Na de andere al even sublieme cd’s, ”Variations amoureuses, French Love Songs from the 13th Century” en “Le Chansonnier de Bayeux, French Songs from the Early Renaissance” voor het label Pararty, verscheen nu “Tre donne belle”, de derde cd voor dit label, met een programma voor vocaal trio met polyfoon repertoire uit de late Renaissance en de vroeg Barok, bedacht door de zangeres, Vivabiancaluna Biffi, die naast Alla francesca en de zangeres en harpiste, Brigitte Lesne, ook te horen is in verschillende schitterende ensembles van… Jordi Savall!

Op het programma staan 20 thematisch geordende Villanellas, Canzonettes, Balletti, Lauden & Madrigalen van Luca Marenzio (1553-1599), Giovanni Giacomo Gastoldi (1556-1622), Giovanni Pierluigi da Palestrina (1525-1594), Claudio Monteverdi (1567-1643), Costanzo Festa (1490-1545), Giovanni Domenico da Nola (1510-1592), Francesco Soto de Langa (1534-1619), Giovanni Leonardo Primavera (1540-1585), Giovanni Maria Nanino (1544-1607), Paolo Bellasio (1554-1594) en Adriano Banchieri (1567-1634). Zonder de precieze notaties van de compositie uit het oog te verliezen, is gekozen voor een vrijere interpretatie met bijvoorbeeld veelvuldige registerwisselingen, wat ten tijde van de composities heel gebruikelijk was. De zang van het ensemble met gelijke stemmen, waartoe ook Christel Boiron behoort, lijkt daardoor nog levendiger, zonder weliswaar de polyfone en contrapuntische structuren te verwaarlozen.

“Alla francesca”, internationaal erkend voor de kwaliteit en originaliteit van haar projecten, blijft ook hier trouw aan haar oorspronkelijke doelstellingen en esthetische keuzes. De interpretatie van weinig tot onbekende muziek, zowel levendig als poëtisch en een gevolg van de directe lezing van de manuscripten, biedt een vruchtbare ontmoeting tussen de musicologische eis en de vreugdevolle ervaring van direct contact met het publiek . Alla francesca is gewijd aan repertoires van het einde van de 11^e– tot de 16e eeuw. Zo ontvouwt zich in hun programma’s een heel muzikaal continent, beurtelings lyrisch, feestelijk, poëtisch en intiem, liederen van troubadours en trouvères, of dichter-muzikanten die zich uitdrukten in andere Romaanse talen, Europese monodie en polyfonie uit de 13^e-, 14^e– en 15e eeuw, instrumentale dansen, werken van o.a. Guillaume de Machaut en veel anonieme componisten, en muziek van het begin van de renaissance in Frankrijk tot het begin van de barok in Italië.

Het ensemble vermengt soms middeleeuwse muziek met repertoires die ook daar hun oorsprong vonden, Sefardische liederen, tarantella’s of traditionele Italiaanse liederen, of oude liederen in het Hebreeuws of Jiddisch. Het ensemble is actief sinds het begin van de jaren ‘90 en de bezetting kan variëren van twee tot meer dan tien musici en zangers, zeker wanneer het zijn krachten bundelt met die van Discantus en/of Alta, of soms met die van een verhalenverteller, een jongleur, een acteur of dansers. De artistieke leiding is momenteel in handen van Brigitte Lesne.

Ook “Discantus”, een ensemble van 6 tot 9 vrouwenstemmen, opgericht in het begin van de jaren ‘90, herbeleeft voornamelijk sacrale muziek van de middeleeuwen tot het begin van de renaissance. Sinds de oprichting staat het onder leiding van Brigitte Lesne, die de meeste programma’s en creaties ontwerpt, vaak met medewerking van de musicologe, Marie-Noël Colette. Deze programma’s zijn altijd het resultaat van diepgaand, thematisch onderzoek, met behulp van nieuwe muzikale transcripties die voor de gelegenheid zijn ontwikkeld en rechtstreeks zijn gemaakt van manuscriptbronnen. Het ensemble verenigt een kern van zangers, gespecialiseerd in oude muziek, is muzikaal flexibel en is in staat om zich aan elk nieuw project aan te passen. Elk heeft ook een eigen vocale signatuur met een herkenbaar timbre, terwijl ze collectief opgaan in een ensemble, waarvan de klank in de loop der jaren is gevormd. Discantus concentreerde zich eerst op de monodie en polyfonie van de ars antiqua, Aquitaine en Notre-Dame de Paris van de 11e-13e eeuw, terwijl het vertrouwde op de stijl, eigen aan het gregoriaans, de melodische lijn, recitatie, psalmodie, ritme en versieringen uit de oudste manuscripten uit de 9e-10e eeuw. Ook dit werk is gebaseerd op een intiem gevoel voor modaliteit, waarvoor de praktijk van het gregoriaans een onuitputtelijke bron was.

