“De verdwenen piano’s van Siberië” van Sophy Roberts is een cultuurgeschiedenis van een volk dat ontberingen doorstond maar waarvoor muziek van levensbelang was. Het boek is een ongebruikelijk maar hoogst intelligent verhaal, een schitterend reisverslag en cultuurgeschiedenis ineen. 
Na de revolutie van 1917 werden er over heel Siberië, piano’s verspreid, ten voordele van Russen die nooit eerder toegang hadden gehad tot een muzikale opleiding. De pianocultuur bleef bloeien na de Tweede Wereldoorlog. Toen de Sovjet-Unie in de jaren ‘90 uiteenviel, raakten tal van instrumenten verdwenen. Vaak was alles wat er overbleef, een piano te achterhalen aan het serienummer. Toch waren er ook piano’s die de kou hadden doorstaan. Het geloof in de troost van muziek leefde voort in gedempte tonen van gebroken hamers, in prachtige harmonieën die onuitsprekelijke dingen beschreven die woorden niet kunnen aanraken. Het leeft in de piano’s die gewone mensen er alles aan hebben gedaan om ze te beschermen. Aan de hand van deze piano’s vertelde Roberts een fascinerende cultuurgeschiedenis, o.a. van Irkoetsk, het Parijs van Siberië, en Harbin, Het Moskou van het oosten, met verhalen die teruggaan tot meer dan 200 jaar Russische geschiedenis.
Siberië is synoniem voor ballingschap en strafkampen, maar heeft ook een andere zijde. De geschiedenis van Siberië is er traditioneel een van bittere kou en lijden, en toch is er een ander verhaal te vertellen. Verspreid over dit afgelegen maar prachtig landschap, zijn er nl. tijdens de hoogconjunctuur van de 19de eeuw, piano’s gemaakt. Ze vertellen het verhaal van hoe, sinds ze onder invloed van Catharina de Grote, de Russische cultuur binnenging, pianomuziek door het land is getrokken. Hoe deze piano’s in de eerste plaats de reis naar deze besneeuwde wildernis maakten, is opmerkelijk. 
Dat ze in zo’n vijandig landschap muziek konden maken, voelt als een wonder. Als de reisjournaliste, Sophy Roberts, van een Mongoolse concertpianist hoorde over een unieke, verloren gewaande piano in Siberië, betekende dat het begin van een drie jaar durende zoektocht in een van de ondoordringbaarste gebieden op aarde. Verspreid over dit onherbergzaam gebied vond ze veel oude piano’s, van indrukwekkende vleugels uit de 19de eeuw, o.a. de piano van de laatste tsaar, tot strenge buffetpiano’s uit de sovjet tijd.
“The Lost Pianos of Siberia” is een boeiend verhaal over een zoektocht door twee eeuwen Russische geschiedenis en acht tijdzones, die zich uitstrekken over een elfde van het wereldoppervlak. Het onthult niet alleen een onverwachte, muzikale erfenis, maar ook een diepgaande en dappere mensheid, die je op de laatste plek op aarde niet zou verwachten. Geschreven, vol meeslepende anekdotes, die de buitengewone geschiedenis van Siberië vertellen, is “De verdwenen piano’s van Siberië”, een ongebruikelijk maar hoogst intelligent reisverhaal in 3 delen, “Pianomanie”, “Gebroken akkoorden “ en “De hele weet waarheen”. 
Het is een bijzondere kennismaking met een fascinerend deel van de wereld, waar we opvallend weinig van weten. Het is een elegante en genuanceerde reis door literatuur, geschiedenis en muziek, moord, opsluiting en revolutie, door sneeuw en ijs en afgelegen gebieden, om het menselijk gezicht van Siberië te ontdekken. Een schitterend voorbeeld van moderne, cultuurhistorische reisliteratuur. Boeiend, spannend, hoogst origineel en bijzonder interessant. Bravo. Zeker lezen. “The Lost Pianos of Siberia” werd vertaald door Robert-Jan Henkes.
Sophy Roberts is een Britse reisjournaliste, gespecialiseerd in extreme bestemmingen. Ze studeerde Engels aan de universiteit van Oxford en journalistiek aan Columbia University, en ze schrijft voor de Financial Times, BBC, The Economist, Times Radio, Tortoise en voor The Royal Geographical Society. “De verdwenen piano’s van Siberië” is haar eerste boek.
Sophy Roberts De verdwenen piano’s van Siberië 415 bladz. uitg. ambo/anthos ISBN 978 90 263 5505 9