Napoleon was goed in rekenen en kaartlezen, er werd zelfs een meetkundige stelling, de Stelling van Napoleon, naar hem genoemd, kon goed schaken, en hield veel van…opera! Ontdek hier de ouverture tot en 15 hoogtepunten uit, de tragedia per musica, “Giulietta e Romeo”, van Niccolo Antonio Zingarelli, Napoleons lievelingsopera.
Muziek was een belangrijk element in het leven van Napoleon. “La musique est l’âme de l’amour, la douceur de la vie, la consolation des peines et la compagne de l’innocence”, stelde hij. In december 1800, ging Napoleon samen met zijn vrouw Josephine de Beauharnais, stiefdochter Hortense de Beauharnais en zijn zuster Caroline, naar een uitvoering van Die Schöpfung van Haydn in de Opéra. Bij het naderen van het theater, in de rue Saint-Nicaise, ontplofte een vat gevuld met buskruit. De ruiten van het rijtuig van Napoleon versplinterden. De koets met Hortense en Josephine werd heen en weer geslingerd door de klap, één van de paarden overleefde de ontploffing niet, huizen in de nabije omgeving raakten zwaar beschadigd, vier omstanders kwamen om het leven en nog eens zestig anderen liepen verwondingen op, waarvan er later nog een paar aan hun verwondingen zouden overlijden. Napoleon bleef ongedeerd. Zijn koets reed door naar de Opéra waar hij uitgelaten begroet werd door het publiek.
Of hij het nu voor zichzelf waardeerde of het als politieke propaganda gebruikte, de keizer verzamelde tijdens zijn regeerperiode, veel musici en componisten om zich heen, o.a. Gasparo Spontini, Jean-François Lesueur, Nicolas Roze, Giovanni Paisiello (foto), Niccolò Zingarelli, François-Joseph Gossec, François-Adrien Boieldieu, Ferdinando Paër, Rodolphe Kreutzer, Luigi Cherubini, en Etienne-Nicolas Méhul, de ebenisten van de empire muziek, die minder werden beloond voor het behagen van de keizer dan wel voor het componeren van werken die zijn persoon het best dienden. Naar getuigenissen van zijn tijdgenoten, was Napoleon extreem gevoelig voor muziek. Met name voor Italiaanse vocale muziek, een smaak en voorkeur die ongetwijfeld voortkwam van zijn geboorteland Corsica nabij Italië. Napoleons ijver voor opera was extreem. Zijn muzikale passie ging met name uit naar de Italiaanse opera, zoals blijkt uit 143 concerten van Italiaanse solisten aan het hof, tussen 1810 en 1815. Giovanni Paisiello was zijn lievelingscomponist. Napoleon kroonde zich trouwens in 1804, in de Notre-Dame in Parijs, tot keizer, met als muziek, het Te Deum van Giovanni Paisiello.
In maart 1796 kreeg Bonaparte als 26 jarige het opperbevel over het leger van Italië. Bedoeling was om Oostenrijk aan te vallen. Hij stak de Alpen over, dwong Piëmont tot capitulatie en rukte op naar Piacenza. Op 10 mei 1796 versloeg hij de Oostenrijkers in de Slag bij Lodi en 4 dagen later deed hij zijn intrede in Milaan. Hierna volgden nog de Slag bij de brug van Arcole en de Slag bij Rivoli, die Napoleon ook won. Dankzij deze overwinningen kon hij doordringen tot op 120 km afstand van Wenen.
Om hem heen had Napoleon ook een aantal zangers. Deze dictatoriale maar muziekminnende veroveraar, bracht als belangrijkste, Italiaanse oorlogsbuit, een jonge Italiaanse ster, de alt Giuseppina Grassini, “La Prima Donna de La Scala”, en haar leraar, de meest oogverblindende sopraancastraat, Girolamo Crescentini, de enige zanger die de keizer tot tranen toe ontroerde, naar Parijs. Van 1806 tot 1812 uitgenodigd in Frankrijk, bracht Crescentini als “professeur de chant de la famille impériale” en “Chevalier de la Couronne de fer”, glorieuze avonden in de keizerlijke kapel van de Tuilerieën, in het gezelschap van Grassini, later, “Première Cantatrice de sa Majesté l’Empereur”, en Napoleons minnares.