De zangeres, Brigitte Lesne, gespecialiseerd in muziek uit de middeleeuwen, leidt sinds de oprichting het ensemble Discantus, evenals Alla francesca (stemmen en instrumenten), een ensemble waarvan ze medeoprichter is. Brigitte Lesne volgde eerst haar opleiding aan de conservatoria van Pantin en Bobigny, alvorens verder te studeren aan de schola cantorum in Bazel. Ze vervolmaakte zich in gregoriaans en paleografie bij de musicoloog Marie-Noël Colette en vervolgde tegelijkertijd haar opleiding door zich aan te sluiten bij de ensembles Alia musica (Italië) en Gilles Binchois (Frankrijk) met wie ze optrad tussen het midden van de jaren tachtig en de jaren negentig. Ze studeerde ook Spaanse literatuur en wijdde haar masterscriptie aan de “Misteri d’Elx”, een uitzonderlijk muzikaal getuigenis van middeleeuws religieus theater. Met deze twee ensembles treedt ze op over de hele wereld en heeft ze bijna veertig cd’s opgenomen. Sinds 2019-2020 geeft ze les aan de Sorbonne-Universiteit (Master “Interpretatie van Oude Muziek”) en, sinds 2012-2013, aan het Conservatorium van Versailles.

Elk jaar leidt ze ook workshops om de interpretatie van middeleeuwse repertoires te verdiepen, voor professionals en ervaren amateurs, als onderdeel van de opleiding, aangeboden door het Centre de Musique Médievale in Parijs. In 2020 richtte ze de Schola de la Sainte-Chapelle op, een klein koor van jonge zangers in een proces van professionalisering, met stageperiodes die leiden tot concerten. Ze wordt ook regelmatig uitgenodigd om te interveniëren, te regisseren en projecten te ontwerpen met meesters en koren, conservatoria en universiteiten. Ook geeft ze recitals, solo, duo’s of trio’s met haar bevriende muzikanten. Brigitte Lesne speelt ook verschillende instrumenten, afhankelijk van het programma, gotische en middeleeuwse harp, harp-psalterium (of “rote”), “chifonie” (middeleeuwse draailier) en percussie.

Tracklist:

Introduzione Leggera

-La pastorella si leva per tempo/Villanella Anonyme

Lo Sguardo / Le Regard

-Al primo vostro sguardo/Villanella Luca Marenzio

-Da così dotta man se’ stato fatto/Canzonetta Giovanni Pierluigi da Palestrina

-Ahi, che quest’occhi miei ch’erano lieti/Canzonetta Giovanni Pierluigi da Palestrina

Gli Occhi / Les Yeux

-Nell’apparir del sempiterno sole/Lauda Francesco Soto

-Si come crescon alla terra i fiori/Canzonetta Claudio Monteverdi

-Son questi i crespi crini e questo il viso/Canzonetta Claudio Monteverdi

Intermezzo piccolo

-Tre ciechi siamo/Canzone villanesca, detta mascarata Giovanni Domenico da Nola

I Lumi / Les Lumières

-Degli occhi il dolce giro/Villanella Luca Marenzio

-Occhi dolci e soavi/Villanella Luca Marenzio

Intermezzo Leggero

-Tre villanelle vezzose e belle/Balleto di Villanelle Adriano Banchieri

La Vista / la Vue

-Anima mia, che pensi/Lauda Anonyme

-Perchè fuggi anima mia/Villanella Paolo Bellasio

Intermezzo Grande

-Il ballerino

-Il risentito

-L’invaghito/Balletti Giovanni Giacomo Gastoldi

Il Sonno / La sommeil

-Sonno soave, se i begli occhi ancora/Canzonetta Giovanni Maria Nanino

Memento mori

-La Violetta/Villanella Anonyme

Le Sirene / Les Sirènes

-Madonna, io v’amo e taccio/Madrigale Costanzo Festa

Finale Glorioso

-Tre donne belle fanno gran battaglia/Villanella Giovanni Leonardo Primavera

Tre donne belle Tre donne belle Alla Francesca, Vivabiancaluna Biffi, Christel Boiron Brigitte Lesne, cd Paraty PTY2022390