De “Goldbergvariaties” (1741) van Sebastian Bach zijn werken waarmee Bach tijdens het laatste decennium van zijn leven, hulde bracht aan de traditie van het contrapunt. In dit monumentaal werk, een “Aria mit verschiedenen Veränderungen”, realiseerde Bach een briljante synthese tussen het constructieve en het emotionele. Ontdek hoe dit alles magnifiek gespeeld wordt door Pavel Kolesnikov.
Omstreeks 1740 noteerde Bach het thema als ‘Aria’ in het “Klavierbüchlein für Anna Magdalena Bach”. De baslijn van de beginmaten was identiek aan de ostinatobas van George Frederic Händels “Chaconne avec 62 variations”, die in 1703-1706 ontstond en in 1733 voor het eerst in Londen werd uitgegeven. Bachs 30 variaties vertonen een doordachte cyclische opbouw, gekoppeld aan virtuoze en expressieve, stilistische verscheidenheid. De variaties zijn overwegend drie of vierstemmig, met een heldere harmonische progressie en een brede melodische omvang.
Het werk zit vol mooie melodieën, canons en fuga’s. Sommige variaties zijn van oorsprong gezongen stukken, zoals de Aria of het Quodlibet. Gepubliceerd in 1741 als vierde deel van de “Clavier Übung”, streefde Bach naar een synthese tussen de eigentijdse Franse en Italiaanse stijlen. De Goldbergvariaties gaan uit van een baspatroon van 32 noten dat het hele werk door als basis terugkeert. De variaties zijn dus basso ostinato-variaties. Bach wisselde constant van maat, aantal stemmen, tempo, compositie- en speeltechniek, van genre, en van stijl en expressie.
De structuur duidt, los van enige getallensymboliek, op eeuwige terugkeer of herhaling. Een soort beheerst en ingehouden perpetuum mobile, zonder eind. De muziek werkt bedwelmend en rustgevend en behoort tot de meesterwerken van het klavier. Bach componeerde de canons, met uitzondering misschien van de Canone alla Settima (variatie 21), waar hij het niet gepreciseerd heeft, oorspronkelijk voor één manuaal, terwijl de meeste overige variaties voor twee manualen bedoeld waren. Twee manualen betekende feitelijk een duo en dus een rijkere polyfonie en een vollere klank. 
De niet-canonische variaties zijn alle in een bepaalde vorm gecomponeerd, Polonaise (Variatie 1), Triosonate in de zin van deze van Corelli (Variatie 2), Passepied (Variatie 4), Gigue (Variatie 7 & 11), Fughetta (Variatie 10), Aria (im Stile monodico) (Variatie 13), Französische Ouverture (Variatie 16), Menuett (Variatie 19), Lamento (Variatie 21 en Variatie 25), Sarabande (Variatie 26), Toccata (Variatie 29), Quodlibet (Variatie 30). Met dit laatste bedoelde Sebastian een combinatie van fragmenten van bestaande volksliedmelodieën, hier meer bepaald „Ich bin so lang nicht bei dir gewest” en “Kraut und Rüben haben mich vertrieben”. Deze laatste melodie was in Bachs tijd populair en was overigens reeds gevarieerd door Frescobaldi, Buxtehude en Scheidt.
Pavel Kolesnikovs uitvoering van de Goldberg Variaties biedt een opvallende, eigen introspectie. U beluistert natuurlijke in plaats van geforceerde intimiteit, versieringen die subtiel worden toegepast en organisch aanvoelen, en een gedempt, zacht pianospel, natuurlijk, logisch, eenvoudig, maar toch speels, dit alles uitgedrukt en onthuld in al zijn intieme complexiteit. Meer dan tachtig minuten, biedt hij in oordeelkundig gekozen tempi, een verscheidenheid aan aanslagen en dynamiek, virtuositeit in functie van de expressie, helderheid en concentratie, en expansieve welsprekendheid, wat voor de actieve luisteraar, een sublieme en opwindende, sonore ervaring is. De heldere opname in St Silas the Martyr (Kentish Town, Londen) is daarenboven tastbaar en transparant, volledig in de lijn van Kolesnikovs visie. Subliem. Niet te missen! En, lees voor de gelegenheid ook eens de romans, “Contrapunt” uit 2008, van Anna Enquist, en “Geronimo” uit 2015, van Leon de Winter.
De in Londen wonende, Russische pianist, Pavel Kolesnikov (°1989), werd geboren in een Siberische familie van wetenschappers en studeerde gedurende tien jaar lang zowel piano als viool, voor hij zich alleen op piano toelegde. Hij ging studeren aan het Staats Conservatorium van Moskou bij Sergey Dorensky, het Londense Royal College of Music bij Norma Fisher en aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Brussel bij Maria João Pires. En dit dankzij de genereuze steun van Christopher D. Budden, de RCM Scholarship Foundation en de Hattori Foundation. Tijdens zijn studie ontving hij de Milstein-medaille en het RCM Benjamin Britten Piano Fellowship, ondersteund door de Philip Loubser Foundation. Sinds hij in 2012 Prijswinnaar van de Honens Prijs voor Piano werd, heeft Pavel over de hele wereld gespeeld, onder meer in Zankel Hall in Carnegie Hall, Konzerthaus in Berlijn, Wigmore Hall in Londen, het Melbourne Recital Centre, Saitama Theater in Tokio en het Louvre Auditorium in Parijs. Na zijn debuut in Wigmore Hall in januari 2014, gaf The Daily Telegraph zijn recital een zeldzaam vijfsterrenrecensie en verklaarde dat het ‘een van de meest gedenkwaardige gebeurtenissen was die Londen in lange tijd niet had meegemaakt’.
Pavel Kolesnikov was van 2014 tot 2016, lid van het prestigieus New Generation Artists-programma van BBC Radio 3. Hij maakte zijn BBC Proms-debuut in 2016 tijdens het uitvoeren van Tchaikovsky’s pianoconcert nr. 2 o.l.v. Ilan Volkov, en werd uitgenodigd om in 2017 terug te keren voor een all-Chopin solo recital. Hij heeft een drukke carrière als recitalist, kamermusicus en solist met orkesten zoals de Royal Philharmonic, BBC Philharmonic en Russian National orchestras, en de symfonieorkesten van de stad Birmingham, Toronto en de BBC. Zijn debuutstudio-opname, van Tsjaikofski’s “Jaargetijden” voor Hyperion, werd lovend ontvangen en zijn tweede cd, met Mazurka’s van Chopin, won een Diapason d’Or en een Gramophone Award-nominatie terwijl hij een plaats kreeg tussen The Daily Telegraph’s ‘Cultural Best van 2016’. Pavel gelooft dat kunst het best begrepen kan worden in en door haar vele vormen, eerder dan gescheiden en isolement. Schilderen en fotografie zijn voor hem van bijzonder belang, net als mode en parfums. Hij is een fervent verzamelaar van fijne parfums en exemplaren in zijn verzameling dateren van het begin van de 20ste eeuw tot vandaag.
Johann Sebastian Bach Goldberg Variations Pavel Kolesnikov cd Hyperion CDA68338