In ‘Berlijn’ laat historicus Sinclair McKay, de bestsellerauteur van de Sunday Times van Dresden, dankzij een duizelingwekkende hoeveelheid informatie en verhalen, van kunst tot film, van opera tot literatuur, van wetenschap tot architectuur, u de stad zien zoals u haar nooit eerder zag. Een tegelijk angstaanjagend en fascinerend, maar onthullend en meeslepend verslag van een stad.

Nagenoeg de hele vorige eeuw was Berlijn het epicentrum van de wereldgeschiedenis. Net na de Eerste Wereldoorlog was de stad een metropool van wetenschap, cultuur en seksuele vrijheid. In de jaren dertig werd het de hoofdstad van het naziregime. En na de Tweede Wereldoorlog werd Berlijn in tweeën gesplitst door een muur en was daarmee decennialang hét symbool van de Koude Oorlog.

Gedurende de 20^ste eeuw stond Berlijn in het centrum van een roerige wereld. Deze geschiedenis wordt vaak gezien als afzonderlijke handelingen, het lijden van de Eerste Wereldoorlog, de kosmopolitische stad van wetenschap, cultuur en seksuele vrijheid die Berlijn werd, steile economische ineenstortingen, de opkomst van de nazi’s, de vernietiging van de Tweede Wereldoorlog, de psychose van genocide, en een stad die in tweeën werd gescheurd door concurrerende ideologieën. Maar mensen leven hun leven niet in vaste tijden. Een tijdperk eindigt, maar de mensen gaan door – of proberen door te gaan – zoals ze eerder deden. Berlijn vertelt het verhaal van de stad, niet gezien door de ogen van de heersers, maar van degenen die er gewoon door de straten liepen. Hoofdonderwerp van het boek is de gedoemde rol van Berlijners in de Tweede Wereldoorlog. Door hun ogen legt McKay op briljante wijze de eerste successen van Duitsland vast, en vervolgens de tegenslagen en escalerende nederlagen.

In deze magistrale biografie van een stad en haar inwoners werpt bestseller-historicus Sinclair McKay, van de idealistische wetenschapper Albert Einstein tot de nazi-architect Albert Speer, nieuw licht op bekende personages, en baseert hij zich op nooit eerder vertoonde first-person accounts om ons voor te stellen voor mensen van alle rangen en standen in Berlijn. Zo ontmoeten we bijvoorbeeld kantoormedewerker Mechtild Evers, die bij haar pogingen om te ontsnappen aan een naderend leger nog meer in gevaar kwam, en Reinhart Cruger, een 12-jarige jongen die in 1941 met afschuw getuige was van de komst van de Gestapo voor elk van zijn Joodse buren op hun beurt.

Hoe zijn die ideologieën – fascisme en communisme – hier zo volledig tot bloei gekomen en hoe bleven hun gevolgen in heel Europa en het Westen voelbaar tot die buitengewone nacht in de herfst van 1989 toen de Muur – die laatste uitdrukking van totalitaire onderdrukking – eindelijk werd doorbroken? Je kan de 20^ste eeuw niet begrijpen zonder Berlijn te begrijpen en je kan Berlijn niet begrijpen zonder de ervaringen van zijn mensen te begrijpen. Gebaseerd op een duizelingwekkende breedte van cultuur – van kunst tot film, opera tot literatuur, wetenschap tot architectuur – toont McKay’s nieuwste meesterwerk u deze hypnotiserende stad als nooit tevoren.

Sinclair McKay’s “Berlijn” begint in 1919, toen de stad uit de schaduw van de Grote Oorlog tevoorschijn kwam en een synoniem werd voor moderniteit in kunst, film, architectuur, industrie, wetenschap en politiek. Hij volgt de geschiedenis van de stad door de opkomst van Hitler en de Slag om Berlijn, die eindigde in de definitieve verovering van de stad in 1945. Het was een sleutelmoment in de moderne wereldgeschiedenis, maar buiten de wereldwijde gevolgen lagen duizenden individuele verhalen van ondraaglijke pijn. Van de talloze vrouwen die nachtmerrieachtige beproevingen hebben doorstaan door de Sovjetsoldaten, tot de tienerjongens met stalen helmen die te groot waren voor hun hoofd en geweren die te groot waren voor hun handen, confronteert McKay u met de menselijke catastrofe die de moderniteit van de straten, in wat ooit de meest geavanceerde stad op aarde was, herleidde tot ruïnes. Te midden van de vernietiging was er ook een collectief instinct aan het werk – een vastberadenheid om niet alleen het ritme van het stadsleven te herstellen, maar ook de felle creativiteit ervan.

In Berlijn is er tegenwoordig een groeiende en dringende erkenning dat de getuigenissen van de gewone burgers vanaf 1919 meer aandacht moeten krijgen. Dat de huisvrouwen, kantoorbedienden, fabrieksarbeiders en uitbundige tieners die deze jaren van angstaanjagende en voor sommigen aanvankelijk opwindende transformatie hebben meegemaakt, gehoord moeten worden.

Tegenwoordig is Berlijn opnieuw een opwindende, jeugdige stad. In deze geschiedenis van Berlijn weet Sinclair McKay de scheidslijnen tussen de generaties Berlijners te trekken en laat ze hun stem weer horen om een meeslepend, levend portret te creëren van het leven in deze stad die in het centrum van de wereld lag. Briljant geschreven en verhelderend, opwindend en prachtig verteld. Een meesterwerk! “Berlin. Life and Loss in the City that shaped the Century” werd vertaald door Wybrand Scheffer.

                                                        (Foto: Liam Bergin)

Sinclair McKay is  is als historicus en literatuurcriticus verbonden aan The Telegraph en The Spectator. Hij is de bestsellerauteur van “The bombing of Dresden 1945” (“Vuur en duisternis”), “The Secret Life of Bletchley Park”, “The Secret Listeners”, “Bletchley Park Brainteasers” en “Secret Service Brainteasers”. 

Sinclair McKay Berlijn, leven en dood in de stad die de geschiedenis van de 20ste eeuw bepaalde 460 bladz. uitg. Atlas Contact ISBN 9789045044064