Vaak beschouwen we vrijheid als iets wat beschermd dient te worden, bijvoorbeeld door grenzen te stellen aan onze overheden. Maar, wie bedacht deze definitie en hoe is ze ontstaan? Annelien de Dijn schreef daar met “Vrijheid Een woelige geschiedenis”, een monumentale studie over. Annelien de Dijn neemt u nl. mee doorheen 2500 jaar denken over vrijheid. U bezoekt de oude Grieken, Plato en Socrates, Cicero en Cato, Dante, Spinoza en Hugo de Groot en talloze andere denkers, en u verneemt hoe zij dachten over de inrichting van een democratische staat. In deze meesterlijke tocht doorheen de geschiedenis stelt De Dijn dat we onze hedendaagse visie op vrijheid niet te danken hebben aan de vrijheidsliefhebbers van het tijdperk van de revolutie, maar … aan de vijanden van de democratie. Annelien de Dijn schreef dan ook een ambitieuze en eigenzinnige geschiedenis van wat ons misschien wel het meest dierbaar is, onze vrijheid.De uitvinding van moderne vrijheid, het gelijkstellen van vrijheid aan beperkingen van de staatsmacht, was niet het natuurlijk resultaat van seculiere westerse trends als de groei van religieuze tolerantie of de oprichting van marktsamenlevingen. Het werd eerder voortgestuwd door een antidemocratische reactie na de Atlantische revoluties. We hebben de neiging om vrijheid te beschouwen als iets dat het beste wordt beschermd door de grenzen van legitieme staatsactiviteiten. Maar wie heeft dit begrip van vrijheid bedacht, en voor welke doeleinden? In een meesterlijke en verrassende herwaardering van meer dan tweeduizend jaar denken over vrijheid in het Westen, betoogt Annelien de Dijn dat we onze visie op vrijheid niet te danken hebben aan de vrijheidsminnaars van het tijdperk van de revolutie, maar aan de vijanden van de democratie. De opvatting van vrijheid die tegenwoordig het meest voorkomt – dat ze afhangt van de beperking van de staatsmacht – is een opzettelijke en dramatische breuk met lang gevestigde manieren van denken over vrijheid. Eeuwenlang identificeerden mensen in het Westen vrijheid niet met niet inmenging door de staat, maar met het vermogen om controle uit te oefenen over de manier waarop ze werden bestuurd. Ze hadden wat het beste kan worden omschreven als een democratische vrijheidsopvatting.Het begrijpen van de lange geschiedenis van en naar vrijheid onderstreept hoe het recent is geïdentificeerd met een beperkte inmenging van de overheid. Het onthult ook iets cruciaals over de genealogie van de huidige denkwijzen over vrijheid. Het idee dat vrijheid het best gevrijwaard wordt door de invloed van de regeringssfeer te verkleinen, is niet uitgevonden door de revolutionairen van de 17de en 18de eeuw die onze moderne democratieën hebben geschapen, maar wel door hun critici en tegenstanders. In plaats van het pad van de Amerikaanse oprichters te volgen, lijken de antagonisten van de huidige ‘grote regering’ meer op de contrarevolutionairen die probeerden hun werk ongedaan te maken.Bij het traceren van de genealogie van vrijheid putte de auteur uit methoden en praktijken van verschillende disciplines, geschiedenis, politieke theorie, sociologie en cultuurstudies, en maakte ze de vergelijking met conservatieve, “rechtse” auteurs als Friedrich Hayek, Daniel Hannan, Mark Levin, Walter E. Williams, Ron Paul en William Graham Sumner, die vrijheid als een bedreiging voor de democratie aanzagen. In navolging van de Duits-Amerikaanse historicus, Peter Joachim Gay, geb. Fröhlich (1923-2015) Sterling Professor of History aan Yale University en de voormalig director van het New York Public Library’s Center for Scholars and Writers, stelt Annelien de Dijn daarentegen, dat de geest van de Verlichting, in termen van het introduceren van democratische waarden en instellingen en het creëren van moderne, liberale democratieën, als eerste, politieke modernisering naar het Westen bracht.Het boek is geschreven in een directe en boeiende stijl en zal niet alleen professionele historici en filosofen aanspreken, maar ook een breder publiek van politici, journalisten, studenten en andere lezers. Kortom, het boek stelt een nieuwe benadering voor en stelt nieuwe oplossingen voor, voor één van de meest actuele vragen van de hedendaagse politiek, nl. hoe vrij te zijn in een samenleving of als samenleving. “Freedom. An Unruly History” werd vertaald door Fred Hendriks.Annelien de Dijn (°1977) is hoogleraar moderne politieke geschiedenis aan de Universiteit Utrecht en auteur van onder meer het standaardwerk “French Political Thought from Montesquieu to Tocqueville, Liberty in a Levelled Society?” (Cambridge University Press, 2008). De Dijn haalde haar PhD in 2005 aan de Universiteit van Leuven en daarna was zij verbonden als postdoctoraal onderzoeker aan Columbia University, U.C. Berkeley en het Notre Dame Institute for Advanced Study. Vervolgens werkte ze als universitair docent, van 2011 tot 2017, aan de Universiteit van Amsterdam. Voor haar geschiedkundig onderzoek verwierf ze verschillende subsidies, waaronder een Senior Research Fellowship van de Alexander von Humboldt Foundation. Ze doet onderzoek naar de interactie tussen politiek en ideeën in de moderne tijd, waarbij ze vertrekt vanuit de vaststelling dat hedendaagse politieke systemen en praktijken, niet toevallig tot stand zijn gekomen, en ze niet enkel gezien kunnen worden als het product van machtspolitiek. In plaats daarvan, stelt De Dijn, kregen de politieke systemen van vandaag in belangrijke mate vorm op basis van specifieke normatieve ideeën en waarden. Om de politieke wereld waarin we vandaag leven te begrijpen, moeten we dan ook de denkbeelden en beweegredenen in kaart brengen van de historische actoren die aan de grondslag lagen van de moderne politiek. Een schitterend boek. Zeker lezen.Annelien de Dijn Vrijheid Een woelige geschiedenis 464 bladz. uitg. Alfabet Uitgevers ISBN 978 90 213 4009 8