In de jaren 1934-1948 ontwikkelde zich een spontane, abstracte kunstvorm die uniek was voor Denemarken en later een belangrijke wegbereider zou zijn voor de Cobra-beweging (1948-1951). De kunstenaars die Cobra begonnen kwamen uit Nederland, België en Denemarken. De Nederlandse en Belgische kunstenaars waren relatief jong, in tegenstelling tot de Deense kunstenaars die gemiddeld tien à vijftien jaar ouder waren. Zij hadden voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog al een artistieke ontwikkeling doorgemaakt en veel kunst tentoongesteld. Daarmee hadden ze een grote invloed op de jongere generatie Cobra-kunstenaars. Het magistraal boek, “Cobra – Een picturale en poëtische revolutie”, verschijnt naar aanleiding van de officiële opening van het Cobra-depot in Antwerpen.
Het depot is een verkenning van een diverse collectie schilderijen, grafisch werk, sculpturen en toegepaste kunst, bibliofiele uitgaven en andere publicaties. Veelzijdigheid is dé troef van deze verzameling. De grote namen binnen de Cobra-beweging zijn present: Dotremont, Alechinsky, Appel, Corneille, Constant en Jorn, naast vele anderen. Vanuit een ietwat gek concept, helemaal in de lijn van het Cobra-gedachtegoed, geeft een depotbezoek de gelegenheid om de essentie van de Cobra-beweging te ervaren. Het depot is te bezoeken met gids en op afspraak.
Cobra (1948-1951) was een internationale beweging van jonge, vooruitstrevende kunstenaars die kleurrijke, expressief-spontane kunst maakten. In de jaren na de Tweede Wereldoorlog veroorzaakten zij een revolutie: een doorbraak in de moderne kunst die tot op de dag van vandaag doorwerkt in kunstopvattingen en kunstuitingen. De naam Cobra is een samenstelling van Copenhagen, Brussel en Amsterdam, de hoofdsteden waar de oprichters van deze kunstenaarsgroep vandaan kwamen. Zo kwam Jorn uit Denemarken, Dotremont en Noiret uit België, Appel, Corneille en Constant uit Nederland.
Karel Appel ontmoette Corneille in de periode 1940-1943 tijdens zijn studie kunst aan de prestigieuze Rijksacademie in Amsterdam. In 1946 reisden de twee naar Luik, waar ze in 1947 een gezamenlijke tentoonstelling inrichtten. Appel en Corneille reisden ook samen naar Parijs. Bij Appels terugkeer ontmoette hij Constant en in 1948 exposeerde hij, Constant en Corneille in Amsterdam. Samen met Anton Rooskens, Theo Wolvecamp en Jan Nieuwenhuys (de broer van Constant), vormden de drie op 16 juli 1948, de Nederlandse Experimentele Groep. Op 8 november van datzelfde jaar hielp Appel mee aan de oprichting van CoBrA.
Karel Appel maakte furore in de Nederlandse kunstwereld van de jaren veertig en vijftig. Zijn muurschildering Vragende kinderen uit 1949 voor het personeelsrestaurant in het Amsterdams stadhuis, veroorzaakte nogal wat schandaal. Verontwaardigde ambtenaren, die zich ongemakkelijk voelden door de smekende ogen van de uitgehongerde kinderen, drongen erop aan dat het werk zou worden verdoezeld en dat de muurschildering tien jaar lang achter behang zou verdwijnen. Appel was altijd voorstander van de oproep tot directe expressie in verf, in plaats van de door Constant gepropageerde marxistische analyse van de westerse beschaving. Hij had weinig tijd voor de theoretische pamfletten van Constant en Dotremont, en wijdde zijn CoBrA-jaren aan het schilderen van onschuldige, kinderlijke wezens en fabeldieren in felle kleuren, gebruikmakend van eenvoudige vormen en gedurfde lijnen. Na CoBrA behield Appel een emotionele benadering van zijn onderwerp. In de jaren vijftig ontwikkelde hij een zwaardere schilderstijl, waarbij lijn en kleurvlakken samensmolten tot suggestieve stroken verf. Naast zijn schilderijen maakte de veelzijdige Appel assemblages en sculpturen en schreef hij ook poëzie.
Met het Frans als voertaal was Cobra zo goed als de laatste echt Europese beweging binnen het modernisme. Het anarchistische verhaal van Cobra is niet alleen een belangrijk momentum in de kunstgeschiedenis, het is nog altijd springlevend en heeft vele kunstenaars geïnspireerd die nooit bij de beweging betrokken waren. Het werk dat Karel Appel, Pierre Alechinsky, Constant, Corneille en hun geestesgenoten ons nalieten – soms brutaal en onverbloemd, soms ontroerend poëtisch – blijft fascineren. Dit prachtig geïllustreerd boek met uitzonderlijk interessante teksten van Paul Huvenne, Johan Pas, Hilde de Bruijn, Laura Stamps, Piet Thomas, Piet Boyens en Naomi Meulemans, en met een voorwoord van Karine Huts-Van den Heuvel, toont met eenzelfde gevoel van artistieke blijheid en vrijheid, de topstukken uit de indrukwekkende Cobra-collectie van de magnifieke The Phoebus Foundation. Een magistrale uitgave!
COBRA-DEPOT :
Bezoek aan het Cobra-depot kan enkel op aanvraag via mail:
https://www.headquarters-katoennatie.com/nl
Adres: headquARTers, Van Aerdtstraat 33, 2060 Antwerpen, België
COBRA • Een picturale en poëtische revolutie diverse auteurs 368 bladz. geïllustreerd Nederlandstalige editie uitg. Hannibal Books ISBN 978 94 6388 791 5