Esi Edugyan is een van de meest gevierde schrijvers van het afgelopen decennium. Van Europese schilderkunst tot Black Panther, maakt Esi Edugyan, in haar boek, “In het licht”, een vlijmscherpe analyse van representatie van Zwarte mensen in kunst. Een inzichtelijke verkenning en ontroerende meditatie over identiteit, kunst en verbondenheid, met nieuwe, uitdagende perspectieven.

Als Esi Edugyan verschillende musea in Europa bezoekt, loopt ze vol bewondering door verschillende zalen. Alleen de portretkunst uit de 18de en 19de eeuw geeft haar een ongemakkelijk gevoel. Na verloop van tijd begrijpt ze waarom. Een Zwart persoon wordt nl. altijd in de marge afgebeeld als een tot slaaf gemaakte, bediende of dienstmeisje, maar zelden als gewoon mens. Door de lens van beeldende kunst, literatuur, film en de ervaring van de auteur, onderzocht ze in “Out of the Sun”, zwarte geschiedenissen in de kunst.

Geschiedenis is een construct, waarbij er gekozen is verhalen van bepaalde mensen centraal te stellen. Maar waarom zetten we sommige verhalen buitenspel en mythologiseren we andere? Welke sociale en politieke opvattingen bepalen onze herinneringen? Hoe zijn Zwarte verhalen en Zwarte geschiedenis in de kunst verbeeld? Edugyan onderzoekt schilderkunst, film, literatuur en haar eigen ervaringen. Wat gebeurt er als je de verhalen in de marge in het licht zet?

In dit baanbrekend, reflectief en erudiet boek, belicht de tweevoudig Scotiabank Giller Prize-winnaar en internationaal bestsellerauteur, Esi Edugyan, talloze soorten zwarte ervaringen in de wereldwijde cultuur en geschiedenis. Edugyan combineert storytelling met analyses van hedendaagse gebeurtenissen en haar eigen persoonlijk verhaal in een oogverblindend, groot non-fictiewerk. Ze heeft het i.v.m. het lidmaatschap van een Amerikaanse senator die lid was van de beruchte Ku Klux clan, over de (blanke) journalist van de Pittsburgh Post-Gazette, Ray Sprigle (1886-1957), (alias, “James Crawford”) (foto), beschrijft de Zwarte modellen van Géricault tot Matisse in de kunst van het kijken (Europa), beschrijft de kunst van geesten (Canada) (“Canada and the Art of Ghosts”), van de empathie (Amerika) en van de toekomst (Afrika), en de kunst van het vertellen van verhalen (Azië). Deze in het boek, 5 geografisch verdeelde, schitterende essays, vol grandioze ontdekkingen, zijn ontleend aan de Massey Lectures (“Essays at the Crossroads of Race”), die ze op CBC Radio gaf.

Esi Edugyan heeft het uiteraard uitvoerig en heel treffend over Zwart-zijn en slavernij, racisme, Afrika en Afrikanen, maar beschrijft o.a. ook obscure, historische episodes, waaronder de gedwongen verwijdering van de zwarte families, die zich in de jaren 1830, in Priceville, Ontario, vestigden, en de ontheiliging van hun begraafplaats, naast autobiografische details over haar eigen leven als dochter van Ghanese immigranten naar Canada. Ze combineert memoires en sociale geschiedenis en biedt ‘meditaties’ aan op een reeks opvallende, zwarte figuren van over de hele wereld.

Ontdek bv. de verhalen rond Marie-Joseph Angélique, een tot slaaf gemaakte zwarte vrouw in Montreal, die in 1734, zonder bewijs werd beschuldigd van het platbranden van de stad en ervoor werd opgehangen, of ontdek Edward Makuka Nkoloso (1919-1989), de directeur van Zambia’s National Academy of Science, Space Research and Philosophy, die in 1965, de ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie probeerde te verstoren, door 60 Zambiaanse “Afronauten” naar Mars te willen sturen…

Er is bv. ook Angelo Soliman (geboren als Mmadi Make) (ca. 1721-1796) (foto), die tot slaaf werd gemaakt in de staat Borno (in het huidige Nigeria) en uiteindelijk naar Wenen werd gebracht, waar hij opklom tot hoofdbediende en mentor van prins Alois I van Liechtenstein. Hij werd lid van de vrijmetselaarsloge, “Zur Wahren Eintracht”, en stond model voor het personage van Bassa Selim in Mozarts Singspiel, “Die Entführung aus dem Serail”. Na Solimans dood, werd zijn lichaam gevild en werd zijn huid op een houten frame in de vorm van een man aangebracht, om te worden tentoongesteld in het “rariteitenkabinet” van het Hof-Naturalien-Cabinet, de voorloper van het magistraal Naturhistorische Museum in Wenen.

En, er is o.a. ook de hedendaagse portretkunstenaar, Kehinde Wiley (°1977) (foto), met zijn krachtige schilderijen van zwarte mannen en vrouwen in poses, die Europese aristocraten en schilders voorstellen, (onder wie president Obama voor de National Portrait Gallery). “Out of the Sun On Race and Story telling” werd vertaald uit het Engels door Catalien van Paassen. Een revelatie!

Esi Edugyan, een dochter van immigranten uit Ghana, studeerde creatief schrijven aan de Universiteit van Victoria en behaalde een masterdiploma aan Johns Hopkins Writing Seminars. Haar debuutroman, “The Second Life of Samuel Tyne”, geschreven op 24-jarige leeftijd, werd gepubliceerd in 2004, en werd meteen genomineerd voor de Hurston-Wright Legacy Award in 2005.

Toen ze enige tijd door als writer-in-residence in Stuttgart doorbracht, inspireerde deze periode haar om de roman, “Half-Blood Blues” te schrijven, een roman over een jonge mixed-race jazzmuzikant, Hieronymus Falk, die deel uitmaakt van een groep in Berlijn tussen de oorlogen, bestaande uit Afro-Amerikanen, een Duitse Jood en een rijke Duitser. “Half-Blood Blues”, gepubliceerd in 2011,werd genomineerd voor de Man Booker Prize van dat jaar, de Scotiabank Giller Prize, de Rogers Writers’ Trust Fiction Prize, en voor de Governor General’s Award voor Engelstalige fictie. Edugyan was een van de twee Canadese schrijvers, naast Patrick deWitt (°1975), die in 2011, alle vier de prijslijsten haalde. Patrick deWitt is de auteur van “Ablutions” (2009), “The Sisters Brothers” (2011), “Undermajordomo Minor” (2015) en “French Exit” (2018). Zeker lezen!

In maart 2014 werd Edugyans eerste non-fictiewerk, “Dreaming of Elsewhere: Observations on Home”, gepubliceerd door de University of Alberta in de Pressin de Henry Kreisel Memorial Lecture Series. In 2016, was ze trouwens writer-in-residence aan de Athabasca University in Edmonton, Alberta.

Haar derde roman, “Washington Black”, werd in september 2018, gepubliceerd. Het won de Giller Prize in november 2018, waardoor Edugyan, na MG Vassanji en Alice Munro, de derde schrijver was die ooit de prijs twee keer won. “Washington Black” was genomineerd voor de Man Booker Prize, de Rogers Writers’ Trust Fiction Prize, de Andrew Carnegie Medal for Excellence in Fiction 2019, en de International Dublin Literary Award, 2020. De roman werd in 2022, ook geselecteerd voor de editie van “Canada Reads”.

Esi Edugyan In het licht Over de representatie van zwarte mensen in kunst 220 bladz. uitg. Signatuur ISBN 9789056727154