Dick Harrison, “Toetanchamon, de farao, het graf en de ontdekking”, een fascinerende uitgave van Omniboek.

 

Toetanchamon was slechts 9 jaar oud toen hij zijn vader als farao opvolgde en was nog maar 19 jaar oud toen hij stierf. De Zweedse hoogleraar geschiedenis Dick Harrison beschrijft in ‘Toetanchamon’ het leven van deze jonggestorven farao, van zijn jeugd in Amarna onder het vervloekt regime van zijn vader, zijn regeerperiode in Memphis, tot zijn graf in Thebe. Honderd jaar na de ontdekking van de tombe van Toetanchamon door Howard Carter en tweehonderd jaar na de ontcijfering van de steen van Rosetta staat Egypte dit najaar nl. in het middelpunt van de belangstelling.

In de 14de eeuw v.Chr., werd een jonge man begraven in de Vallei der Koningen, een farao die ondanks zijn jonge leeftijd, vandaag de dag wereldberoemd is. De jongen had de troon van het Egyptisch Rijk bestegen als Toetanchaton en stierf als Toetanchamon (“Levend evenbeeld van Amon”). Lange tijd werd aangenomen dat Nefertiti de moeder was van Toetanchamon, maar zijn afkomst is nog steeds niet duidelijk. Zeker is dat zijn vader Achnaton was, maar over zijn moeder zijn verschillende speculaties. Amenhotep IV, Achnaton, Echnaton of Akhenaten, farao in de 18e dynastie van het Oude Egypte, is bekend gebleven vanwege de losse Amarna-kunst en de introductie van het monotheïsme in Egypte. Deze farao had bij zijn eerste vrouw alleen dochters (zes in totaal) en na zijn dood volgde eerst Smenchkare (wellicht dezelfde als Anchchperoere) hem op.

Daarna kwam Achnatons zoon Toetanchaton op de troon, die onder invloed van generaal Eje uit Achmim, huwde met zijn halfzus Anchesenpaäton, een dochter van Achnaton en Nefertiti. Toetanchaton zou al snel zijn naam veranderen in Toetanchamon, Achetaten verlaten en de tempels van de traditionele goden weer openstellen. Na Toetanchamons onopgehelderde dood volgde Eje hem op, die trouwde met Anchesenpaäton (de latere Anchesenamon) om zo aanspraak te kunnen maken op de troon. Na de dood van Eje, kwam Horemheb aan de macht en werd elke verwijzing naar de Aton-cultus uitgewist. Aton of Aten was een Egyptische zonnegod, bekend uit de Amarna-periode, waarin Amenhotep IV (later Achnaton) Aton tot oppergod van Egypte verhief.

Lord Carnarvon was een amateur egyptoloog. Hij financierde Carters zoektocht naar de tombe van de tot dan toe onbekende farao Toetanchamon, wiens bestaan Carter had ontdekt. Op 4 november 1922 ontdekte Howard Carter (1874-1939) de tombe, die tot dan toe de enige vrijwel ongeschonden tombe in de Vallei der Koningen in de omgeving van Luxor bleek te zijn. Op 16 februari van het volgende jaar opende Carter de grafkamer en zag hij voor het eerst de sarcofaag van Toetanchamon. Daarenboven bleek het beschilderd graf vrijwel geheel ongeschonden. De vondsten uit het graf van Toetanchamon behoren tot de verbazingwekkendste archeologische vondsten aller tijden en hebben unieke inzichten opgeleverd in de geschiedenis van het oude Egypte. Ze veranderden drie millennia na zijn dood een praktisch onbeduidende jongensfarao in een super beroemdheid. Hier vertelt historicus Dick Harrison niet alleen over de farao en zijn graf, maar ook over het koninkrijk en de mensen waarover Toetanchamon korte tijd de leiding had. In de 19de eeuw bereikte de fascinatie voor het oude Egypte nieuwe hoogten en geschiedenis vermengd met fictie. Wat is waar en wat is onwaar in de tot de verbeelding sprekende mythe, die sindsdien het koninkrijk van de farao’s heeft omringd? Is er reden om te geloven in de vloek die werd verondersteld te overkomen op degenen die de eeuwige slaap van Toetanchamon durfden te verstoren? Dit zijn vragen die hun antwoord krijgen in dit boeiend en leerrijk boek.

Dankzij de vele aanwijzingen in zijn graf en de mogelijkheid om zijn mummie te analyseren, hebben we een goed idee kunnen krijgen van hoe hij eruitzag – in 2005 maakten drie onderzoeksteams elk een gezichtsreconstructie en de resultaten leken opvallend veel op elkaar – en hoe lang hij was: 1,67 meter. De verbazingwekkende vondsten bij de opening van het graf vormen de grootste schatten van het Egyptisch Museum in Caïro, maar ook wie er nog nooit is geweest, weet hoe het gouden masker en tal van andere voorwerpen eruitzien, aangezien ze in talloze lesboeken en overzichtswerken staan afgebeeld. Vanwege zijn graf is Toetanchamon het symbool van bijna alle prehistorische culturen die in het Nabije Oosten bloeiden voor de Grieken en Romeinen er de macht overnamen. Dit boek gaat over hem en zijn tijd. Wie was Toetanchamon en waarom heeft juist zijn grafmonument de tand des tijds zo goed doorstaan? In welke wereld leefde hij en hoe kon de ontdekking van zijn, vanuit het perspectief van de farao’s, zeer bescheiden rustplaats, resulteren in zo’n postume faam?   Harrisnons “Tutankomon” werd vertaald door Ger Meesters. Niet te missen!

Dick Harrison Toetanchamon, de farao, het graf en de ontdekking 223 bladz. geïllustreerd uitg. Omniboek ISBN 9789401918459

https://www.stretto.be/2022/03/10/terje-tvedt-de-nijl-biografie-van-een-rivier-een-fascinerende-uitgave-van-wereldbibliotheek/