en de viool als optioneel kan worden beschouwd. Mozart componeerde de drie reeksen begeleidde sonaten terwijl hij door Noordwest-Europa trok. Dit soorten sonaten was niet populair in Salzburg. Mozart zou pas opnieuw naar het genre grijpen in 1777-1778, tijdens een reis naar Mannheim en Parijs.
Met de sprankelende en glinsterende klank van hun historische instrumenten brengen Isabelle Faust en Alexander Melnikov deze sonates, die Mozart vernieuwde en waarmee hij het pad effende voor Beethoven, Schubert en Schumann. Heel bijzonder!
Mozart Sonatas for fortepiano and violin Isabelle Faust Alexander Melnikov Vol 1 cd harmonia mundi HMM902360
Mozart Sonatas for fortepiano & violin Isabelle Faust Alexander Melnikov Vol. 2 cd harmonia mundi HMM902361