Balzac en Dumas schreven over hem. De nu vergeten Afro-Franse componist, violist en dirigent, Le Chevalier de Saint-George (1745-1799), was tevens schermer en commandant van het Légion des Américains. In de turbulente tijd van de Franse Revolutie was hij ernstig gewond teruggekeerd uit Saint Domingue, vandaag Haïti, waar hij vocht tegen de kolonisten voor de afschaffing van de slavernij. Een onbekende maar opmerkelijke figuur, die in de kosmopolitische, Franse, symfonische stijl van toen componeerde.Le Chevalier Saint-George (foto) was van Frans-Afrikaanse afkomst. Hij werd geboren in Basse-Terre. Zijn moeder was een zwarte slavin, zijn vader was de Fransman, Georges de Bologne Saint-Georges, fermier-général à la Guadeloupe en eigenaar van een plantage, “La Sucrerie de Clairefontaine”. Zijn vader bracht hem op 10-jarige leeftijd naar Frankrijk. Joseph groeide in Parijs op als een buitenechtelijke zoon, fils mulâtre, van een blanke plantage-eigenaar en een vrijgekochte slavin. Daar ontwikkelde hij zich tot een uitstekend violist, geroemd componist en gevierd schermer, geliefd bij de vrouwen. Hij kreeg muziekles van François-Joseph Gossec en vioolles van Jean-Marie Leclair. In 1761 ging hij in dienst als officier van de Koninklijke Garde.In de 18de eeuw ontwikkelde het spelen van publieke concerten zich in heel West-Europa. In Parijs ontstond in 1725 na “l’Académie royale de musique” met beperkte openbare concerten, “le concert Spirituel”. Vanaf de jaren 1770 organiseerden vervolgens de “Concert de la Loge Olympique” en de “Concert des Amateurs” publieke concerten. In 1773 werd de violist Saint-George benoemd tot dirigent van “Le Concert des Amateurs”. Met dit orkest zou hij trouwens de eerste uitvoering hebben gespeeld van een Sinfonia Concertante van Mozart en van diens ballet “Les Petit Riens”. Toen in 1789 de Franse Revolutie uitbrak, koos Saint-George de zijde van de revolutionairen.In Parijs was een straat vernoemd naar Général Richepance (1770-1802). In 1802 werd Richepance gouverneur van Guadeloupe. Daar speelde hij een belangrijke rol bij het herstel van de slavernij en sloeg de opstanden van de zwarte bevolking neer. In 1798 had de rebellenleider Toussaint Louverture er nl. de macht gegrepen en de slavernij officieel afgeschaft. Napoleon, toen nog Bonaparte, stuurde een leger, nam Louverture gevangen en voerde de slavernij weer in. Zijn (eerste) vrouw Joséphine de Beauharnais, werd immers geboren op Martinique in een Franse, adellijke creoolse familie. De rebellie ging weliswaar verder en in 1804 werd Jean-Jacques Dessalines als Jacques Ier, de eerste (zwarte) keizer van het onafhankelijke Haïti. In 2001 heeft de Parijse gemeenteraad de naam van de straat veranderd in Rue du Chevalier de Saint-George (1ste/8ste arrondissement). En dit op verzoek van de Franse burgers uit West-Indië, uit “Les Indes occidentales françaises”. In 1936 harmoniseerde de Franse violist en componist, Marius Casadesus (1892-1981), de neef van Robert, muziek van de Chevalier de Saint-George, ter gelegenheid van de Tricentenaire van de aanhechting van la Guadeloupe, la Martinique en la Guyane bij Frankrijk.Joseph Boulogne componeerde zes opera’s (Opéra’s comiques en Comédies mélées d’ariettes et de ballets, o.a. “Ernestine”, op een libretto van Choderlos de Laclos), symfonieën (“Symphonies à plusieurs instruments”), concertante symfonieën, Vioolconcerti en kamermuziek. In de tekst van Allan Badley (University of Auckland) in het boekje bij de cde, leest u er meer over. Warm aanbevolen.Jan Jacobs Mulder schreef een opvallend