Michael Brooks De wortel van de beschaving Hoe wiskunde onze wereld heeft gevormd”, een fascinerende uitgave van Atheneum – Polak & Van Gennep.

Een verhelderende, millennia-omspannende geschiedenis van de impact die wiskunde op de wereld heeft gehad, en de fascinerende mensen die de inherente kracht ervan onder de knie hebben. Een meer dan overtuigende poging om te beschrijven hoe zijn ontdekkingen parallel liepen met de menselijke vooruitgang.

Wiskunde is de wortel van kunst, architectuur, bestuur en eigenlijk van ieder ander aspect van onze beschaving. Maar, wat kún je hiermee, is de vraag die vaak opkomt tijdens lessen algebra, calculus of geometrie. Het antwoord wordt gegeven in deze fascinerende reis door de geschiedenis van de beschaving, waarin Michael Brooks laat zien dat rekenen, het fundament van onze beschaving, meetkunde, algebra, logaritmen, imaginaire getallen en statistiek, de basis was en is van ons begrip van de wereld.

Wiskundig inzicht in driehoeken stelde ontdekkingsreizigers in staat over zee te reizen en maakte het astrologen mogelijk de hemellichamen in kaart te brengen. Met behulp van differentiëren en integreren (calculus), lukte het de geallieerden de Tweede Wereldoorlog te winnen én om de HIV-epidemie tot stilstand te brengen. En imaginaire getallen zijn essentieel voor de realiteit van de 21ste eeuw. Michael Brooks beschrijft aan de hand van een uitzonderlijke groep mensen hoe wiskunde de wereld heeft gevormd: van Babylonische belastinginners tot Apollo-astronauten.

Eenmaal aangewend door onze voorouders, liet de kracht van getallen de mensheid bloeien op manieren die blijven leiden tot ontdekkingen en ons leven vandaag de dag verrijken. Oude belastinginners gebruikten elementaire rekenvaardigheid om de groei van de vroege beschaving te stimuleren, navigators gebruikten slimme geometrische trucs om handel te drijven en mensen over grote afstanden met elkaar te verbinden, astronomen gebruikten logaritmen om de geheimen van de hemel te ontrafelen, en hun nakomelingen lieten ze gebruiken om te landen op de maan. In elk geval is de wiskunde een sterk ondergewaardeerde motor van menselijke vooruitgang.

Kwantumfysicus Brooks wijst erop dat getallen niet van nature voor mensen zijn. Oude en afgelegen gemeenschappen zouden een, twee en drie kunnen identificeren, maar alles daarbuiten was gewoon ‘veel’. Dit is geen domheid maar evolutie, grotere aantallen waren niet nodig om te overleven. De zaken veranderden toen we in groten getale begonnen te verzamelen en goederen uit te wisselen, tellen werd essentieel. Oude wiskunde was onhandig, maar mensen zijn goed in het oplossen van problemen, dus bereikten ze prestaties zoals het voorspellen van verduisteringen, het bouwen van complexe structuren en het meten van de aarde. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, waren de Middeleeuwen een gouden tijd voor getallen, en een fel controversieel concept – het negatieve getal – kwam in de mainstream.

Grieken en Romeinen deden het prima zonder nul, maar de hedendaagse cultuur heeft het nodig, en 8ste-eeuwse Perzische wiskundigen waren van vitaal belang voor de ontwikkeling van algebra. Denkbeeldige getallen zijn helemaal niet denkbeeldig; moderne ingenieurs konden niet zonder hen rekenen. Brooks stelt voor dat de versnelling van verandering begon rond 1500 met de uitvinding van dubbel boekhouden, een manier om ervoor te zorgen dat er geen fouten in de boekhouding slopen. Daarvoor was alle handel persoonlijk. Daarna explodeerde de handel omdat men „niet meer op het woord van de eigenaar geloofde en de familienaam niet meer vertrouwde”. Brooks is een onbeschaamde liefhebber van wiskunde en weigert de belofte van de traditionele popschrijver na te komen om vergelijkingen te mijden. De meeste lezers zullen zijn beschrijving van oude navigatie over de Middellandse Zee en de geboorte van lineair perspectief in Italië uit de Renaissance volgen, wanneer hij zijn aandacht richt op calculus, logaritmen, statistiek en cryptografie, is er weliswaar geen gebrek aan complexe vergelijkingen…

In deze boeiende, meeslepende geschiedenis fungeert Michael Brooks in 8 hoofdstukken als gids door de eeuwen heen. Hij beweert dat wiskunde een van de fundamentele innovaties was die de mensheid van een nomadisch bestaan naar een beschaving heeft gekatapulteerd, en dat het sindsdien een belangrijke rol heeft gespeeld bij elke grote sprong van de mensheid. Hier zijn oude Egyptische priesters, Babylonische bureaucraten, middeleeuwse architecten, duellerende Zwitserse broeders, renaissanceschilders en een excentrieke professor die de infrastructuur van de online wereld heeft uitgevonden. Hun verhalen tonen duidelijk aan dat de uitvinding van de wiskunde net zo belangrijk was voor de menselijke soort als de ontdekking van vuur. Van de eerste tot de laatste pagina brengt “The Art of More”, wiskunde terug in de kern van wat het betekent om mens te zijn. Fascinerend! ‘The Art of More. How Mathematics Created Civilisation’ werd vertaald door Robert Vernooy.

De Engelse wetenschapsschrijver, Michael Brooks (°1970), bekend om het uitleggen van complex wetenschappelijk onderzoek en bevindingen aan het breed publiek, promoveerde in kwantumfysica aan de Universiteit van Sussex. Hij was eerder redacteur voor het tijdschrift New Scientist en werkt momenteel als adviseur voor dat tijdschrift. Zijn werk is verschenen in The Guardian, The Independent, The Observer en The Times Higher Education Supplement. Zijn eerste roman, “Entanglement”, werd gepubliceerd in 2007.

Zijn eerste non-fictieboek, een verkenning van wetenschappelijke anomalieën, getiteld “13 Things That Don’t Make Sense: The Most Baffling Scientific Mysteries of Our Time”, werd in 2009 gepubliceerd. Het boek was een aanvulling op een artikel “Smallest Planet weighs just Three Earths”, dat Brooks schreef voor New Scientist. Brooks’ boek, “Can We Travel Through Time?: The 20 big questions of physics”, werd in februari 2010 uitgebracht. Het bevatte twintig essays van 3000 woorden die de meest fundamentele en veel gestelde vragen over wetenschap behandelen. Eerder schreef hij o.a. nog “The Quantum Astrologer’s Handbook “(Scribe Books, 2017).

Michael Brooks De wortel van de beschaving Hoe wiskunde onze wereld heeft gevormd 344 bladz. uitg. Atheneum– Polak & Van Gennep ISBN 978 90 253 0127 9

https://www.stretto.be/2019/08/25/mickael-launay-over-de-wetten-van-de-wereld-het-grote-verhaal-van-de-wiskunde-uitgegeven-door-balans-schitterend/

https://www.stretto.be/2020/04/24/wiskunde-inhet-ziekenhuis-wiskunde-in-actie-om-o-a-de-verspreiding-van-een-dodelijke-ziekte-te-helpen-stoppen-lees-het-grote-verschil-een-wereld-vol-wiskunde-van-kit-yat/