Humor en lachen waren zijn prilste wetenschappelijke interesses tijdens zijn licenties Geschiedenis aan de KU Leuven, terwijl zijn promotor, prof. em. Eddy Stols, hem als beginnend assistent aan het Departement Geschiedenis tegelijkertijd uitdaagde om mee te werken aan projecten over Latijns-Amerikaanse geschiedenis. Bovendien was hun eerste gemeenschappelijk boek, een Nederlandse vertaling van de Spaanse autobiografie van de Brugse diamanthandelaar Jacques De Coutre, die India en Zuidoost-Azië bereisde in het begin van de 17de eeuw. Nu gaat het onderzoek van Johan Verberckmoes naar emoties en zintuigen, lachen en humor in de Spaanse en Oostenrijkse Nederlanden in de context van de wereldwijde globalisering onder de Habsburgers…
Het onderzoek van en naar interculturaliteit, dat de auteur regelmatig op het terrein van de relaties tussen de Habsburgers en de Ottomanen bracht, resulteerde uiteindelijk in een aanstekelijk boek over de mondiale connecties en de betekenis van politieke humor in de Habsburg getrouwe Nederlanden van de 16de tot de 18de eeuw. Hoe beleefden gewone mensen de grote wereld toen de Habsburgse vorsten in onze contreien regeerden, van Keizer Karel in 1500 tot de Oostenrijkse keizer Jozef II rond 1800?
Deze weinig bekende geschiedenis speelt zich af buiten onze landsgrenzen en over de oceanen, maar ook thuis. We volgen de Nederlanders op hun tochten en ontdekken hoe ze suikermolens lieten draaien in Brazilië, diamanten kochten in India, in de clinch geraakten met lokale priesters in Congo en gevangengenomen werden door piraten. We ontmoeten Afrikaanse tot slaaf gemaakte huisbediendes, krijgen Chinese gezanten op bezoek, zien Turkse snorren die ons angst inboezemden en proeven lekkere koffie en thee van overzee.
We waren bang voor wat van buitenaf kwam, maar leerden het ook te omarmen. We hadden angst wanneer we zelf vertrokken, maar slaagden erin die te overwinnen. Gewone mensen waren de radertjes van de globalisering in die periode. Het zijn zij die op de voorgrond treden in deze alternatieve geschiedenis. Het waren hun gevoelens die hen gidsten om hun en onze wereld te veranderen. Warm aanbevolen.
Johan Verberckmoes is cultuurhistoricus aan de KULeuven en doceert cultuurgeschiedenis van de Nieuwe Tijd in de Onderzoekseenheid Geschiedenis, global history en history of emotions in the early modern period voor internationale studenten, geschiedenis van interculturele contacten, en is momenteel hoofd van de onderzoeksgroep Geschiedenis Nieuwe Tijd. Hij was eerst monitor (studiebegeleider) van eerstejaars geschiedenis, werd in 1993 doctor in de geschiedenis met een dissertatie over humor in de Spaanse Nederlanden (toen gezien als een ‘postmodern’ onderwerp) en werkte twee jaar aan het Hoger Instituut voor de Arbeid (HIVA) over de (volstrekt niet postmoderne) ideologieën van Europese vakbonden. Sinds 1996 is hij voltijds verbonden aan de Faculteit Letteren voor Geschiedenis van de Nieuwe Tijd en doceert er sindsdien in diverse Engelstalige zowel als Nederlandstalige programma’s. Van 2005 tot 2010 was hij programmadirecteur Geschiedenis en van 2010 tot 2015 vice-decaan onderwijs van de Faculteit Letteren.
Johan Verberckmoes, Wij, Habsburgers Een geschiedenis van onze globalisering 1500-1700”, 247 bladz. uitg. Houtekiet ISBN 9789089249722