boek over de nu vergeten Afro-Franse componist. “Joseph, de zwarte Mozart” (Xander Uitgevers B.V.) (foto) is een historisch-literaire roman. We ontmoeten Haydn, hij schrijft over zijn jong overleden geliefde Elisabeth gevolgd door Teresa, en over zijn moeder/slavin Nanon. Mulder heeft het over de rol van Gluck, schrijft rauw realistisch of licht erotisch, vertelt over de ervaringen van Saint-George in Londen, en dit alles tegen de historische achtergrond van abolitionisme, revolutie, terreur maar ook bloeiende muziekkunst. Auteur Mulder brengt hier deze totaal vergeten muzikale grootheid weer tot leven, geschetst tegen de achtergrond van een tijdperk dat de toekomst van Europa bepaalde. Mooi geschreven, origineel, boeiend en heel interessant. Zeker lezenDe Duits-Hongaarse dirigent Michael Halász (°1938) (foto) geboren in Klausenburg, nu Cluj-Napoca, in Roemenië, begon zijn muzikale carrière als fagottist bij de Philharmonia Hungarica in Wenen. Na acht jaar in die functie studeerde hij orkestdirectie aan de Folkwang Schule in Essen in Duitsland. Zijn eerste opdracht als dirigent was van 1972 tot 1975 in het Staatstheater am Gärtnerplatz in München, waar hij operetteproducties dirigeerde. In 1975 verhuisde Halász naar Frankfurt en werkte er bij Christoph von Dohnányi. Gedurende deze tijd dirigeerde hij opera’s. In 1977, toen Dohnányi naar Hamburg verhuisde, ging Halász met hem mee en zette zijn werk bij de Staatsopera van Hamburg voort. In 1978 werd Halász benoemd tot algemeen muzikaal directeur van het Filharmonisch Orkest van Hagen in het Duitse Nordrhein-Westfalen, en in 1991 werd hij benoemd tot Resident Conductor bij de Weense Staatsopera. Zijn contract liep daar af in 2011. Sinds 2011 dirigeerde hij voor Naxos, elk jaar minstens één cd opname met het Czech Chamber Philharmonic Orchestra in Pardubice, de hoofdstad van de gelijknamige, Tsjechische regio aan de Elbe.Het Czech Chamber Philharmonic Orchestra Pardubice wordt gewaardeerd om zijn stilistische interpretaties en de buitengewone kwaliteit van zijn orkestklank. Ze zijn verschenen op verschillende delen van de Cimarosa Overtures-serie op Naxos – de laatste aflevering (8574103) werd geprezen voor hun ‘mooie en competente’ (Fanfare) uitvoeringen onder leiding van Michael Halász. Andere bijzondere releases van het orkest waren de symfonieën van minder bekende, de 18de-eeuwse componisten Franz Ignaz Beck (8573248 en 8573249), Michael Haydn (8573497 en 8573498) en Leopold Koželuch (8573627, 8573872 en 8574047).Door middel van zijn composities en getuigenissen van specialisten, die gedeeld worden door enkele van zijn beste vertolkers, vertelt de 54 min. durende film van Martin Mirabel (foto) op de dvd, de buitengewone avonturen van de Chevalier. De film kwam tot stand dankzij de medewerking van Alain Guédé, de auteur van het boek “Monsieur de Saint-George, le Nègre des Lumières” (Actes-Sud), Louis de Carbonnières, en de pianiste Myléne Alexis-Garel uit Guadeloupe. Als bonus, een 52 minuten durend concert met de violist, Julien Chauvin, Quatuor Cambini-Paris en de lyrische sopraan, Magali Léger, rond de muziek van de Chevalier de Saint-George. Productie, François Duplat & Adrien Castello. Niet te missen!
Joseph Boulogne, Chevalier de Saint-Georges Symphonies concertantes Symphony in G major Yury Revich, Violin Pavla Honsová, Viola Libor Ježek, Violin Czech Chamber Philharmonic Orchestra Pardubice Michael Halász cd Naxos 8.574306
Le Chevalier de Saint-George l’Archet Des Lumières/The Enlightened Violinist Un film de Martin Mirabel dvd Bel Air Classiques BAC190