Alex Ross, “Die Welt nach Wagner”, een monumentale uitgave van Rowohlt Verlag. | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

In dit wonderbaarlijk interdisciplinair werk, dat beeldende kunst, literatuur en filosofie omvat, projecteert Ross de polariserende impact van Wagners muziek en theorieën op de moderne cultuur en geschiedenis, een indrukwekkende, culturele geschiedenis van de 20^ste eeuw, gezien vanuit de nalatenschap van het werk van Richard Wagner. Alex Ross brengt de hele omvang van Wagners invloed in de westerse geschiedenis en cultuur in kaart, van Franse, symbolistische poëzie tot “Star Wars”.Richard Wagners invloed op muziek was enorm. De invloed ervan op andere kunstvormen was zelfs ongekend en is sindsdien niet meer bereikt, zelfs niet op het gebied van populaire kunst. Romanschrijvers, dichters en schilders benijdden hem om de collectieve emotionele uitbarstingen die hij in klank kon ontketenen. Rond 1900 doordrenkte het fenomeen Wagnerisme de Europese en Amerikaanse cultuur. Kolossale creaties als “Der Ring des Nibelungen”, “Tristan und Isolde” en “Parsifal”, waren modellen van formele durf, mythevorming, erotische vrijheid en mystieke speculatie. Virginia Woolf, Thomas Mann, Paul Cézanne, Isadora Duncan en Luis Buñuel, voelden zijn impact.Anarchisten, occultisten, feministen en homorechtenpioniers zagen hem als een geestverwant. Wanneer Hitler, Wagner opnam in de ideologie van nazi-Duitsland, werd de componist bepaald door zijn antisemitisme. Voor velen werd zijn naam synoniem van artistiek kwaad. Een pandemonium van genieën, gekken, charlatans en profeten strijden om Wagners veelzijdige nalatenschap, van de architectuur van Louis Sullivan tot de romans van Philip K.Dick, van de zionistische geschriften van Theodor Herzl tot de essays over burgerrechten. van WEB Du Bois, van O Pioneers! naar Apocalypse Now.“Wagnerisme” beschrijft het buitengewoon effect van Wagners opera’s en geschriften op kunst, filosofie en politiek, Nietzscheaanse filosofie, hoogmoderne romans, The Lord of the Rings, cowboyverhalen, Bugs Bunny-cartoons en Hollywood-heldendichten als Birth of a Nation, Apocalypse Now en Captain America. Het resultaat is een fascinerende studie van de impact die emotioneel intense muziek en drama kan hebben op de menselijke geest.Wagnerisme is een culturele geschiedenis van de moderne wereld die Richard Wagner en zijn proteïsche kunst op een geweldige manier hebben helpen creëren, maar het brengt ook de oneindig vermenigvuldigende, antagonistische en kruisbestuivende lezingen en verkeerde interpretaties en transformaties in kaart, die de wereld heeft bewerkstelligd in haar onophoudelijke, voortdurende worstelingen met Wagner. Alex Ross heeft kunstenaars, voorstanders en profeten van realisme en hallucinatie, psychologie en mythificatie, avant-gardisme en populisme, democratie en fascisme, kosmopolitisme en racisme samengebracht, die gezamenlijk, een episch verslag brengen van de vooruitgang van de moderniteit door doolhoven van esthetiek, ideologie en bewustzijn.In dit episch boek, een adembenemend, onderhoudend en duizelingwekkend divers overzicht van kunst, politiek en cultuur van de afgelopen anderhalve eeuw, beschrijft Alex Ross Wagners nalatenschap, in poëzie, literatuur, kunst, filosofie, architectuur, politiek, oorlog en film en gaat in op de ideologische implicaties op lange termijn van wat Wagner zelf zag als de sociaal transformerende kracht van opera.In de eerste hoofdstukken van dit boek is een veelvoud aan mythologieën te vinden: Nietzsche’s idee van de ‘Übermensch, de poëtische mysteries van de Parijse symbolisten, de pseudo-middeleeuwse fantasieën van de Pre-Raphaeliten of Thomas Manns verhalen over het verval van de bourgeoisie. Wagneriaanse manie wint niet alleen in operahuizen, maar ook in occulte heiligdommen en anarchistische cellen. Het tweede derde deel behandelt kwesties als ras, geslacht en seksualiteit. We dwalen door de Wagneriaanse prairies van Willa Cather en onderzoeken de uiteenlopende reacties van moderne schrijvers zoals James Joyce, Marcel Proust, T.S. Eliot en Virginia Woolf. In het laatste deel zullen we de ‘bloedlanden’ van de 20ste eeuw doorkruisen en ons onderdompelen in de droomwerelden van Hollywood, van ‘The Birth of a Nation’ tot ‘Apocalypse Now’.U leest o.a. over Nietzsche en de Ring, Baudelaire en de symbolisten, het Victoriaans Engeland, de esoterische, fatsoenlijke en satanische Wagner, Wenen in het fin de siècle, Wagner, geslacht en seksualiteit, de Amerikaanse schrijfster, Willa Cather (1873-1947), de moderne tijd: 1900 tot 1914, de Eerste Wereldoorlog en de jonge Hitler, de revolutie en Rusland, “Ulysses” en “The Waste Land”, Thomas Mann en de nationaalsocialisten, Wagner in film, en het Wagnerisme na 1945.Alex Ross onthult hoe Richard Wagner het testterrein werd voor moderne kunst en politiek, een esthetisch oorlogsgebied waar de westerse wereld worstelde met zijn capaciteit voor schoonheid en geweld. Dit is een werk met een enorm intellectueel bereik en een subtiel artistiek oordeel dat de zenuwuiteinden van de westerse culturele en sociale normen steekt en doorzoekt, zoals ze weerspiegeld worden in meer dan een eeuw reactie op Wagners werken. Het boek heeft zijn eigen ‘Wagneriaans’ ambitieuze intentie, omdat het niets minder is dan een geschiedenis van ideeën die zich uitstrekt van Nietzsche tot neonazistische skinheads.Dit boek is een meesterwerk. Het is buitengewoon vanwege de rijkdom aan referenties en getuigenissen uit de literatuur, filosofie, beeldende kunst, musicologie en film. Het is waarschijnlijk het meest geïnformeerde werk over Wagner en zijn esthetische en culturele betekenis, ooit geschreven. “Wagnerism, Art and Politics in the Shadow of Music” werd in het Duits vertaald door Gloria Buschor en Günter Kotzor.Alex Ross (°1968) (foto) is sinds 1996 de muziekcriticus van de New Yorker. Daarvoor schreef hij vier jaar voor de New York Times. Zijn eerste boek, de internationale bestseller “The Rest Is Noise: Listening to the Twentieth Century”, was finalist voor de Pulitzer Prize en won een National Book Critics Circle Award. Zijn tweede boek, de essaybundel “Listen to This”, ontving een ASCAP Deems Taylor Award. Hij werd in 2008 benoemd tot MacArthur Fellow en in 2015 tot Guggenheim Fellow. Ross heeft een Arts and Letters Award ontvangen van de American Academy of Arts and Letters en de Belmont Prize, In 2002 was hij Fellow van de American Academy in Berlijn.Alex Ross Die Welt nach Wagner Duits 912 bladz. uitg. Rowohlt Verlag GmbH ISBN-13 9783498001858