“Tiranno”, door Kate Lindsey en Arcangelo o.l.v. Jonathan Cohen, op het label Alpha. Niet te missen! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Corruptie, verraad, vervolging, tirannie verwijzen naar thema’s van veel 17e-eeuwse muziekwerken. Kate Lindsey heeft ervoor gekozen om dit tweede barokrecital met het Engels ensemble Arcangelo onder leiding van Jonathan Cohen (na Arianna in 2020, ALPHA576) te wijden aan de figuur van Nero.Scarlatti, Händel en Monteverdi hebben werken gecomponeerd rond deze tragische hoofdpersoon en zijn entourage, zijn moeder Agrippina, en zijn vrouwen Poppea en Ottavia. Dit programma, met ongelooflijke intensiteit belichaamd door de Amerikaanse mezzosopraan, bevat een ongepubliceerde opname van de cantate ‘La Morte di Nerone’ (circa 1690) van Alessandro Scarlatti en een andere wereldpremière, de cantate ‘La Poppea’ (1685) van Bartolomeo Monari (1662-1697). Tenor Andrew Staples en sopraan Nardus Williams vergezellen Kate Lindsey voor duetten uit Il coronazione di Poppea, waaronder het aangrijpend ‘Pur ti miro’!De kamercantate floreerde in Italië als een tegenhanger van de publieke opera, gecultiveerd door aristocratische beschermheren voor hun persoonlijk plezier en het religieus oratorium. Händel componeerde zijn cantate, “Agrippina condotta a morire of Dunque sarà pur vero” in 1707-1708 in Rome. Eenzelfde gegeven, op een libretto van Vincenzo Grimani, verwerkte hij tot de opera “Agrippina”, de tweede opera die Händel in Italië componeerde. De première van deze opera was in 1709 in het Teatro San Giovanni Grisostomo, in Venetië. In 1709 logeerde Händel nl. in Venetië bij de kardinaal, Napolitaanse vicekoning en opera librettist Vincenzo Grimani en componeerde er voor het carnaval de opera “Agrippina”. Deze grandioze opera op een libretto van kardinaal Grimani, die eigenaar was van het theater San Giovanni Grisostomo (nu bekend als het “Teatro Malibran”) in Venetië, beleefde wel 27 opvoeringen! “Il caro Sassone” Händel, was beroemd. Intriges, verraad, jaloezie, wraak en machtswellust zorgen voor een geweldig en dramatisch verhaal. Kate Lindsey zong trouwens de rol van Nerone in Handels “Agrippina” in 2020, in de Metropolitan Opera in New York.In 1607 componeerde Monteverdi voor het carnaval van Mantua zijn “L’Orfeo”, het verhaal van Orpheus en Eurydice. Monteverdi noemde zijn Orfeo een “favola in musica”. Na Orfeo componeerde hij op tekst van Ottavio Rinuccini, “L’Arianna”, de klassieke mythe van Ariadne op het eiland Naxos. Van de “Arianna” bleven echter enkel het libretto en de muziek van het lamento bewaard, het “Lamento d’Arianna”. Daarna componeerde Monteverdi “Il Ritorno d’Ulisse in Patria” (1641) over de mythe van de terugkeer van Odysseus, (Ulisse in het Italiaans), op het eiland Ithaka. Penelope, zijn trouwe vrouw maar belaagd door minnaars, wachtte daar al twintig jaar op hem. Op zijn “Ritorno” volgde in 1642 “l’Incoronazione di Poppea”, het verhaal over Poppaea Sabina en keizer Nero.

“L’Incoronazione di Poppea” was de laatste opera van Claudio Monteverdi. In de herfst van 1642 vond de première plaats in het theater SS. Giovanni e Paolo te Venetië. Het libretto is van de Venetiaanse advocaat Francesco Busenello, vrij naar de Annales van Tacitus. Giovanni Francesco Busenello (1598-1659) schreef 5 operalibretti met modern taalgebruik, met name wat betreft de erotische aspecten, voor Francesco Cavalli.

