De term ‘brunette’ verwees naar een muzikale vorm die van het einde van de 17de eeuw tot het begin van de 18de eeuw zeer in de mode was. Het genre, een teder liedje over liefdes- of natuurthema’s, dat alleen gezongen kon gezongen worden, of enkel begeleid door een harmonisch instrument, was ontstaan uit het air de cour.
La brunette, ook wel “tendre air” genoemd, was een populair Frans liedje, vaak in een pastorale toon. Het was een korte compositie, voor één, twee of drie stemmen, met of zonder basso continuo. De brunette ontleende haar naam aan het vrouwelijk ideaal van de ‘kleine brunette ‘ uit de middeleeuwse poëzie. Nummers van het genre riepen vaak een “mooie brunette” op, vandaar hun titel. De naam kwam van de laatste twee regels van de eerste strofe van het lied getiteld “Le Beau berger Tircis”
“Le beau berger Tircis,
Près de sa chère Annette,
Sur le bord du Loir assis
Chantait dessus sa musette :
– Ah, petite brunette,
Ah, tu me fais mourir.”
“Le Beau berger Tircis” werd in 1628 gepubliceerd door Pierre Ballard in het zevende boek van Airs de cour (verschillende auteurs), en in de 17e eeuw werd de term brunette synoniem met chanson d’amour op een eenvoudig en natuurlijk deuntje. Het genre, teder en licht, werd vooral gepopulariseerd door de Parijse uitgever Christophe Ballard, die in de 18de eeuw, talrijke collecties brunettes publiceerde (drie volumes “Brunettes ou petits airs tendres, avec les doubles et la Basse-Continue; mêlées de Chansons à danser”). Bewijs van zijn populariteit was, dat de brunette bv. diende als een educatief voorbeeld voor de realisatie van een basso continuo, in de “Principes de l’Accompagnement du clavecin” (1719) van Jean-François Dandrieu (1681/1682-1738, 13 brunettes). De brunette werd ook geïntroduceerd in de opera, door Lully en Rameau onder de naam “gavotte tendre”, evenals in de opéra-comique, en werd ook instrumentaal, op het klavecimbel (ingevoegd in bijvoorbeeld suites), op de fluit, hobo of viool, gebruikt door Michel Blavet en Michel Pignolet de Montclair. Het woord ‘brunette’ werd in de tweede helft van de 18de eeuw geleidelijk vervangen door “Romance”.
In dit programma, stelt de tenor, Reinoud van Mechelen (foto), werk voor van Christophe Ballard (1641-1715) Jacques Cochereau (1680-1734), François Couperin (1668-1733), Jean-François Dandrieu (ca.1682-1738), Marin Marais (1656-1728), Michel Pignolet de Monteclair (1667-1737), Joseph Valette de Montigny (1665-1738), Jacques-Martin Hotteterre Le (1674-1763), Robert de Visée (ca.1655-ca.1732) en Monsieur de la Feronnerie.
Christophe Ballard was een boekhandelaar, drukker en muziekuitgever in Parijs, uit de familie van de uitgevers, opgericht door Robert Ballard in het midden van de 16de eeuw. Christophe was de oudste zoon en enige opvolger van Robert III Ballard en was eveneens, drukker van de koning, actief van 1672 tot 1715, het jaar van zijn overlijden. Rond 1700 had het huis het grootste succes. Het had vier persen en had negen helpers en twee leerlingen in dienst. Ballard gebruikte nog steeds de oude methode van verplaatsbare letters en ruitvormige notities gemaakt voor Le Roy & Ballard in de jaren 1550. In 1713 kregen Leclair en andere musici, het voorrecht om muziek te drukken van gegraveerde platen. Ballard daagde de zaak voor de rechter, maar verloor, hij werd geacht het exclusief recht te hebben om alleen muziek te drukken met de oude methode. 
Hij bewerkte bijna alle muziek van die tijd, de lyrische tragedies van Lully, de opera’s van Campra, Destouches, Desmarets. Er zijn ook Couperin, Rameau, werken van Collasse, Dandrieu, Marais, Marc-Antoine Charpentier, Hotteterre, Michel-Richard de Lalande, Nicolas Lebègue en Montéclair, naast talloze drinkliederen die tot 1715, maandelijks werden gepubliceerd. Ballard drukte tussen 1699 en 1708, ook Italiaanse liederen in een reeks verzamelingen van de beste Italiaanse airs. Jean-Baptiste Christophe Ballard, zijn zoon die sinds 1698 samen met zijn vader de drukkerij leidde, volgde hem op van 1715 tot 1750.
De term Air à boire werd tussen het midden van de 17de– en het midden van de 18de eeuw, gebruikt voor een “drinklied”. Dit waren over het algemeen strofische, syllabische liederen op lichte teksten. Zijn voorganger was het chanson pour boire, met dat verschil dat chansons pour boire voor één stem waren met luitbegeleiding, terwijl airs à boire over het algemeen voor meer dan één stem waren gecomponeerd. Airs à boire werden over het algemeen gecontrasteerd met airs sérieux, met typisch teksten over liefde, pastorale scènes en politieke satire. De meeste airs à boire kwamen voor in publicaties uit Parijs, en waren voor één tot drie stemmen en luitbegeleiding. In de jaren 1690 waren airs à boire zo populair dat om de drie maanden, nieuwe collecties in Parijs werden gepubliceerd. In de periode dat de term werd gebruikt, werden meer dan 250 liedbundels gepubliceerd met de titel “Airs sérieux et à boire”. Componisten die productief waren in het genre waren Marc-Antoine Charpentier (38 composities), André Campra, François Couperin, Jean-Fery Rebel, Henry Desmarest, Jean-Baptiste Drouart de Bousset, Michel Lambert, Etienne Moulinier, Sébastien Le Camus en Sébastien de Brossard.
De uitvoerders zijn Reinoud Van Mechelen (haute-contre), Anna Besson (traverso, musette de cour), Myriam Rignol (basse de viole, dessus de viole), Sim on Linné (theorbe) en Loris Barrucand (klavecimbel).
Tracklist :
Christophe/Editions Ballard: Ou etes-vous alle, mes belles amourettes; Le Beau berger Tircis; Taisez vous ma musette; L’Autre jour ma Cloris; Je ne veux plus aimer rien; Sur le bord de la Seine; Tu ne dois pas jeune; Lisette i il etoit un espagnol; Les Rossignols par leur tendre
Jacques Cochereau: Plaignez-vous ma muzette
Marin Marais: Prelude; Sarabande; Gavotte en Rondeau
Jacques-Martin Hotteterre: Prelude g-moll
Robert de Visée: Chaconne aus Suite e-moll
Joseph Valette de Montigny: Calme mes deplaisirs
Francois Couperin: Naivement aus Les Bergeries
Jean-Francois Dandrieu: Le Concert des oiseaux
Michel Pignolet de Monteclair: Les Tourterelles
Monsieur de la Feronnerie: Suspendez quelques tems
Oh, ma belle brunette Reinoud Van Mechelen A Nocte Temporis cd ALPHA 833