Voor het vierde deel in de reeks “Music in Exile” richtte het in Toronto gevestigd ARC Ensemble zich op de muziek van Walter Kaufmann. Ondanks een veelbelovende start in Praag en vervolgens in Berlijn, en vriendschappen met Albert Einstein en Kafka, was Kaufmann een van de vele slachtoffers van het nazi-regime dat tientallen joodse musici dwong Duitsland te ontvluchten, in zijn geval, naar Bombay in India…Walter Kaufmann (1907-1984) (foto) was componist, dirigent, etnomusicoloog, librettist en pedagoog. Geboren in Karlsbad in Bohemen, toen nog een deel van Oostenrijk-Hongarije, studeerde in Praag en Berlijn voordat hij de nazi-vervolging ontvluchtte om in Bombay te werken tot de onafhankelijkheid van India. Daarna verhuisde hij naar Londen en Canada, voor hij zich in 1957 vestigde als professor musicologie aan de Universiteit van Indiana in Bloomington, Indiana, in de VS. In 1964 werd hij genaturaliseerd tot Amerikaans staatsburger.Kaufmanns intrigerend en uitgebreid oeuvre is grotendeels vergeten, zeker ondergewaardeerd, en misschien wel het meest tragisch, niet uitgevoerd sinds het voor het eerst werd gehoord, hoewel ironisch genoeg miljoenen Indiërs bekend zijn met één stuk van zijn muziek – het kenmerkende deuntje dat hij in 1936 schreef voor All India Radio, dat nog elke ochtend wordt afgespeeld. “Het kenmerk van deze opmerkelijke muziek”, legt de artistiek directeur van het ARC Ensemble, Simon Wynberg uit, “is de opvallende originaliteit. Er zijn flitsen van Debussy, Bartók en Stravinsky, en hints van Boheemse en klezmer-muziek, maar het eindresultaat is een wereld van inventiviteit en verrassingen. Het is een buitengewone mix van oosterse en westerse tradities, avontuurlijk maar toegankelijk.”Kaufmann werd geboren in Karlovy Vary als zoon van Julius en Josefine Antonia. Hij studeerde tussen 1927 en 1930 aan de Hochschule für Musik in Berlijn bij Franz Schreker en Curt Sachs. Daarna studeerde hij in Praag bij Gustav Becking en Paul Nettl (vader van de musicoloog Bruno Nettl). Hij studeerde in 1934 af met een proefschrift over Gustav Mahler, maar weigerde een diploma uit protest tegen zijn ordinarius (= professor) Gustav Becking, die een nazi-aanhanger was. Hij trouwde met Gerti (Gertrude) Hermann (overleden 1972), een nicht van Franz Kafka, en het gezin vluchtte in 1934 uit nazi-Duitsland. Zijn vader overleed toen het gezin de Tsjechische grens bereikte. Hij verhuisde naar India en werkte van 1937 tot 1946 als muziekdirecteur bij de “All India Radio” in Bombay. Hij richtte de Bombay Chamber Music Society op samen met anderen zoals Mehli Mehta (de vader van Zubin Mehta). Hij deed ook onderzoek naar Indiase en Aziatische muziek en schreef erover in tijdschriften.In 1936 componeerde het kenmerkend deuntje voor “All India Radio”. Tijdens de Tweede Wereldoorlog diende hij bij de Britse marine en na de oorlog probeerde hij terug te keren naar Praag, maar vestigde zich in Londen en componeerde muziek voor J. Arthur Rank Films. Daarna verhuisde hij naar de Verenigde Staten en gaf les in Halifax. Op aanbeveling van Sir Ernest MacMillan werd hij van 1948 tot 1956, dirigent van het Winnipeg Symphony Orchestra.  Hij trouwde in 1950 met de pianiste Freda Trepel. Daarna was hij professor musicologie aan de Indiana University van 1957 tot aan zijn overlijden in 1984 in Bloomington.

Het Canadees ARC Ensemble is gespecialiseerd in de uitvoering van onterecht vergeten twintigste-eeuwse muziek die werd geschreven door vervolgde of onderdrukte toondichters (foto). Met speurwerk en bevlogen uitvoeringen wisten de musici tal van waardevolle composities onder de aandacht te brengen en zo aan de vergetelheid te ontrukken. Het ARC Ensemble was en is te gast in concertzalen wereldwijd en speelde bijvoorbeeld op grote podia in Londen, New York, Boedapest en Tel Aviv. In Het Concertgebouw was het gezelschap te beluisteren in 2011 en 2013. Het ARC Ensemble maakte een aantal succesvolle cd-opnamen, van muziek van onder anderen Paul Ben-Haim, Jerzy Fitelberg en Szymon Laks. Het album Right through the Bone met werken van Julius Röntgen werd genomineerd voor een Grammy Award. De afkorting in de naam van het ARC Ensemble staat voor Artists of the Royal Conservatory; de groep is namelijk nauw verbonden aan dat instituut in thuisstad Toronto. Simon Wynberg is artistiek leider en de dirigent James Conlon is erevoorzitter van het ARC Ensemble.

Op de cd staan het Septet, String Quartet No. 11, Violin Sonata No. 2, Op. 44, String Quartet No. 7 en de Sonatina No. 12 (Arr. for Clarinet & Piano). Uitvoerders zijn Jamie Kruspe (viool), Kimberly Jeong (cello) en het ARC Ensemble.

Chamber Works by Walter Kaufmann ARC Ensemble cd Chandos Series: Music in Exile CHAN20170