De vierstemmige orgelkoralen worden afgewisseld met de oorspronkelijke, a capella gezongen éénstemmige koraalmelodieën van Martin Luther. De vocale partijen worden gezongen door leden van het ensemble Vox Luminis, winnaar van de Gramophone Classical Music Awards 2019, zijnde Olivier Berten (tenor), Jan Kullmann (altus), Lionel Meunier (bas) en Zsuzsi Tóth sopraan).
Bachs “Clavier-übung” bestaat uit vier delen, nl. Clavier-Übung I (1726-1731): de zes partita’s, BWV 825-830, Clavier-Übung II (1735): het Italiaans concert (‘Concerto nach italienischen Gusto’), BWV 971, en de Ouverture in de Franse stijl (Ouverture nach französischer Art), BWV 831, Clavier-Übung III (1739): Prelude en Fuga in Es, BWV 552’Deutsche Orgel-Messe’, liturgische orgelmuziek, BWV 552i/ii, 21 koraal preluden BWV 669-689 en Duetten BWV 802-805, en Clavier-Übung IV (1741): de Aria met verschillende variaties,, bekend als de ‘Goldbergvariaties’, BWV 988.
Als derde en meest uitgebreide deel met 77 pagina’s, publiceerde Bach in 1739 een reeks orgelwerken, een prelude en fuga in Es groot, met daartussen 21 koraalbewerkingen. De oorspronkelijke titel was “Dritter Theil der Clavier Übung bestehend in verschiedenen Vorspielen über die Catechismus- und andere Gesaenge, vor die Orgel: Denen Liebhabern, und besonders denen Kennern von dergleichen Arbeit, zur Gemüths Ergezung verfertiget von Johann Sebastian Bach, Koenigl. Pohlnischen, und Churfürstl. Saechs. Hoff-Compositeur Capellmeister, und Directore Chori Musici in Leipzig. In Verlegung des Authoris”. 
Bach componeerde systematisch voor twee verschillende orgeltypes, een groot orgel met pedaal (pedaliter) en een klein orgel zonder pedaal (manualiter). Er zijn telkens twee arrangementen van elke koraalmelodie. De versie voor het groot orgel wordt gevolgd door een versie voor het orgel zonder pedaal. De inleidende prelude en de laatste vijfdelige fuga vereisen een groot orgel met pedaal (organo pleno). Daarnaast bevat de collectie ook vier tweedelige composities die duetten worden genoemd.
De Clavier-Übung III, ook wel de Duitse Orgelmis genoemd, is een verzameling orgelcomposities, begonnen in 1735-1736 en gepubliceerd in 1739. Het wordt beschouwd als het belangrijkste en meest uitgebreide orgelwerk van Bach, met enkele van zijn meest muzikaal complexe en technisch meest veeleisende composities voor dat instrument. Door gebruik te maken van vormen in motetstijl en canons, blikte hij terug op de religieuze muziek van meesters van de stile antico, zoals Frescobaldi, Palestrina, Lotti en Caldara. Tegelijkertijd was Bach vooruitstrevend en incorporeerde en distilleerde hij ook moderne barokke muziekvormen, zoals de Franse ouverture stijl. Het werk heeft de vorm van een orgelmis. Tussen de openende en sluitende bewegingen, de prelude en fuga in Es, BWV 552 en de fuga a 5, vormen 21 koraalvoorspelen, BWV 669–689, de delen van de Lutherse mis en grote en kleine catechismus, gevolgd door vier duetten, BWV 802–805. 
Het was Albert Schweitzer (foto) die naar het geheel verwees als orgelmis, omdat de gebruikte koralen niet gebonden waren aan specifieke tijden van het kerkjaar en tijdens een dienst (Missa brevis) werden gespeeld, Kyrie, Gloria en Credo. De koraalvoorspelen variëren van composities voor een enkel klavier tot een zesdelige, fugatische prelude met twee partijen in het pedaal. Het doel van de Übung was viervoudig, een geïdealiseerd orgelprogramma, met als uitgangspunt de orgelrecitals die Bach zelf in Leipzig gaf, een praktische vertaling van de lutherse leer in muzikale termen voor devotiegebruik in de kerk of thuis, een compendium van orgelmuziek in alle mogelijke stijlen en uitdrukkingen, zowel oud als modern, en als een didactisch werk met voorbeelden van alle mogelijke vormen van contrapuntische compositie. 
De hier gezongen koraalmelodieën komen uit het “Neu Leipziger Gesangbuch”, dat Gottfried Vopelius, leraar aan en cantor van de Nikolaischule en Nikolaikirche in Leipzig, in 1682 uitgaf. De titel luidde “Neu Leipziger Gesangbuch: Von den schönsten und besten Liedern verfasset, In welchem Nicht allein des sel. Herrn D. Lutheri und andere mit Gottes Wort, und unveränderter Augsburgischer Confession überein stimmende … und gebräuchliche Gesänge, Lateinische Hymni und Psalmen, Mit 4. 5. bis 6. Stimmen, deren Melodeyen Theils aus Johann Herman Scheins Cantional, und andern guten Autoribus zusammen getagen, theils aber selbsten componiret … , Mit Fleiß verfertiget und herausgegeben von Gottfried Vopelio …. Mit einer Vorrede D. Georgii Moebii” (Leipzig: Klinger, 1682). D. Georgii Moebii was de Lutherse theoloog, Georg Möbius (1616-1697), Domherr in Zeitz en Domherr van het Stift Meißen (foto).