In de opera is de Romeinse keizer Nero verliefd op de courtisane Poppea; hij wil haar tot vrouw nemen en zijn wettige echtgenote Ottavia verstoten. Nero’s leermeester Seneca, acht deze plannen moreel en politiek verwerpelijk en moet zijn tegenstand met gedwongen zelfmoord bekopen. De wanhopige Ottavia besluit Poppea te laten vermoorden en dwingt Otto, Poppea’s voormalige geliefde, door middel van chantage om de aanslag te volbrengen. Otto roept hierbij de hulp in van Drusilla, die hij destijds voor Poppea verlaten heeft. Verscheurd door liefde en wrok besluipt Otto, gehuld in Drusilla’s mantel, de slapende Poppea. De moord wordt echter verijdeld door Amor, die belooft ervoor te zorgen dat Poppea diezelfde dag nog tot keizerin wordt gekroond. Drusilla, wier mantel herkend is, wordt opgepakt en naar Nero gebracht, die haar scherp ondervraagt. Om Otto te beschermen neemt zij alle schuld op zich. Als Otto dit hoort, vertelt hij de ware toedracht. Otto wordt verbannen, en als beloning voor de door haar betoonde trouw mag Drusilla hem vergezellen. Nero heeft nu een goede reden om Ottavia te verstoten en verbant haar voorgoed uit Rome. Poppea wordt tot keizerin gekroond, en in een euforisch slot duet bezingen Nero en Poppea hun liefde.Deze meeslepende muziek, vitaal uitgevoerd door Lindsey, (ze zong L’Incoronatione di Poppea in 2018, op de Salzburger Festspiele) (foto), schitterend begeleid door Arcangelo, is een voorbeeld van wat een recitalalbum kan zijn. De Amerikaanse mezzo vangt elk facet van de angstaanjagende kwispelende persoonlijkheid van de keizer, met name in de wereldpremière-opname van Scarlatti’s verbazingwekkende La Morte di Nerone, waarin de geesten van zijn slachtoffers voor hem materialiseren. Ze is nauwelijks minder dwingend als de noodlottige vrouwen in zijn leven – maar het hoogtepunt is het flagrant erotisch duet met Lucano uit Monteverdi’s L’Incoronazione di Poppea, Een ander bijzonder hoogtepunt is het duet tussen Nero en Lucano (tenor Andrew Staples) uit L’incoronazione di Poppea. In mei 2021, zong Kate Lindsey trouwens de rol van Nerone in Monteverdi’s “L’incoronazione di Poppea”, in de Wiener Staatsoper.Kate Lindsey (°1980) een mezzosopraan operazangeres uit de Verenigde Staten, werd geboren in Richmond, Virginia, en behaalde een Bachelor of Music Degree met onderscheiding aan de Indiana University. Haar vele prijzen zijn onder meer de Richard F. Gold Career Grant 2007, de George London Award 2007 ter nagedachtenis aan Lloyd Rigler, de 2007 Lincoln Center Martin E. Segal Award en een Sullivan Foundation Grant uit 2006. Ze is afgestudeerd aan het Lindemann Young Artist Development Program van de Metropolitan Opera en ze werd in 2010 uitgeroepen tot Seattle Opera’s Artist of the Year. In 2015 maakte ze haar opnamedebuut op Deutsche Grammophon met een uitvoering van de cyclus van Mohammed Fairouz (°1985) uit 2012, Audenesque (ter nagedachtenis aan W.B. Yeats), met het LPR (Le Poisson rouge) Ensemble onder leiding van Evan Rogister.Jonathan Cohen (°1977) is een Engelse cellist en dirigent. Hij is artistiek directeur en oprichter van het Brits ensemble Arcangelo, artistiek directeur van Tetbury Music Festival, artistieke partner van het Saint Paul Chamber Orchestra (Minnesota, VS), muziekdirecteur van Les Violons du Roy (Canada), en Associate Conductor van Les Arts Florissants. Hij is zonder enige twijfel één van de beste musici van Groot-Brittannië die een opmerkelijke carrière als dirigent, cellist en toetsenist heeft opgebouwd. Hij staat bekend om zijn passie en toewijding aan kamermuziek en hij breidt zich uit naar diverse activiteiten zoals barokopera en het klassiek symfonisch repertoire. Naast zijn drukke agenda als gastdirigent geeft hij leiding aan “Arcangelo” waarmee hij in heel Europa regelmatig optreedt op een aantal van de meest prestigieuze festivals en concertzalen. Jonathan Cohen en Arcangelo hebben een breed scala aan muziek opgenomen, van Porpora en Händel, tot Gluck en Mozart, waaronder albums voor Hyperion Records met solisten als Nicolas Altstaedt (cello), Christiane Karg (sopraan), Iestyn Davies (contratenor) en Christopher Purves. Nadat hij zijn studie aan het Clare College in Cambridge had afgerond, begon Jonathan zijn carrière als cellist. Hij trad op als gast met veel van de belangrijkste orkesten en ensembles in het Verenigd Koninkrijk, zowel met symfonische muziek als met barokmuziek. Vanuit deze ervaring ontwikkelde Jonathan Cohen een unieke crossover-specialiteit op het gebied van uitvoering van oude muziek en interesse in historische instrumenten.Tracklist: