Met zijn eerste solo cd in vier jaar, keert Hannes Minnaar terug met composities van Ravel, Schumann en Robert Zuidam niet echt lieflijke nachtwerken, maar werken die veeleer verwijzen naar het magische en het onheilspellende van de nacht. 
Robert Zuidam (°1964) (foto) studeerde van 1984 tot 1989 compositie bij Philippe Boesmans en Klaas de Vries aan het Rotterdams Conservatorium. Vervolgens was hij in 1989 Composition Fellow bij het Tanglewood Music Center in de Verenigde Staten, waar hij les had van Lukas Foss en Oliver Knussen. Voor zijn compositie, “Fishbone”, kreeg Zuidam in Tanglewood in 1989 de “Koussevitzky Composition Prize”. Ook kreeg hij een Leonard Bernstein Scholarship waardoor hij het jaar erna opnieuw naar Tanglewood kon. Een aantal keer werden composities van Zuidam gespeeld op het Festival for Contemporary Music, waarna hij in 1999 naar Tanglewood terugkwam als Artist in Residence, daarbij financieel ondersteund door de Velmans Foundation. In opdracht van Tanglewood componeerde hij een opera ‘Rage d’amours’, dat daar in 2003 in première ging. Een ander opdrachtwerk, een pianoconcerto voor de Amerikaanse meesterpianist, Emanuel Ax, is in 2015 in wereldpremière gegaan.
Voor deze getalenteerde, Nederlandse componist, is de nacht, de nacht van hard labeur. Het 5-delig Nox (2020) (“Nightfall”, “Insomnia”, “L’Heure bleue”, “Afscheid van Reinbert de Leeuw op Zorgvlied” en “Perseids passing”), is een ode aan de nachtuil tijdens de uren van creativiteit. Want, Robert Zuidam is een echt nachtmens. Hij werkt nl. het liefst als iedereen slaapt en hij weet deze nachtelijke atmosfeer prachtig in muziek om te zetten, want de nacht heeft zo veel facetten. Robert Zuidam was zelf aanwezig bij de opnamen van zijn cyclus, die hij componeerde tussen 2018-2020. De laatste noten van zijn werk kwamen kort voor de opname op papier, de inkt was nog nat. Het vierde deel van ‘Nox’ werd speciaal gecomponeerd ter nagedachtenis van Reinbert de Leeuw, die eerder dit jaar overleed (februari 2020). Zuidam componeerde zijn cyclus ’Nox’ speciaal voor Hannes Minnaar.
Naast Zuidams hedendaagse werken, staat er op de cd ook muziek van Schumann en Ravel. Nachtvisioenen werden in de late 18de en vroege 19de eeuw de pijlers van een pre-Freudiaans onderbewustzijn. Grote auteurs ontdekten er hun dromen en hun angsten. In de spiegel van de fantasie ontmoetten ze zichzelf en de magie van de verbeeldingskracht.”
Enkele van de grote schrijvers ontdekten hun dromen en angsten en zagen zichzelf en de magie van de verbeelding in de spiegel van de fantasie. Het was geen toeval dat hun werk Robert Schumann (1810-1856) (foto), die ook een literaire gave had, zo aansprak. Zijn vroegste werken, o.a. zijn Nachtstücke, op. 23 en “Faschingsschwank aus Wien” op. 26, beide uit 1839, ontstonden uit psychologische indrukken, opgedaan in de literatuur. Schumann schreef aan zijn geliefde Clara, dat het werk voortkwam uit een voorgevoel. Tijdens het componeren van de 4 “Charakterstücke”, geïnspireerd door de “Nachtstücke” van E. T. A. Hoffmann (foto), zag hij steeds weer visioenen van begrafenisstoeten, “Doodskisten en ellendige, wanhopige mensen”. Zijn instincten hadden hem helaas niet bedrogen. Na het voltooien van het werk, hoorde hij dat zijn broer, Eduard, op zijn sterfbed lag. De oorspronkelijke titels waren “Trauerzug”, “Kuriose Gesellschaft”, “Nächtliches Gelage” en “Rundgesang mit Solostimmen”. Als u naar de 4 Nachtstücke luistert en dit weet, en ze worden gespeeld door Hannes Minnaar, hoort u de schaduwen over licht en leven vallen, uitgebeeld door de verslagen ironie van de pianist.
Maurice Ravel had er in zijn pianocycli “Jeux d’eau” (1901) en “Miroirs” (1905) alles aan gedaan om de 19de-eeuwse karakterschets te de-romantiseren, maar hij zette in “Gaspard de la Nuit” een belangrijke stap voorwaarts, zowel wat virtuositeit als idioom betreft. “Ik wilde een karikatuur maken van de Romantiek. Misschien ben ik daar te ver in gegaan.” (Ravel). Zijn doel was om iets te produceren dat nog moeilijker te spelen was dan het beruchte “Islamey” van Balakirev. “Gaspard de la Nuit” (Ondine, Le Gibet en Scarbo) uit 1908, is een combinatie van abstracte pianistische hypervirtuositeit met opwellingen van walsen, doorspekt met razende, flamenco-achtige nootherhalingen en haast onspeelbare cascades van akkoorden. Maar in wezen is Gaspard een symfonisch gedicht voor piano. Het werk heeft als ondertitel “Trois Poèmes pour piano d’après Aloysius Bertrand”, en deze gedichten staan ook voluit gedrukt in de partituur. Ze zijn ontleend aan de verzameling prozagedichten getiteld “Gaspard de la Nuit, Fantaisies à la manière de Rembrandt et de Callot” van Aloysius Bertrand (1807-1841), die in 1842 werden gepubliceerd. Het boek werd opnieuw ontdekt door Baudelaire en Mallarmé. De helse moeilijkheidsgraad van Ravels compositie is een metafoor voor hun inhoud.
De cd is niet alleen door de keuze van de werken, maar ook door de opvallende interpretatiekunst van Hannes Minnaar, een toonbeeld van verbeeldingskracht. Door zijn technische perfectie en inspiratie komt de verbeelding tot leven. Een magisch moment, zo magisch als de nacht. Bravo. Warm aanbevolen. Deze cd loopt mee in de landelijke campagne van ‘Aangenaam Klassiek 2020’.
Hannes Minnaar (°1984) studeerde piano bij Jan Wijn en orgel bij Jacques van Oortmerssen aan het conservatorium van Amsterdam. Na zijn afstuderen volgde hij nog les bij Alfred Brendel, Menahem Pressler en Ferenc Rados. Nog tijdens zijn studietijd behaalde hij eerste prijzen op de Rotterdamse Pianodriedaagse (1999) en het Prinses Christina Concours (2003). In 2008 won hij het Internationale Concours van Genève met een tweede prijs, en in 2010 behaalde hij een derde prijs op de prestigieuze Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel. In 2012 ontving hij de Edison Klassiek Debuutprijs en in 2016, de Nederlandse Muziekprijs. Samen met de violiste Maria Milstein en de cellist Gideon den Herder, vormt hij het schitterend Van Baerle-trio.
Concerten:
7 november – Muziekgebouw aan het IJ – Amsterdam – (2 concerten om 18.30 u & 21 u) (Release)concert ‘Nox’ met o.a. wereldpremière van de cyclus ‘Nox’ van Robert Zuidam
11 november – Toonzaal Willem II – November Music – Den Bosch (2 concerten om 15 u & 19 u) Tournee ‘Nox’
15 november – De Schutse – Uithoorn – Tournee ‘Nox’
22 november – Tivoli Vredenburg – Utrecht – Tournee ‘Nox’
4 december – Theater Heerlen (Limburgzaal) – Heerlen – Tournee ‘Nox’
Nox Schumann Zuidam Ravel Hannes Minnaar cd Challenge Classics CC 72853
