“Dante” is een 19de-eeuwse, Franse opera van Benjamin Godard, gebaseerd op het leven van de grote Italiaanse dichter. Godard (1849-1895) had vanaf de jaren 1870 als componist gematigd succes maar zoals veel van zijn werken, kreeg zijn opera “Dante” op zijn zachtst gezegd, gemengde reacties tijdens de première.
De opera in 4 akten en 35 nummers op een libretto van Eduard Blau, werd door het gezelschap van de “Opera-Comique” in het Parijse “Théatre du Chatelet” op 13 mei.
1890 in première opgevoerd. De partituur werd nu pas uitgegeven door het Palazzetto Bru Zane onder leiding van Sébastien Troester. Veel critici vonden en dachten dat een werk over het leven van de grote dichter te omvattend en te ambitieus was voor een jonge componist als Godard die eigenlijk violist was. Godards opera bood daarentegen wel degelijk een dramatisch en zelfs spannend overzicht van het leven en vooral van de uitgesproken betrokkenheid van de grote literator bij de politiek, evenals van zijn afdaling en opstijging naar Hemel en Hel uit zijn “Goddelijke Komedie”.
Godard vereerde immers de Florentijnse dichter Dante Alighieri en maakte van hem een typische, romantische operaheld à la Delacroix, expliciet gebaseerd op de “Goddelijke Komedie”, één van de grootste werken uit de wereldliteratuur. Op 13 mei 1890 werd Godards opera gepresenteerd in de Opéra Comique in Parijs. Het publiek vond de opera te lang en het getoonzet gegeven beantwoordde niet aan hun “smaak”. Het gevolg was dat de opera voor lange tijd van het repertoire verdween.
Dirigent Ulf Schirmer werd door de prestigieuze stichting “Palazzetto Bru Zane –
Centre de musique romantique française”, op de opera opmerkzaam gemaakt. Het onderzoekscentrum maakt immers vergeten Franse, muzikale schatten uit de 19de eeuw opnieuw bekend. Voor zijn opera bestudeerde Godard de gedetailleerde beschrijvingen van de hel in Dante’s ‘Goddelijke Komedie’ en ontwikkelde zijn eigen infernale fantasieën. Het resultaat was een lyrische, narratieve stroom van muziek, met fascinerende, efficiënte, muzikale effecten om bv. de hel te evoceren.
Dirigent Ulf Schirmer, die de opera met het subliem Münchens Rundfunkorchester in concertuitvoering heeft opgenomen, heeft in de muziek van Godard sterke psychologische effecten ontdekt. Godard maakte nl. duidelijk en bewust gebruik van heel doordachte, muzikale middelen. De hel en het kwaad bv. zijn duister georkestreerd, dissonanten zijn verbonden aan onopgeloste gevoelens, en de hemel wordt afgebeeld in het hoog register van overeenkomstige instrumenten.
De sublieme rolverdeling is de sublieme tenor Edgaras Montvidas (Dante), de vertrouwde sopraan Véronique Gens (Béatrice), Rachel Frenkel (Gemma), Jean-François Lapointe (Bardi), Andrew Foster-Williams (L’Ombre de Virgile), Sarah Laulan L’Écolier, en Topi Lethi Meyer (La Voix du Hérault). Een cast om u tegen te zeggen.
Niet dat de eerste twee akten te verwaarlozen zijn, maar als u een idee wil hebben van de kwaliteitsvolle muziek, gaat u best eerst eens even naar de hoogtepunten uit de 3de en 4de akte. In de 3de akte evoceert Godard bv., verdeeld in twee delen, “L’Enfer” en “Le Ciel”. Luister bv. eerst eens naar de “Tarantelle”, de “Ode á Virgille”, (“Ô maitre” door Un Écolier, Écoliers en Paysans, de “Invocation”, “Encore un jour qui tombe” (Dante) en “Le Rêve de Dante”. In de “Premiëre partie, L’Enfer”, zijn de hoogtepunten de “Apparition de Virgile, Dante… C’est chose bien fragile”, het “Choeur des Damnés”, de “Apparition D’Ugolin, Toujours!” en “Tourbillon Infernal,
Ah! Dante” door L’Ombre de Virgile en de Damnés. In het “Deuxième partie, Le Ciel”, zijn het “Choeur Céleste, Gloire à celui qui rayonne” en de “Apparition de Béatrice, Je vais dans l’azur sans voiles”, memorabele momenten. In de “Acte quatrième” vallen de “Entr’acte” van de premier tableau en de prélude tot het Second tableau op, naast de Romance, “Au milieu de vous”, gezongen door Gemma. In het magnifiek geïllustreerd boek schetst Gérard Condé, het “Parcours de l’oeuvre”, schrijven Pierre Véron, “L’avis d’un spectateur” en Hélène Cao, “Dante et la musique du XIXe siècle”, en situeert Pierre Sérié, “Dante dans les arts plastiques au XIXe siècle”. Alweer een ongelooflijke ontdekking, warm aanbevolen! Merci, Benjamin.
https://www.stretto.be/2017/04/05/eerherstel-voor-benjamin-godard-1849-1895/