De pest of Zwarte dood van rond 1348, was een van de meest beslissende gebeurtenissen in de Europese geschiedenis. De auteurs reconstrueerden het verloop van deze pandemie vanaf het begin in Azië, en belichtten de verschillende omstandigheden in de steden en hoe de overlevenden, politiek, economisch, religieus en artistiek met de dood omgingen.In 1338-1339 brak de pest uit in de christelijke gemeenschap van de Assyrische kerk aan het Ysikköl meer in het huidige Kirgizië. De ziekte zou door Genuese schepen in 1347 binnengebracht zijn in Europa. De Genuese vloot besmette eerst Messina in Sicilië en van Genua verspreidde de ziekte zich via het uitgebreid handelsnetwerk, razendsnel in het Middellands Zeegebied en daarna door Europa. Marseille volgde in november 1347, Carcassonne in begin 1348 en Parijs in de lente van dat jaar. De ziekte bereikte later dat jaar ook Duitsland, de Nederlanden en Engeland. In 1349 dook ze op in Noorwegen, Zweden en Ierland. Oost-Europa volgde in 1350 en Rusland in 1351. Deze pandemie veroorzaakte wereldwijd rond de 75 miljoen doden. In Europa alleen zouden er tussen de 25 en 50 miljoen doden zijn gevallen.Toen de pest in de lente van 1348 naderde, had de Milanese heerser Luchino Visconti (foto), de stad volledig geïsoleerd. De zieke in de stad werden uit voorzorg ommuurd. Milaan was de enige stad in Italië die werd gespaard. Volker Reinhardt heeft de beschikbare bronnen over de Grote Pest beoordeeld en laat in zijn levendig boek zien dat de vermeende Europese vuurzee een optelsom was van lokale drama’s waar mensen op heel verschillende manieren mee omgingen, politieke onrust, vervolging van minderheden, herstel van oude omstandigheden of door Milanese tirannie. Klassieke beschrijvingen van de pest zoals die van Boccaccio blijken een late stilering te zijn, gebaseerd op oude modellen. Maar afbeeldingen, gebouwen of anonieme kroniekschrijvers laten zien hoe groot de onzekerheid was en hoe overweldigend het verlangen was naar een verloren normaliteit.Na de Inleiding, “Tijden van onzekerheid, toen en nu”, bespreekt Volker Reinhardt in het eerste deel, “De pest en de mensen”, over de herkomst, aankomst en verspreiding, de symptomen en oorzaken, sterftecijfers en bevolkingsverliezen, en rijk en arm op zoek naar brood, betekenis en verlossing. In deel twee, “De mensen en de pest”, bespreekt hij de overlevenden die berichtten, kooplieden, schrijvers en parvenus in Florence, de pest en een nieuw politiek begin in Rome, geen doden door de pest, het wonder van Milaan en een coup na de pest, Venetië, veel rook en sociale afstand, de paus in Avignon, de pest in Parijs, pogroms in Würzburg, Straatsburg, Frankfurt en onderzoekt hij oorzaken en tegenmaatregelen, Europese vergelijkingen. In het derde deel, “De mensen na de pest”, vertelt hij over gewenning, preventie en culturele afdrukken, de economische voordelen van de bezitlozen en de versterking van de machtigen, het nieuw zelfvertrouwen van de lagere klassen en het machtsverlies van de pausen, hoe de humanisten met de pest omgingen, en gaat hij op zoek naar de pest in afbeeldingen en standbeelden. Ten slotte volgen “Kinderen van de pest”, de heilige en de kapitaliste en de epiloog: oude zekerheden en nieuwe hoop. De schatting is dat door de Zwarte Dood van 1347-1351, een derde van alle Europeanen, destijds enkele tientallen miljoenen mensen, het leven liet. Zeker lezen.De Duitse historicus, Volker Reinhardt (°1954)  uit Rendsburg, is sinds 1992 hoogleraar algemene en Zwitserse moderne geschiedenis aan de Universiteit van Freiburg. Hij is een wereldberoemd expert op het gebied van de Italiaanse Renaissance en van de geschiedenis van het pausdom.Corona komt qua slachtoffers niet in de buurt van de grootste pandemie in Europa: de Zwarte Dood in 1347-1352. Wel kwam de pest net als Covid-19, via Italië aan in West-Europa. Professor Harrison pakt de geschiedenis zoals gebruikelijk pan-Europees aan. Hij vertelt niet alleen hoe de pest zich verspreidde van de Middellandse zee naar Scandinavië, maar ook hoe de gewone mensen in de veertiende eeuw zich lieten behandelen, in quarantaine gingen en de epidemie trachten te bezweren. Verschillende varianten van de pest hadden een verwoestend effect op de Europese bevolking en ontwrichtte de maatschappij, waardoor het huidige België bv. zwaarder werd getroffen dan Nederland.Dick Harrison (°1966) is hoogleraar geschiedenis aan de universiteit van Lund in Zweden. Hij schreef meerdere bestsellers, waaronder “De Dertigjarige Oorlog”, dat lovend ontvangen werd en “De geschiedenis van de slavernij”. Hij staat bekend als dé nationale historicus van Zweden en veelschrijver. Volker Reinhardt Die Macht der Seuche, Wie die Grosse Pest die Welt veränderte 1347-1353 Duits 256 bladz. uitg. C. H. Beck ISBN 978-3-406-76729-6

Dick Harrison De Zwarte Dood De pandemie van de pest 496 bladz. uitg. Omniboek EAN 9789401917773