De Derde Slag om Ieper, bekend als de Slag om Passendale, was de gruwelijke veldslag die in 1917 tijdens de Eerste Wereldoorlog door Britse, Belgische, ANZAC en Canadese troepen enerzijds, en het Duitse leger anderzijds, werd uitgevochten aan de Ieperboog. Componist Piet Swerts herdenkt.

De totale Britse verliezen aan het Westelijk Front tussen 31 juli en 1 december bedroegen 448.614 man aan doden, gewonden, zieken, deserteurs, vermisten en krijgsgevangenen en extra verliezen door het offensief van ongeveer 200.000 man. De totale Duitse verliezen in Vlaanderen gedurende dezelfde periode bedroegen 270.710 man. Bij de Fransen vielen ongeveer 8500 doden, de overige verliezen zijn niet bekend. De totale verlies door dit offensief aan beide zijden was ca. 450.000 man. Maar, met deze slag werd het hoofddoel, nl. een belangrijk deel van het Duitse leger door de Britse artillerie uit te schakelen, wel bereikt… De politici weigerden echter nog versterkingen naar het front in Vlaanderen te sturen, waardoor het Brits leger erg kwetsbaar was tijdens het Duits voorjaarsoffensief. In april 1918 ging alle terreinwinst in korte tijd dan ook weer verloren in de Vierde Slag om Ieper…

Het oratorium “A Symphony of Trees” is een emotionele, muzikale reflectie over deze Slag van Passchendaele 1917, steunend op de innerlijke monologen in talrijke oorlogsgedichten van de soldaat-componist Ivor Gurney. Vrouwelijke tegenstemmen weerklinken in aangrijpende gedichten van Charlotte Mew en Margaret Postgate Cole. Piet Swerts koos zeven gedichten van Ivor Gurney, naast enkele van Charlotte Mew, A.E. Housman en Margaret Postgate Cole, gezongen door Lee Bisset, sopraan en Thomas Blondelle, tenor. Vanuit het getal 138 van de symbolische 138 bomen/olmen, geplant ter herdenking van de frontlinie in Ieper, bouwde hij de samenklanken, motieven en thema’s.

De verbeelding van deze bomen staat aan de basis van “A Symphony of Trees”, een groots opgevatte symfonie van Piet Swerts met meer dan 400 uitvoerders: twee vocale solisten, negen koren, twee kinderkoren en symfonisch orkest die hij schreef voor de herdenking van WO I en die zijn première beleefde op 15 september in de Ieperse Sint-Maartenskathedraal. De Britse dirigent David Angus leidde het Symfonieorkest Vlaanderen, sopraan Lee Bisset en tenor Thomas Blondelle en de wel 350! koorzangers. Piet Swerts droeg het werk op aan de stad Ieper en ter nagedachtenis van Ivor Gurney, de Britse componist, dichter en soldaat die in honderden oorlogsgedichten, zijn ervaringen beschreef. Gurney was een verwoed wandelaar en de aanblik van de totale vernietiging van natuur en leven van de frontstreek schokte hem. Als soldaat in de 184ste mitrailleurcompagnie keek hij weken uit over de kaal geschoten slagvelden ten oosten van Ieper.

Na het inleidend “Ypres” door het tutti met een opvallend minimalistische orgelpartij, volgen de toonzettingen van de gedichten “Memory”, “let all slip”, “Of trees over there”, “May, 1915”, “Mist on Meadows”, “The Silent One”, “On Wenlock Edge”, “Afterwards” en het anonieme “Day is done”, afgewisseld met 4 orkestrale interludes. De Finale van deze compositie is een nooit eerder gehoord meesterwerk in de geschiedenis van de Vlaamse muziek. Uniek! Magistraal!

De deelnemende koren zijn Kinderkoor Canteclaer (Lo-Reninge) o.l.v. Marieke Spenninck, Collegium de Dunis (Brugge) o.l.v. IgnaceThevelein, Con Cuore (Waregem) o.l.v. Jan Vuye, deCHORALE (Antwerpen) o.l.v. Paul Dinnewith, Het Iepers Kamerkoor o.l.v. Dirk Coutigny, het Kortrijks Vocaal Ensemble o.l.v. Wim Verdonck, Laidos (Waregem) o.l.v. Marleen Annemans, Qui Vive (Desselgem) o.l.v. Geert Anckaert, het Roeselaars Kamerkoor o.l.v. Bart Naessens, Jeugdkoor Rondinella (Knokke) o.l.v. Rudy Van der Cruyssen en Voices! (Knokke) o.l.v. Kristof Allaert. De Nederlandse vertalingen van alle gezongen teksten zijn bijgevoegd. Live opname van de wereldcreatie op vrijdag, 15 september 2017 in de Kathedraal van Ieper.

Piet Swerts Oratorio A SYMPHONY OF TREES – An Hommage aan Ivor Gurney en Ypres (Passchendaele 1917) In Flanders’ Fields Vol. 98 Lee Bisset Thomas Blondelle Children’s Choir Mixed Choir Symfonieorkest Vlaanderen David Angus 2 cd Phaedra 92098