De “Symphonies pour les Soupers du Roi”, gespeeld door de 24 violen van de koning, waren emblematisch voor Versailles. Met de luxe van een operaorkest zat Lodewijk XIV elke dag met muziek aan tafel. Van de kapel tot de appartementen, resoneerde in heel het kasteel de muziek van Delalande. Vincent Dumestre blaast deze gastronomische en koninklijke muziek, op een cd, die opent met het “Grande Pièce royale, que le Roi demandait souvent”, nieuw leven in. En hoe!
In 1683 werd Michel-Richard Delalande (1657-1726) met de steun van Lodewijk XIV, sous-maître van de Chapelle Royale. Toen Lodewijk XIV, de nieuwe kapel van het Paleis van Versailles in 1710 in gebruik nam, was de organist en componist, Michel-Richard de Lalande, de opvolger van Lully, als Surintendant de la Musique de la Chambre, reeds lang de almachtige musicus van de koning. Met de opdrachten die hij sedert 1683 had als “Sous-Maître de la Musique de la Chapelle”, was hij als grote “ordonnateur”, verantwoordelijk voor de gewone en buitengewone ambten aan het hof.
Delalande was eerst de leraar klavecimbel van de dochter van de Maréchal de Noailles, die hem bij Lodewijk XIV aanbeval als leraar van de dochters van Mme. de Montespan (foto). Françoise “Athénaïs” de Rochechouart, markiezin van Montespan, was nl. een hofdame en de maîtresse van Lodewijk XIV. Delalande werd daarnaast organist van vier Parijse kerken, de Saint Louis, de Petit Saint Antoine, de Saint Jean-en-Grève en de Saint-Gervais. Nog maar vijfentwintig jaar oud zou de naam van de jonge componist snel worden gevestigd als favoriet van de koning en doorstijgen naar de meest begeerde posten aan het hof binnen een carrière van bijna veertig jaar. Bovenal nam Louis hem op in het overleg voor de bouw van de nieuwe Chapelle Royale naast het paleis van Versailles.
Delalande’s wereldlijke muziek omvatte balletten, divertissements en pastorales, geschreven voor de ontspanning aan het hof in Versailles, Marly, Fontainebleau en Sceaux. Delen uit de balletten en divertissements bewerkte Delalande de “Symphonies pour les Soupers du Roy”, die om de veertien dagen onder Lodewijk XIV en Lodewijk XV tijdens de soupers werden uitgevoerd. De “Symphonies des Noëls” waren dan weer toonzettingen van traditionele, Franse kerstliederen, die op kerstavond in de koninklijke kapel werden gespeeld. Zijn muziek, toonzettingen van psalmen, hymnes en het Te Deum, gaven perfect de sfeer weer aan het hof en van de liturgie.
De manuscripten van de symfonieën, eigenl. suites, zeggen dat ze meestal tijdens het avondmaal van de koning werden gespeeld. De aria’s en dansen die ze op verschillende instrumenten speelden, waren meestal afkomstig van opera’s, balletten en ander amusement dat Delalande componeerde om het hof te vermaken. Rond de koninklijke tafel riepen ze een hele wereld van personages, passies, intriges en portretten op, echo’s van veldslagen (Air Des Combattants), idyllische weiden (Musette, Marche des Bergers, La villageoise), zee (Marche des matelots) of de ontketende natuur (La tempête de M. Rebel). Muziek uit een paleis waar het leven, meer dan waar dan ook, een uitvoering was, veredeld door de pracht van de trompetten (Prélude en Chaconne), van een Passacaglia met koninklijke uitstraling en de Caprice van Villers-Cotterets, één van de favoriete stukken van de koning. Niet te missen!
Les Soupers du Roi Lalande Vincent Dumestre Le Poème harmonique cd Château de Versailles CVS048