Ferdinand Ries (1784-1838) is waarschijnlijk beter bekend om zijn associatie met Beethoven dan als componist. Toch componeerde hij zeven symfonieën, een vioolconcerto, acht pianoconcerti en zes andere werken voor piano en orkest, oratoria, kamermuziek en pianomuziek.
Vorig jaar bracht Naxos het vijfde en laatste deel uit in hun uitgave van de complete pianosonates en sonatines van Ferdinand Ries. Die reeks werd gestart en voltooid na de lancering in 2005 van de volledige pianoconcerti, eveneens in vijf delen. De pianist en componist, Ferdinand Ries, wordt herinnerd als de enige leerling, secretaris en kopiist van Beethoven, maar de herontdekking van zijn composities toont aan dat hij zelf een vooruitstrevende componist was. Nu handig in één box, en naast die van Hummel, beschouwd als de beste en belangrijkste in hun soort uit de eerste decennia van de 19de eeuw, bevat de 5 cd box, Ries’ 8 pianoconcerti, samen met nog 6 andere briljante werken voor piano en orkest, o.a. rondo’s, een polonaise en variaties, van een verrukkelijke schoonheid en een uitzonderlijke pianistische virtuositeit, intense lyriek en Beethoveniaanse grandeur.
Ferdinand Ries werd in november 1784 in Bonn geboren en kwam uit een voorname familie van muzikanten. Zijn grootvader, Johann Ries (1723-1784), was hoftrompettist van de keurvorst van Keulen in Bonn en later altviolist in de Capelle. Zijn tante, Anna Maria, was een zangeres die trouwde met Ferdinand Drewer, een violist in de hofkapel. Zijn vader, Franz Anton, werd in 1755 in Bonn geboren en was een wonderkind. Hij had vioolles gekregen van Johann Peter Salomon (die Haydn in de jaren 1790 naar Londen bracht) en speelde vanaf zijn elfde in de hofband. In 1779 ging hij naar Wenen, waar Beethoven zijn vriend werd. Franz Anton gaf veel steun aan de familie Beethoven in moeilijke tijden, vooral na de dood van Beethovens moeder.
Ries studeerde kort bij Peter von Winter in München en daarna verbleef hij in Wenen, waar hij pianoles kreeg van Beethoven en theorie en compositie van Albrechtsberger. Hij vestigde zijn naam als uitvoerder van muziek van Beethoven en stond hem op verschillende manieren bij als kopiist en secretaris. In 1809 verliet hij Wenen voor een reeks concerttournees in Duitsland, Rusland, Scandinavië en uiteindelijk, Londen, waar hij tot 1824, 11 jaar doorbracht. Vanaf 1825 leidde hij gedurende verschillende seizoenen, het Neder-Rijn Festival (“Niederrheinische Musikfest”). Ries overleed in Frankfurt.
Ferdinand Ries componeerde opera’s en wel 60 liederen, en zijn koormuziek omvat een cantate en twee oratoria. De orkestmuziek van Ries omvat zeven genummerde symfonieën en vijf ouverturen, waarvan twee bij werk van Schiller, evenals acht pianoconcerti, waaronder ‘Afscheid van Londen’ (nr. 7), en ‘Gruss an den Rhein’ (nr.8). Zijn kamermuziek omvat werken voor ensembles voor verschillende bezetting, van septet tot octet, tot vijf trio’s voor piano, viool en cello, met alternatieve instrumentatie voor fluit of klarinet i.p.v. viool. Ries was een vroege romanticus in geest en vorm, hoewel hij zijn klassieke wortels niet verloochende. Stilistisch gesitueerd tussen Mozart en Hummel, zijn de Concerti dramatisch, expressief en elegant, en doordrenkt met melodische creativiteit en een prachtige orkestrale kleur. Een ontdekking!
