Na twee kamermuziekprogramma’s brengt de Noorse Ragnhild Hemsing, samen met een van de belangrijkste orkesten van haar land, het Bergen Philharmonic Orchestra onder leiding van Eivind Aadland, een uiterst aantrekkelijk, nieuw programma. Ragnhild Hemsing wordt nl. beschouwd als de culturele ambassadeur van Noorwegen, die niet alleen viool speelt, maar ook de traditionele Hardanger-viool/Hardangerfiedel.
Door het verlangen naar pure wilde natuur en de cultivering van het landelijk leven, ontstond de Scandinavisch-nationale romantiek. Alle componisten op deze cd stammen af van de Noorse Romantiek. In zijn composities bleef Svendsen in vorm en harmonie, dichtbij de muziek van zijn goede vriend, Edvard Grieg en het kenmerkend Noors gebruik van melodie. De nostalgisch-melancholische geest van Edvard Grieg is trouwens nog honderd procent aanwezig in de hier opgenomen Romance uit 1881 van Svendsen. Niemand kon trouwens zo langoureus schrijven voor strijkers als Grieg.
De cd heet “Bruch+Tveitt”, maar bevat nog twee andere interessante, minder bekende componisten. De romance voor viool en orkest van de Noor Johann Svendsen (1840-1911) was tijdens zijn leven al een groot succes. Zelfs de beroemde violist Eugène Ysaÿe speelde het stuk over heel Europa. Johan Svendsen (1840-1911) kreeg zijn eerste muzieklessen van zijn vader die in een militaire kapel speelde. Hij studeerde viool, maar speelde ook fluit en klarinet. Op 15-jarige leeftijd speelde hij reeds in een militaire kapel, in dansorkesten en in het orkest van het theater in Kristiania (nu Oslo). 
Met een studiebeurs van de Noorse koning Karel IV (koning van van Zweden als Karel XV) (foto), kon hij van 1863 tot 1867 aan het Conservatorium van Leipzig studeren. Geïnspireerd door reizen naar o.a. Parijs, Rome en Bayreuth, en door bijeenkomsten met Richard Wagner, componeerde hij van 1865 tot 1881, zijn belangrijkste werken. Tijdens een reis in de Verenigde Staten leerde hij de Joods-Amerikaanse Sarah Levett, kennen. Zij trouwden in 1871 in New York. Sara Levett bekeerde zich tot het luthers christendom en kreeg de doopnaam, Bergljot Svendsen. Bij deze gebeurtenis waren Richard Wagner en Cosima Wagner (foto) haar peter en meter. Van 1872 tot 1877 en van 1880 tot 1883 was hij dirigent van de “Musikforening Kristiania” en van 1883 tot 1908 leidde hij als hofkapelmeester “Det Kongelige Kapel” in Kopenhagen.
Bruchs opmerkelijk lange levensduur van 82 jaar liep parallel met een periode die werd bepaald door wetenschappelijke vooruitgang en alomvattende industrialisatie –ontwikkelingen die ook hun uitdrukking vonden in de kunst. Kort na het begin van de 20ste eeuw zetten baanbrekende composities van Igor Stravinsky en Arnold Schoenberg al de muziekwereld op zijn kop. Bruch trotseerde echter de stroom van gebeurtenissen met stoïcisme. Hij bleef conservatief, patriottisch en bovenal hield hij zich onvoorwaardelijk aan de traditie van de romantiek. Na studie bij Ferdinand Hiller en Carl Reinecke, componeerde de 21-jarige, joodse Max Bruch (1838-1920) uit Keulen, in 1859 zijn Strijkkwartet in do klein op. 9, gebaseerd op een eerder kwartet dat hij als 15-jarige had ontworpen. Bruch componeerde in Igeler Hof in Bergisch Gladbach reeds kamermuziek als jongen (een Septet in 1849 en als 9-jarige, een Lied voor de verjaardag van zijn moeder!). Hij was daarom stilistisch, begrijpelijker wijs schatplichtig aan Beethoven, Mendelssohn en Schumann. In 1859 componeerde hij een strijkkwartet, ziedend van passie en intensiteit.
Max Bruch is de enige niet-Noorse componist op dit album. Zijn muziek kan worden toegeschreven aan de romantische, Europese traditie en past perfect in het concept van deze cd. Het Concerto nr. 1 in sol klein voor viool en orkest was vanaf het begin ontzettend populair en overschaduwde vele andere composities. “Het was interessant voor mij om Bruch en Tveitt samen te brengen en te combineren”, vertelt Ragnhild Hemsing. “Met dit album toon ik de historische lijn tussen enerzijds Max Bruch en anderzijds Geirr Tveitt. De andere componisten passen er prachtig bij”. Bruchs concerto werd voltooid in 1866, en de eerste uitvoering was in april 1866, door Otto von Königslow onder leiding van Bruch zelf. Het concert werd vervolgens aanzienlijk herzien met de hulp van de gevierde violist Joseph Joachim en voltooid in zijn huidige vorm in 1867. De première van het herziene concert werd gegeven door Joachim in Bremen op 7 januari 1868, met Karl Martin Rheinthaler als dirigent.
