MATRIX – Centrum voor Nieuwe Muziek – werkt voor de ontwikkeling van Musica Futurista samen met Stichting Logos – Centrum voor Experimentele Muziek, en in het bijzonder met Mattias Parent. Het presenteert hun nieuwe educatieve uitgave: Musica Futurista, een kennismaking met experimentele instrumenten.

Met een collectie van duizenden partituren, audio-opnames, boeken en tijdschriften beheert MATRIX één van de belangrijkste documentatiecentra over nieuwe muziek in Europa. Muziek uit Vlaanderen vormt de kern van de collectie, maar minstens evenveel aandacht wordt besteed aan muziek uit een internationale context. Geïnteresseerden kunnen 24 uur per week terecht in de leeszaal van het documentatiecentrum, en onze medewerkers geven graag advies. Vanuit de collectie, die heel wat onuitgegeven materiaal bevat, ontwikkelen ze ook regelmatig projecten rond hedendaags muzikaal erfgoed.

Daarnaast ontplooit MATRIX een veelzijdige educatieve werking, toegespitst op nieuwe muziek. Het veld van de nieuwe muziek vormt immers een hyperdivers, soms ingewikkeld landschap. MATRIX wil een brugfunctie vervullen tussen de levende nieuwe muziekpraktijk, haar traditie en de kennis daarover, en het brede publiek. Ze ontwikkelen daarvoor activiteiten voor heel uiteenlopende doelgroepen, van kinderen tot volwassenen en van absolute beginner tot (pre-)professioneel, en werken daarbij zowel vanuit het perspectief van de luisteraar als dat van de muzikant.

De verschillende mogelijke invullingen van Musica Futurista steunen steeds op de combinatie van muziek en techniek, van het bouwen van een instrument, het verkennen van de muzikale mogelijkheden ervan en het (historisch, esthetisch) contextualiseren van de instrumenten. Experiment speelt daarbij een belangrijke rol, niet enkel muzikaal, maar ook technisch – de bouwplannen van de gekozen instrumenten laten immers heel wat ruimte voor variatie en eigen keuzes. In de context van het dagonderwijs, geeft deze aanpak bovendien de mogelijkheid om vakoverschrijdend te werken.

Musica Futurista omvat instrumenten met verschillende technische en muzikale moeilijkheidsgraden, zodat zowel kinderen (8+) als jongeren en volwassenen, met of zonder veel muzikale voorkennis, hun gading kunnen vinden. Ze stellen workshops samen op maat van derden, in functie van doelstellingen, doelgroep en beschikbare tijd.

Onder de titel “Musica Futurista” werkt MATRIX aan diverse kunst educatieve modules rond experimentele instrumentenbouw. Uitgangspunt daarvoor zijn de ideeën die sinds het begin van de vorige eeuw ontwikkeld werden door componisten zoals Luigi Russolo (foto), Michael Waisvisz en Mark Applebaum. Vier jaar geleden knutselden ze hun eerste experimentele instrumenten in elkaar. Nu bundelden ze hun ervaringen in een boek: ‘Musica Futurista. Een kennismaking met experimentele instrumenten’. De publicatie bundelt bouwplannetjes voor experimentele instrumenten zoals Russolo’s intonaromuro en de onvolprezen kraakdoos, naast achtergrondartikels en veel tips voor boeiende muzikale ontdekkingstochten.

Met Musica Futurista in boekvorm willen ze een breed publiek laten kennismaken met experimentele instrumenten. Het boek is erg praktijkgericht: je kan zelf instrumenten leren bouwen aan de hand van overzichtelijke bouwplannen en je vindt er een paar recepten in terug om muzikaal aan de slag te gaan. Tenslotte zijn er een aantal artikels die het geheel historisch en musicologisch kaderen. Het boek bundelt bouwplannetjes voor verschillende instrumenten en tips voor boeiende muzikale ontdekkingstochten. De bouwplannetjes zijn heel uiteenlopend qua moeilijkheidsgraad, zodat zowel beginners als meer gevorderde knutselaars hun gading kunnen vinden. Vier achtergrondartikels schetsen de ideeën van muzikale denkers en componisten wiens experimenten een bijzondere inspiratiebron vormden voor dit boek. Daarnaast stellen ze enkele werkvormen voor om zelf te spelen, improviseren en componeren.

Na de Bouwplannen, Hoe bouw ik een intonarumoro? En Hoe maak ik een contactmicrofoon, een speelplank en een kraakdoos of cracklebox?, gaat een tweede deel over Werkvormen. Daarin gaat het over Luisteren (Massage Sonore), Dirigeren (Radio Ping Pong en Soundpainting), Componeren (Een rij van klanke, Spiegel, Een ritmisch motief, Ritmes componeren op een grid of rooster en Toeval). Het deel eindigt met tekst over Grafische partituren en Geluidsversterking. Het derde en laatste deel bestaat uit vier artikels, geschreven door Maarten Quanten (“Kritiek en verandering. Luigi Russolo, het Futurisme en de intonarumori”), Rebecca Diependaele (“John Cage en de ontdekking van alles”), Mattias Parent (“Over speelplanken, shozygs en muizenvallen”) en Godfried-Willem Raes (“Over elektriciteit, muziek en hun ambigue relatie”). Een luisterlijst dient ter sonore illustratie. Interessant en origineel. Warm aanbevolen.

Musica Futurista MATRIX [Centrum voor Nieuwe Muziek] in samenwerking met Stichting Logos en met de steun van Cera 96 bladz. geïllustreerd ISBN 9789077717097