Het paradepaardje van Grassini en Crescentini was de opera, “Giulietta e Romeo” op een libretto van Giuseppe Maria Foppa (1760-1845), naar de novelle van Luigi da Porto (1530) en de tragedie, “Roméo et Juliette” (1772) van Jean-François Ducis, (een vrije bewerking van Shakespeare’s “Romeo und Julia” (1596)), van Niccolo Antonio Zingarelli (1752-1837), die in 1796, in La Scala, o.l.v. Luigi De Baillou, in première ging, en daarna vele malen vóór Napoleon, in Parijs werd uitgevoerd door zijn twee favoriete zangers. “Ze wekken heldenmoed in mij op”, zei Napoleon.
Dit sterren duo van het muzikaal empire komt hier opnieuw tot leven in een selectie van “grands airs de l’opéra favori de l’Empereur”. De vocale solisten zijn Franco Fagioli, contratenor, Adèle Charvet, mezzosopraan en Philippe Talbot, tenor.
De Napolitaanse componist, muziekpedagoog, organist en dirigent, Niccolo Antonio Zingarelli (1752-1837), (foto) de domkapelmeester van Milaan en pauselijke kapelmeester van het koor van de Cappella Sistina, en één van de laatste vertegenwoordigers van de aan het begin van de 18de eeuw door Alessandro Scarlatti opgerichte Napolitaanse school, componeerde in 1811, ter gelegenheid van de geboorte van de eerste zoon van Napoleon Bonaparte, de latere Napoleon II, een Te Deum. Maar, zijn gehechtheid aan de Paus veroorzaakte echter dat hij bij Napoleon in ongenade viel. In 1812 keerde hij daarom terug naar Napels, waar hij directeur werd van het Real Collegio di Musica di Napoli en er als organist, componist en professor, collega’s had als Giovanni Paisiello, Giacomo Tritto en Fedele Fenaroli. Na het overlijden van Giovanni Paisiello in 1816, werd Zingarelli ook nog eens kapelmeester van de domkerk van Napels. Grootheden als Bellini, Donizetti en Saverio Mercadante, waren zijn leerlingen. Gaetano Donizetti heeft zelfs zijn requiem uit 1837, aan zijn leraar Zingarelli, opgedragen.
Op 4 juni 1800, kort voor de overwinning in Marengo , tijdens het interpreteren van Andreozzi ’s “La vergine del sole” in La Scala in Milaan, maakte Grassini die tegen die tijd al bekend stond om haar weerbarstige liefdesaffaires, een sterke band met de toen nog Eerste consul, Napoleon Bonaparte. Hij voegde haar bij zijn geliefden en bracht haar naar Parijs, waar ze verschillende concerten zong. Toen ze echter op haar beurt een voorliefde kreeg voor de violist Pierre Rode, aarzelde ze niet om met hem, praktisch onder de neus van de toekomstige keizer, een nieuwe affaire aan te gaan, en Parijs in 1801, te verlaten voor een concerttournee in Nederland en Duitsland. In de jaren 1804 en 1805 was Grassini in Londen, maar in 1806 keerde ze samen met haar voormalige meester Crescentini, terug naar Parijs, waar ze werd benoemd werd tot eerste kamervirtuoos van keizer Napoleon. In het Tuilerieënpaleis stond Grassini o.a. als hoofdpersonage op het podium bij de première van Paërs “La Didone” en in Cherubini’s, “Pimmalione”. Nadat ze zich in Rome had gevestigd tijdens de ballingschap van Napoleon op het eiland Elba, keerde ze tijdens de Honderd Dagen, terug naar Parijs. Ze bleef er ook na de restauratie en werd de minnares van Wellington…Niet te missen!
L’Opéra de Napoléon Giulietta e Romeo Zingarelli Fagioli Charvet Stephan Plewniak, Orchestre de l’Opéra Royal cd + dvd Château de versailles CVS 044