Pieter Bruegel (1525/1530-1569) was een van de meest vernieuwende kunstenaars van de 16de eeuw. Hoewel hij vooral herinnerd wordt als een aandachtig observator van boerentaferelen, was Bruegel zoveel meer. Tekenaar, graficus, verteller, humorist, en een man die ons vaak een spiegel voorhoudt. 
Pieter Bruegel (foto) heeft amper 10 jaar intensief geschilderd en men vermoedt dat hij maar een vijftigtal werken heeft geschilderd. Het was vanaf 1562 dat hij volop begon te schilderen. Door Karel van Mander ging Pieter Bruegel de geschiedenis in als een schilder van dorpstaferelen en boerenfeesten, maar onder invloed van Pieter Coecke van Aelst (foto), schilderde Bruegel ook allegorieën, zelfs in scènes uit het boerenleven. Later schilderde hij overigens specifieke taferelen, geïnspireerd op de klassieke oudheid en Bijbelse taferelen. 
Pieter Bruegel was in 1550/1551 werkzaam in Mechelen en maakte van 1551/1552 tot 1554, een reis naar Italië. Hij reisde in het gezelschap van Maerten de Vos via Lyon en Monte Rosa en van daar waarschijnlijk via Napels, tot de straat van Messina. Terug in de Nederlanden vestigde hij zich waarschijnlijk in Antwerpen en begon te werken voor Hieronymus Cock en Volcxken Diericx. In 1563 verhuisde Bruegel van Antwerpen naar Brussel, waar hij trouwde met Mayken Coecke, dochter van zijn vroegere leermeester Pieter Coecke van Aelst. Hij overleed in 1569 in Brussel en werd begraven in de Onze-Lieve-Vrouw-ter-Kapellekerk (foto’s).
“Pieter Bruegel de Oude”, schrijft Gunter Hauspie, “wordt in eigen land en daarbuiten als de meest Vlaamse van de grote Vlaamse meesters gezien. Door zijn schilderijen over het alledaagse leven op het 16de-eeuwse Brabantse platteland is hij vandaag de dag voor velen een oer-Vlaams icoon. Al is dat slechts een eenzijdige benadering van de kunstenaar. Over het leven van Bruegel weten we weinig. Met de luttele puzzelstukken waarover we beschikken, kunnen we toch een rijk en reizend bestaan samenstellen. De werken waarin Bruegel een herkenbare plek in zijn thuisstad Antwerpen of onderweg tijdens een lange reis door Italië tekent of schildert, zijn zeldzaam.”
Veel vaker verwerkt hij zijn reisindrukken in een nieuwe zelfgecreëerde wereld. Brabantse dorpen nestelen zich in adembenemende Alpenlandschappen.” “Bijbelse taferelen”, zo vervolgt hij, “spelen zich af in zuiderse baaien. De Grote Bruegel Atlas brengt je naar die plekken waar Bruegel een spoor naliet of er zich liet inspireren. Naar de oude Brabantse kunststeden Antwerpen, Mechelen en Brussel en naar Italië, waar hij helemaal tot in Sicilië trok, maar ook naar het groene Vlaamse platteland. Meer dan een kunstboek, biografie of reisgids is dit een rijk geïllustreerde atlas die u, met Bruegel als gids, bekende of minder bekende plaatsen met een nieuwe kijk laat ontdekken. 
Die veelzijdigheid dankt de Vlaamse meester onder andere aan de indrukken die hij opdeed op de verschillende plekken waar hij verbleef. Hij woonde en werkte in de metropolen Antwerpen en Brussel en in het belangrijke kunstcentrum Mechelen. Hij was ook een van de eerste Vlaamse schilders die door heel Italië reisde tot in Sicilië. Dankzij kaartmateriaal en inspirerende routes, kan u zijn levensweg zelf mee volgen.
“Over de geboorte van Pieter Bruegel” zo lezen we, “weten we niets. Nergens in een archief is er een spoor terug te vinden. Op zijn grafmonument in de Kapellekerk in Brussel lees je geen verwijzing naar zijn geboortejaar of leeftijd. Zelf was Bruegel ook niet erg vrijgevig in het meedelen van zijn personalia. Sterker nog, er is geen enkele brief van of aan hem bewaard gebleven. Niets weten we over Bruegel dat we uit de eerste hand van hem kregen – behalve de informatie die zijn werken verschaffen. Kunsthistorici moeten puzzelen met de weinige stukjes die tijdgenoten of anderen aanreiken. Omdat we weinig met stellige zekerheid over zijn leven en persoonlijkheid kunnen poneren, hangt er rond Pieter Bruegel een zweem van raadselachtigheid.”
Gunter Hauspie is historicus en freelance reisjournalist. Hij publiceerde verscheidene artikels in reismagazines in Vlaanderen en Nederland en heeft een dozijn reisgidsen over België op zijn naam staan.