De Oostenrijkse pianist Christopher Hinterhuber werd geboren in Klagenfurt en studeerde bij Rudolf Kehrer en Heinz Medjimorec aan de universiteit voor muziek in Wenen, en bij Lazar Berman aan de Accademia Pianistica in Imola, Italië. Hij volgde ook masterclasses bij Dmitri Bashkirov, Oleg Maisenberg en Murray Perahia. In 2001 won hij de tweede prijs op het Beethoven Pianoconcours in Wenen, Oostenrijk, en trad hij ook op in Michael Haneke ’s film ‘The Piano Teacher’ (zijn muzikale optredens en zijn handen werden in de film gebruikt). Sindsdien trad Hinterhuber op in Carnegie Hall, Wigmore Hall, het Concertgebouw en op vele andere grote podia. Hinterhuber trad op als solist en met orkesten, waaronder de Wiener Symphoniker, de Staatskapelle Weimer, de Royal Liverpool Philharmonic, het Bournemouth Symphony Orchestra en vele anderen. Hij heeft ook samengewerkt met artiesten als Vladimir Ashkenazy , Dennis Russell Davies en Bertrand de Billy. Hinterhuber speelde kamermuziek met het Hugo Wolf Quartett, het Ysaye Quartet, Ernst Kovacic, Christian Altenburger, en vele anderen. Hinterhuber trad ook op op festivals in Salzburg, Praag, Wenen, Guadalajara en andere locaties.
Hinterhuber heeft veel opnamen gemaakt met de labels Naxos en Kalrec, met werken van Haydn, Ferdinand Ries, Schubert en Zemlinsky. Een opname van werken van Johann Nepomuk Hummel won in februari 2008 de Editors Choice-prijs van het tijdschrift Gramophone. Christopher Hinterhuber ontving talrijke prijzen en onderscheidingen op internationale pianoconcoursen, waaronder die in Leipzig (Bach), Saarbrücken (Bach), Pretoria (Unisa), Zürich (Geza Anda) en Wenen (Beethoven). Als ‘Rising Star’ 2002-03 trad hij op met violiste Patricia Kopatchinskaja in de internationale serie in Carnegie Hall in New York en in tal van belangrijke muziekcentra in Europa. Hij doceert piano aan de Universiteit voor Muziek en Podiumkunsten in Wenen.
De in Auckland in Nieuw-Zeeland gevestigde Duitse dirigent en fluitist, Uwe Grodd (°1958), uit Stuttgart, treedt en neemt al meer dan 25 jaar internationaal op. De oprichter en artistiek directeur van het Flute Fest New Zealand (2001-2004), is momenteel universitair hoofddocent directie en fluit aan de Universiteit van Auckland. Door hem verzorgde edities van muziek van Vaňhal, Beethoven en Ries, werden uitgegeven door Artaria Editions.
Hij heeft meer dan 25 jaar internationaal opgetreden en opgenomen. Grodd dirigeerde de gala-openingsavond van het Händel Festival in Halle in Duitsland van 2003 met “Le Choeur des Musiciens du Louvre” uit Grenoble, gevolgd door een zeer succesvol seizoen van Händel’s herontdekte opera, Imeneo in het Halle Opera House. Zijn benoeming om de Auckland Choral Society (Auckland Choral) te dirigeren , werd op 28 september 2008 bevestigd in de Holy Trinity Cathedral in Auckland.
Inhoud:
CD 1: nrs. 6 en 8, “ Gruss an den Rhein”
CD 2: nr. 3 / Introduction and Polonaise, Op. 174 / Swedish National Airs with Variations, Op. 52
CD 3: nr. 7 “Abschieds-Concert von England’/Grand Variations on Rule Britannia Op. 116 / Introduction and Variations Brillantes Op. 170
CD 4: nrs. 4 en 5, “Pastoral” /Introduction et Rondeau Brillant, WoO54
CD 5: nrs. 2 en 9 / Introduction et Rondeau brillant, Op. 144
Ferdinand Ries Complete Works For Piano and Orchestra Christopher Hinterhuber (piano), New Zealand Symphony Orchestra, Gavle Symphony Orchestra, Royal Liverpool Philharmonic Orchestra, Bournemouth Symphony Orchestra, Uwe Grodd 5 cd Naxos 8505257