In “De Romanovs” neemt de historicus Simon Sebag Montefiore u mee naar de tsarentijd. Op basis van archiefmateriaal schetst hij een duizelingwekkend en boeiend portret van het Russisch hof tussen 1613 en 1918, waar lust, intriges, wreedheden en macht de boventoon voerden. Indrukwekkend!

Het lijvig boek van Simon Montefiore over de oorsprong van de Russische autocratie, geeft een vrij volledig beeld van de geschiedenis van de Russische, keizerlijke familie Romanov, de legendarische familie die tsarina’s en tsaren voortbracht. Sedert Tsarina Anna (1730-1740), de nicht van Peter de Grote, waren de Romanovs bv. de belangrijkste mecenassen van muziek en van het legendarisch Ballet in Rusland. Van grootse figuren als Catharina de Grote en Nicholaas II tot minder bekende leden van de tsarenfamilie, ze komen allemaal voorbij in deze magistrale geschiedenis.

Let wel, dit is geen boek over de geschiedenis van Rusland. Het Kievse en Mongoolse Rijk komen bijgevolg niet aanbod en het Grootvorstendom Moskou en “Smoetnoje Vremja”, de tijd der troebelen (1604-1613), evenmin. Montefiore heeft het specifiek over de periode 1613-1918, vanaf de eerste tsaar Michaël I Fjodorovitsj Romanov (1596-1645) tot de gruwel van de moord op de hele tsarenfamilie (vader, moeder en vijf kinderen), de lijfarts, een kamerdienaar, een hofdame en de kok, in het Ipatjev-huis in Jekaterinenburg in de nacht van 16 op 17 juli 1918. Maar, de auteur stelt het duidelijk, “De Romanovs regeerden over een gigantisch Rijk dat werd opgebouwd door spijkerharde veroveraars en briljante staatsmannen die Siberië en de Oekraïne veroverden, Berlijn en Parijs innamen, en dat mensen als Poesjkin, Tolstoj, Tsjaikofski en Dostojevski voortbracht. Het had een beschaving die qua cultuur en schoonheid haar weerga niet kende”.

De bejubelde auteur van Stalins jeugdjaren en andere meeslepende biografieën heeft met De Romanovs een toegankelijke, levendige en zeer onthullende geschiedenis geschreven over de uitzonderlijke mannen en vrouwen die Rusland drie eeuwen regeerden. In dit fascinerende werk wendt Simon Sebag Montefiore zijn talent voor geschiedschrijving aan om het verhaal te vertellen van de grootste en meest complexe keizers en keizerinnen van de Romanov- dynastie (1613-1918), over hoe hun hof functioneerde, en over het evenwicht tussen persoonlijkheid en macht bij elke tsaar.

Bijna de gehele 18de eeuw werd Rusland door tsarina’s gedomineerd, Catharina I, Anna I, haar dochter Elisabeth I en Catharina II (de Grote). De uitgesproken voorliefde voor Italiaanse opera aan het hof tijdens de regering van de tsarina’s Elisabeth en Catharina II droeg sterk bij tot de verspreiding van en interesse in de Westerse muziek onder de aristocratie. Die rage werd op de duur zo alomtegenwoordig dat velen er zich niet eens van bewust waren dat er ook Russische componisten waren.

Gebruikmakend van archiefmateriaal dat na de val van de USSR beschikbaar kwam, slaagt Montefiore erin de werkelijke wereld tot leven te brengen van legendarische persoonlijkheden als Catharina de Grote en Nicolaas II, en laat hij de lezer kennismaken met een aantal minder bekende, maar alleen al om hun seksuele uitspattingen en andere scandaleuze of decadente wederwaardigheden des te meer tot de verbeelding sprekende leden van deze eminente familie. Een lijvig boek over lusten en onlusten, intriges, samenzweringen, fascinerende karakters, politiek en macht. Een boek dat de diepere wortels van het huidige Rusland genadeloos blootlegt en dat van de eerste tot de laatste bladzij zowel duizelingwekkend informatief als extreem onderhoudend is. ‘The Romanovs’ werd vertaald door Toon Dohmen, Chiel van Soelen, Peter van der Veen en Gerard ven der Wardt.

Simon Sebag Montefiore (°1965) is biograaf, romancier en journalist. Hij schrijft voor onder meer The New York Times, The Spectator, The Sunday Times en de Evening Standard. Hij is getrouwd met de tot het jodendom bekeerde, populaire, Engelse schrijfster Santa Palmer-Tomkinson, zus van de pianiste (tevens model en TV presentatrice!) Tara Palmer-Tomkinson. Zijn boeken, waaronder twee biografieën over Stalin en een over Jeruzalem, werden alom bejubeld. Ze zijn in vele talen vertaald en bezorgden hem verscheidene prestigieuze prijzen. De vader van Simon stamde af van Sefardische Joden. Simons moeder kwam uit een familie van Litouwse joden. Haar ouders zijn rond 1900 het antisemitisme en de pogroms in het Russisch Rijk ontvlucht. Dit verklaart enigszins een deel van het subjectief aspect van Montefiore’s benadering en standpunt t.o.v. de tsaren, tsarina’s en Russische aristocratie.

Het boek bevat kleurfoto’s en is gestructureerd als een opera. Een proloog, drie bedrijven (“Opkomst”, “Zenit” en “Neergang”) verdeeld in 17 scènes, en een epiloog nemen u als lezer op sleeptouw doorheen ontelbare anekdoten, feiten en gegevens en weetjes. Een indrukwekkend, gedetailleerd register maakt u wegwijs. Hoewel het boek helemaal geen boek is over Ruslands muziekgeschiedenis, daarvoor verwijs ik u naar het meer dan schitterend boek van onze eigenste Francis Maes (Boom Uitgevers Amsterdam), geeft het daarentegen wel een heel uitgebreid beeld van de historische en culturele achtergrond. Wie gefascineerd is door Russische muziek zal dit boek lezen als decor van de indrukwekkendste muziek ooit gecomponeerd. Zeker lezen. Warm aanbevolen, dus.

Simon Sebag Montefiore De Romanovs 1613-1918 880 bladz geïllustreerd uitg. Unieboek | Het Spectrum ISBN 9789000389926