Bach koos niet zonder reden de titel Clavier-Übung. Toen hij in 1726 de eerste partita van Clavier-Übung I onder deze titel uitbracht, was hij nog maar net benoemd tot cantor in Leipzig als opvolger van Johann Kuhnau (foto). Kuhnau had in 1689 en 1692 respectievelijk zijn “Neuer Clavier-Übung Erster Theil” en “Andrer Theil”, die elke zeven partita’s omvatten, gepubliceerd. Kuhnau koos waarschijnlijk als eerste de naam Clavier-Übung (‘klavieroefening’) en hij deed dit in navolging van de Italiaanse term essercizi (oefeningen), die terugging tot de vroege 17deeeuw. Ook Domenico Scarlatti (Essercizi per gravicembalo, oefeningen voor het klavecimbel, uit 1738) en Telemann (Essercizii musici, 1739-1740) gebruikten de term. In Duitsland was de eerste volgeling van Kuhnau met een Clavier-Übung, Johann Krieger (“Anmuthige Clavier-Übung”, 1699). De opname gebeurde onder optimale akoestische omstandigheden en de 2 cd’s werden vervolgens door organroxx heel professioneel uitgegeven, voorzien van de gedetailleerde register aanduidingen bij elke compositie, bovenwerk, hoofdwerk, rugpositief en pedaal. Bravo! Warm aanbevolen.
Tracklist :
cd 1 :
Praeludium pro Organo pleno, BWV 552
Anoniem Kyrie, Gott Vater in Ewigkeit (Zsuzsi Tóth) (foto)
Kyrie, Gott Vater in Ewigkeit, BWV 669
Christe, aller Welt Trost, BWV 670
Kyrie, Gott heiliger Geist, BWV 671
Luther Allein Gott in der Höh sei Ehr (Lionel Meunier) (foto)
Bach Allein Gott in der Höh sei Ehr, BWV 675
Luther Dies sind die heil’gen zehen Gebot (Olivier Berten) (foto)
Bach Dies sind die heilgen zehen Gebot, BWV 678
Luther Wir glauben all’ an einen Gott (Zsuzsi Tóth)
Bach Wir glauben all an einen Gott, BWV 680
cd 2 :
Luther Vater unser im Himmelreich (Olivier Berten)
Bach Vater unser in Himmelreich, BWV 682
Luther Christ, unser Herr, zum Jordan kam (Zsuzsi Tóth)
Bach Christ, unser Herr, zum Jordan kam, BWV 684
Luther Aus tiefer Not schrei ich zu dir (Olivier Berten)
Bach Aus tiefer Not schrei ich zu dir, BWV 686
Luther Jesus Christus, unser Heiland, der von uns den Zorn Gottes wandt (Jan Kullmann)
Bach Jesus Christus, unser Heiland, der von uns den Zorn Gottes wandt, BWV 688
Duetto I, BWV 802
Duetto II, BWV 803
Duetto III, BWV 804
Duetto IV, BWV 805
Fuga a 5 con Pedale, pro Organo pleno, BWV 552-2
Bart Jacobs (°1976) is organist-titularis van de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. Hij studeerde orgel, klavecimbel, kamermuziek en basso continuo aan het Lemmensinstituut in Leuven bij Reitze Smits en Kris Verhelst en behaalde zijn masterdiploma’s met grootste onderscheidingen. In 2000 werd hij benoemd tot organist van het Brusselse kathedraalkoor. Met dit koor verwezenlijkte hij tal van cd-opnames met Vlaamse muziek voor koor en orgel, waaronder ook het complete orgelwerk van August De Boeck (1865-1937), gespeeld op het Forest-orgel (1873) te Gent. Tussen 2006 en 2010 won hij prijzen op internationale orgelconcoursen in Alkmaar (1 ste prijs “Schnitger concours” als eerste Belg ooit), Amsterdam (3 de prijs “Sweelinck concours”), Brugge (4 de prijs “Musica Antiqua” en “Prijs van de luisteraar”) en Leeuwarden (finalist “Max Reger concours”). In 2012 werd hij benoemd tot organist-titularis van de Sint-Michiels- en Sint-Goedele kathedraal in Brussel. Daarnaast is hij sedert 2013 als organist ook verbonden aan de Onze-Lieve-Vrouw-en- Leodegarius kerk van Bornem.
Johann Sebastian Bach Dritter Theil der Clavier Übung Bart Jacobs 2 cd organroxx