Ragnhild Hemsing koos ook het concertstuk “Huldra aa’n Elland” voor viool en orkest van Sigurd Lie (1871-1904). Deze componist is buiten Noorwegen nauwelijks bekend, al studeerde hij ook in Leipzig en Berlijn en werd hij in zijn vaderland zelfs als “de nieuwe Grieg” beschouwd!. Lie overleed echter op 33-jarige leeftijd aan tuberculose en dus werd hem grotere bekendheid ontzegd. De Noorse geschiedenis flitst op in de titel van het hier opgenomen werk. Ragnhild Hemsing legt de term Huldra met een mysterieuze glimlach uit: “In de Noorse volkstraditie is een Huldra een onaards, vrouwelijk wezen. Sommigen beschrijven haar als een jong meisje met golvend blond haar en een koeienstaart”. Geïnspireerd door Edward Storms verhaal “Dølaviser” (“Songs of the Valley Dwellers”), vertelt het stuk het verhaal van de ontmoeting van de jonge Elland met een huldra. Deze muziek is onmiskenbaar Noors. Ook het Concerto nr. 2 voor Hardanger viool en orkest van Geirr Tweitt (1908-1981) is trouwens typisch Noors. Het is getiteld “3 Fjords” en beschrijft op poëtische wijze de Hardangerfjord, de Sognefjord en de Nordfjord in drie bewegingen. Zoals alle componisten op deze opname, studeerde ook Tveitt een tijdje in Leipzig.
De magnifieke, Noorse Hardangerviool of Hardangervedel (Hardingfele) is een viool met behalve de vier melodiesnaren, nog vier of meer resonantiesnaren, die het instrument extra galm geven. De kam is vlakker dan op een viool en het instrument is meestal bijzonder mooi versierd. De naam komt van de streek in Noorwegen waar de viool vandaan komt, Hardanger. Isak Nilssen Botnen (1669-1759) wordt gezien als de “vader” (of constructeur) van de moderne Hardangerviool. Hij werd geboren op de boerderij Skaar te Hardanger (provincie Hordaland). Zijn violen kenden een variërend aantal resonantiesnaren, meestal twee maar ook wel meer, tot maximaal zes. Ongeveer vijftien door hem gemaakte violen bestaan nog. Zijn zoon, Trond Isaksen Botnen (Flatabø) maakte ongeveer duizend violen, waarvan er dertig à veertig bewaard zijn. Hij bouwde de oudste bewaarde, in Noorwegen gebouwde viool. Onderzoek heeft deze het bouwjaar 1764 gegeven en die is te zien in het Hardanger Folkemuseum in Utne. Er bestaat weliswaar een nog oudere Hardangerviool, in 1651 gemaakt door Ole Jonsen Jaastad (1621-1694) van Ullensvang.
De Noorse violiste, Ragnhild Hemsing (1988), werd geboren in Valdres in Noorwegen. Ze is de oudere zus van de violiste, Eldbjørg Hemsing (°1990) (foto). Ragnild begon viool te spelen op 5-jarige leeftijd, werd op negenjarige leeftijd uitgenodigd om zich in te schrijven aan het Barratt Due musikkinstitutt in Oslo, en studeerde in Wenen bij Boris Kuschnir. Op 14-jarige leeftijd maakte ze reeds haar debuut met het Trondheim Symfonie Orkest en het Bergens Filharmonisch Orkest, waarmee ze het Vioolconcerto van Mendelssohn uitvoerde. 
Het jaar daarop trad ze op met het Filharmonisch Orkest van Oslo. Ze trad ook op met onder meer het Deens Nationaal Radio Symfonie Orkest, het Oekraïens Nationaal Filharmonisch Orkest, het Kazan Staatsorkest in Rusland, en met andere belangrijke orkesten van Noorwegen, waaronder het Stavanger Symfonie Orkest. Hemsing ontving in 2005 de Sparre Olsen-prijs. (Carl Gustav Sparre Olsen (1903-1984) was een Noorse violist en componist). Ze trad op in concertzalen in heel Noorwegen en Duitsland met programma’s waarbij ze volksmuziek combineert met klassiek repertoire. Samen met haar zus, nam ze een documentaire op over het leven van de beroemde Noorse violist, Ole Bull, die een speciale EBU-prijs ontving en in 2013 ontving ze de “Beethoven Ring” op het jaarlijks Beethoven Festival in Bonn. Ragnhild Hemsing bespeelt een viool van Francesco Ruggeri, gebouwd in Cremona in 1694, in bruikleen van de Dextra Musica Foundation.
De Noorse dirigent en violist, Eivind Aadland (°1956) (foto) is concertmeester van het Bergen Philharmonic Orchestra. Aadland was van 2004 tot 2010, chef-dirigent en artistiek leider van het Trondheim Symphony Orchestra en onderhoudt een regelmatige relatie met veel Scandinavische orkesten, waaronder de Oslo en Bergen Philharmonics, Stavanger Symphony en het Zweeds Kamerorkest. Bij Den Norske Opera in Oslo heeft hij producties van Don Giovanni, Le nozze di Figaro, Die Zauberflöte en Die Fledermaus uitgevoerd. Recente seizoenen omvatten optredens met het Orchestre du Capitole de Toulouse, de Zweedse Radio en Melbourne Symphony Orchestras, de Lausanne en Scottish Chamber Orchestras en de Symphony Orchestras van Göteborg, de Finse Radio, SWR Stuttgart en WDR Keulen. Betrokkenheden tijdens het seizoen 08/09 omvatten concerten met het Iceland Symphony Orchestra, Tasmanian Symphony Orchestra en het Queensland Orchestra, Royal Flemish Philharmonic en het Nationaal Orkest van België.
Tracklist:
Max Bruch (1838-1920)
Konzert Nr. 1 in g-Moll für Violine & Orchester
Johann Svendsen (1840-1911)
Romanze für Violine & Orchester
Sigurd Lie (1871-1904)
Huldra aa’n Elland
Geier Tveitt (1908-1981)
Konzert für Hardangerfiedel & Orchester “3 Fjorde”
Bruch + Tveitt Ragnhild Hemsing Bergen Philharmonic Orchestra Eivind Aadland cd Berlin Classics 0302757BC