Op deze cd ontdekt u enkele van Johann Sebastian Bachs koraalpreludes, aria’s uit zijn cantaten en een orkestrale sinfonia, in totaal 24 stukken, getranscribeerd voor een Trio met piano, door Fred Thomas. Bijzonder mooi.
In de Lutherse mis nam en neemt orgelspel een heel belangrijke plaats in. Hierdoor ontstond vanaf de tweede helft van de 17de eeuw, een groot aantal composities voor orgel die op koraalmelodieën waren gebaseerd. Deze composities werden koraalbewerkingen genoemd, of, als ze bedoeld waren als inleiding op de gemeentezang, koraalprelude. De vier soorten koraalbewerkingen waren het orgelkoraal, de koraalfantasie, de koraalfughette en de koraalpartita. De koraalfughette was geen bewerking van het koraal maar eerder een inleiding op het koraal. De koraalfughette was meestal een eenvoudige fuga op een thema dat ontleend was aan de eerste regel van de koraalmelodie. 
De koraalpartita was een reeks variaties op een koraal in de stijl van variaties op volksliederen die in de 17e eeuw heel populair waren. De koraalpartita maakte meestal geen gebruik van het pedaal en kon daarom ook op orgelpositief of klavecimbel uitgevoerd worden. Vaak was de koraalpartita niet voor kerkelijk maar voor huiselijk gebruik bedoeld. Schüblerkoralen is de naam die gewoonlijk wordt gegeven aan de Sechs Chorale von verschiedener Art BWV 645-650, gecomponeerd door Johann Sebastian Bach voor orgel en door hem gepubliceerd rond 1748. De bijnaam van de koralen komt van de graveur en uitgever Johann Georg Schübler, genoemd op het titelblad.
De meeste van de Leipziger koralen daarentegen, zijn in vroege versies uit Bachs Weimarperiode (1708-1717) overgeleverd, in kopieën van de hand van Johann Gottfried Walther, een neef langs moederskant van Bach, die organist van de stadskerk van Weimar was, en Johann Tobias Krebs, die eerst leerling van Walther en later van Bach is geweest. In het manuscript zijn in de schoonschrift latere herzieningen toegevoegd, en van BWV 660, is ook de Weimar autograaf aan het manuscript toegevoegd. De wijzigingen zijn soms klein, soms radicaal, Herr Jesu Christ, dich zu uns wend (BWV 655) bestaat zelfs in vier steeds opnieuw herziene versies. De twee laatste koralen, Komm, Gott Schöpfer, Heiliger Geist (BWV 667) en Vor deinen Thron tret ich hiermit, BWV 668, zijn beide uitgebreide versies van korte bewerkingen die in het Orgelbüchlein voorkomen.
Het koraaltrio, een driestemmige zetting van een lied, waarbij de twee bovenstemmen elk op een manuaal werden gespeeld en de lage stem op de pedalen, bestond reeds in Bachs tijd. Ook Armsdorff, Pachelbel, Zachow en Walther gebruikten deze vorm veelvuldig in hun werken. Zij pasten dit toe in cantus firmuskoralen, met één stem in lange noten voor de liedtekst. Bach werkte in de Leipziger koralen de vorm weliswaar uit tot trio’s in de stijl van Italiaanse sonates en concerti.
Op “Three Or One” wordt Bachs idioom respectvol verkend door drie innovatieve spelers, een proces dat Fred Thomas (foto) omschrijft als “rustig vreugdevol”. De triostukken, voornamelijk ontleend aan Bachs Orgelbüchlein, krijgen een fris karakter in de handen van de Kazachse violiste Aisha Orazbayeva en de Britse cellist Lucy Railton, musici die wel vaker worden geassocieerd met hedendaagse muziek. De Britse pianist-arrangeur Fred Thomas, die hier zijn ECM New Series-debuut maakt, heeft in verschillende contexten gewerkt, van muziek voor theater tot jazz, en wordt steeds meer erkend voor zijn bewerkingen van barokmuziek. De brede ervaring van het trio beschouwt hij als “een aansporing tot creativiteit. Bach hergebruikte vaak zijn eigen materiaal en het is niet verwonderlijk dat het elke keer anders uitpakte. Geloven we echt dat Bach met zijn fantasierijke, technische en improvisatorische vermogen twee keer hetzelfde zou spelen op dezelfde manier?” Het is een goede vraag en de sleutel tot Three Or One. De uitvoerders zijn Fred Thomas piano, Aisha Orazbayeva viool en Lucy Railton cello. een aanrader.
Tracklist:
- Ach Bleib Bei Uns, Herr Jesu Christ, BWV 649
- Herr, Christ, Der Ein’ge Gottes Sohn, BWV 601
- Ich Ruf Zu Dir, Herr Jesu Christ, BWV 639
- Durch Adams Fall Ist Ganz Verderbt, BWV 637
- Erbarm Dich Mein, O Herre Gott, BWV 721
- Sinfonia, From Cantata “Der Herr Denket An Uns” BWV 196
- Alle Menschen Müssen Sterben, BWV 643
- Der Tag, Der Ist So Freudenreich, BWV 605
- Christe, Du Lamm Gottes, BWV 619
- Liebster Jesu, Wir Sind Hier, BWV 633
- Aria “Wie Zittern Und Wanken Der Sünder Gedanken”, From Cantata “Herr, Gehe Nicht Ins Gericht Mit Deinem Knecht” BWV 105
- Aria “Weichet Nur, Betrübte Schatten”, From Cantata “Weichet Nur, Betrübte Schatten” BWV 202
- Aria “Jesu, Meines Todes Tod”, From Cantata “O Heil’ges Geist Und Wasserbad” BWV 165
- Aria “Wie Furchtsam Wankten Meine Schritte”, From Cantata “Allein Zu Dir, Herr Jesu Christ” BWV 33
- Wenn Wir In Höchsten Nöten Sein, Partita III BWV Anh. II 7
- Gelobet Seist Du, Jesu Christ, BWV 723
- O Gott, Du Frommer Gott, Partita VIII BWV 767
- O Lamm Gottes Unschuldig, BWV 618
- Jesu, Meine Freude, BWV 610
- Allein Gott In Der Höh Sei Ehr, BWV 711
- In Dulci Jubilo, BWV 608
- Gott, Durch Deine Güte, BWV 600
- Das Alte Jahr Vergangen Ist, BWV 614
- Meine Seele Erhebt Den Herren, BWV 648
J.S. Bach Fred Thomas Fred Thomas Three Or One Aisha Orazbayeva Lucy Railton cd ECM New Series 2640 485 6141