Volgend jaar vieren de Moravische Broeders hun 300ste verjaardag. De oprichting gaat terug tot graaf van Zinzendorf, die enkele broeders in de Saksische regio Oberlausitz in huis nam. Vandaag leven ongeveer 1,1 miljoen parochianen over de hele wereld door emigratie, ontheemding, oorlog en ontreddering. Ze zijn verdeeld in 19 provincies, waarvan de vertegenwoordigers om de zeven jaar bijeenkomen voor een eenheidssynode. Peter Kopp, oprichter van het Vocaal Concert Dresden, deed onderzoek naar de muziek van de Broeders en verzamelde materiaal. Het resultaat is een unieke kerst cd waarvan de titel is versierd met de beroemde Moravische Ster.
Peter Kopp (foto) heeft jarenlang naam gemaakt met zijn Vocal Concert Dresden door de discografische publicatie van zeer interessante en voorheen weinig opgemerkte compilaties en programma’s, werken van de hofmuziek in Dresden, Venetiaanse schatten en vrijmetselaarsmuziek van de 18de eeuw. Nu, de muziek van de Moravische Broeders. De historische betekenis en internationale uitstraling, die letterlijk uitgaat van een rustig dorpje in Oberlausitz, viert volgend jaar niet alleen zijn 300e verjaardag, maar wordt ook uitgeroepen tot UNESCO-werelderfgoed.
Nadat de in hun thuisland vervolgde “Boheemse Broeders”, een pre-reformatiebeweging in Bohemen en Moravië, in 1722, een nederzetting “onder de hoed” hadden gesticht op het terrein van de graaf van Zinzendorf in Berthelsdorf (Herrnhut/Ochranow) in Oberlausitz (Saksen), legden zij de eerste steen voor een centrum dat vandaag nog leeft van het geloof en het startpunt voor een internationaal netwerk van relaties. 
Want al snel werden elders andere Broedergemeenten gesticht, van Londen tot Berlijn, in Nederland (Slot Zeist in de provincie Utrecht) (foto), Denemarken, Noord-Carolina en Pennsylvania, op Groenland en in het Caribisch gebied. De Broederkerk is vanaf het begin een zingende kerk geweest. “Zangles”, “zangpreken” en nieuwe composities van Moravische musici, speelden een even belangrijke rol als een creatieve en niet-dogmatische benadering van kerkgezangen. Zo werden bijvoorbeeld niet alleen de doorlopende strofen van afzonderlijke liederen gezongen, maar ook thematisch verwante verzen, soms zelfs alleen afzonderlijke regels van verschillende liederen, die de gemeenschap grotendeels uit het hoofd kende.
Door de emigratie en missie van de broeders naar Noord-Amerika lieten ze een fascinerende muzikale schat achter die beschouwd wordt als een van de hoekstenen van de Noord-Amerikaanse muziekgeschiedenis. In de 18de – en vroege 19de eeuw kon men hoogwaardige muziek uit Europa tegenkomen in de nederzettingen van de Broeders, daar “Moraviërs” genoemd. In hun spiritualiteit en liturgie was en is de rol van muziek nl. bijzonder groot. De Moraviërs werden zo een muzikale brug tussen Europa en de Nieuwe Wereld. Opmerkelijk aan deze verbinding is dat composities die in verre streken zijn geschreven, naar Duitsland werden teruggebracht en hier aan het repertoire werden toegevoegd. Aan de totstandkoming van het programma voor de cd, ging dan ook intensief onderzoek vooraf in de archieven van de Moravische Broeders in Oberlausitz, maar ook in het buitenland.
Op de cd ontdekt u werk van John Gambold (1711-1771), Christian Friedrich Gregor (1723-1801), Johann Renatus Verbeek (1748-1820), Peter Mortimer (1750-1828), Johann Gottfried Weber (1779-1839), Christian Ludwig Brau (1746-1777), John Antes (1740-1811) en David Moritz Michael (1751-1827). Bijna alle werken zijn eerste opnames omdat deze muzikale schat in veel gevallen nergens opgeschreven werd. Sommige liederen zijn zelfs in de “Nieuwe Wereld” ontstaan en van daaruit naar Oberlausitz teruggebracht, en enkele moesten zelfs gereconstrueerd worden. 
Met het Vocaal Concert Dresden, het Dresden Instrumental Concert en andere muzikale gasten, geeft Peter Kopp, oud koordirigent van het Dresden Kreuzchor, inmiddels rector van de Evangelische Universiteit voor Kerkmuziek in Halle (Saale), een uniek inzicht in de “Moravische muziek” van de 18de – en vroege stadia van de 19de eeuw en daarmee tot een fascinerende, regionale muziekcultuur die zich niettemin internationaal heeft verspreid. Deze bescheiden doch feestelijke kerstmuziek is een meerwaarde voor de liefhebber van barokmuziek en voor de luisteraar die zijn muzikale kennis wil uitbreiden en verrijken. Een opvallende ontdekking is de gereconstrueerde compositie, “Christ-Nachts-Music am 24sten December 1765”, van Christian Gregor. Van de in totaal 40 Tracks op de cd, worden er 32 ingenomen door de 2 solo’s, lezingen, koren/koralen en de gezangen van de Gemeinde. Heel bijzonder! Meer over Herrnhut, lees zeker link onderaan.
Tracklist:
-John Gambold jr. (1760–1795):
Macht hoch die Tür
-Johannes Renatus Verbeek (1748-1820):
Uns ist ein Kind geboren
-Peter Mortimer (1750–1828):
Den Hirten dort auf Bethle‘ms Feld
-Johann Gottfried Weber (1739–1797):
Mein Herz dichtet ein feines Lied
-Johann Ludwig Freydt (1748–1807):
Den aller Welt Kreis nie beschloss
-Christian Ludwig Brau (1746–1777):
O verehrungswürd‘ge Nacht
-John Antes (1740–1811):
Loveliest Immanuel
-David Moritz Michael (1751–1827):
Hail Infant newborn
-Christian Gregor (1723–1801):
Christ-Nachts-Music am 24sten December 1765
Herrnhuter Weihnacht Moravian Christmas Vocal Concert Dresden Dresdner Instrumental-Concert Peter Kopp cd Berlin Classics
