De 22-jarige Koningin Christina van Zweden kreeg via haar lijfarts, brieven te zien, die Descartes aan de Franse ambassadeur, Pierre Chanut, had gestuurd. In de zomer van 1648, verzocht zij Descartes naar Stockholm te komen. In de herfst van 1649, kwam Descartes vanuit Egmond-Binnen in de gemeente Bergen, naar Stockholm en eindigden zijn Nederlandse jaren. Christina wilde echter al om vijf uur ’s ochtends, in de winter, les krijgen van Descartes over de liefde. Na enkele maanden overleed Descartes aan een longontsteking. Zijn vriend, de Vlaamse koopman, Anthonis Studler van Zurck, heer van Bergen, had er nochtans alles aan gedaan om Descartes bij zich te houden. De koningin voelde zich schuldig…
Het huis Wasa was een Europees vorstengeslacht dat vier generaties op de troon van Zweden (van 1523 tot 1654) en twee generaties op de troon van Polen-Litouwen (van 1587 tot 1668) zat. Na het Bloedbad van Stockholm in 1520 ontstond in Zweden een opstand die het einde van de Unie van Kalmar inluidde. Gustaaf Eriksson Wasa werd tot regent uitgeroepen en leidde de opstand tegen de Deense koning Christiaan II. In 1523 werd hij door de rijksdag in Strängnäs uitgeroepen tot koning van Zweden. Zijn kleinzoon Sigismund III werd in 1587 koning van Polen (en grootvorst van Litouwen) en in 1592 ook van Zweden. In Zweden werd hij in 1599 afgezet en opgevolgd door zijn oom Karel IX. Hiermee werd een Poolse en een Zweedse tak gesticht.
In ‘Christina van Zweden’ vertelt Dick Harrison het levensverhaal van de Zweedse koningin (1626-1689), die in 1654 vrijwillig afstand deed van de troon. Vlak voor ze zes jaar werd, overleed haar vader, de Zweedse koning Gustav II Adolf (foto) en ridder in de Jehova-orde, op een slagveld in de Dertigjarige Oorlog en erfde ze de troon. Ze groeide op in een lutherse omgeving en genoot een uitgebreide opleiding. Ze studeerde tien uur per dag en sprak elf talen. Christina was ontzettend toegewijd aan haar functie en land, maar ook aan de kunsten. Ze wilde nl. van Stockholm het Athene van het Noorden maken.
Tijdens haar regering bekeerde Zweden bv. de Sami tot het christendom, kwam Jan Amos Comenius naar Zweden om het schoolsysteem te hervormen, waar hij evenwel niet in slaagde, werd de Zweedse Staatscourant Post- och Inrikes Tidningar voor het eerst gepubliceerd en haalde Johan Palmstruch vanuit Amsterdam naar Zweden om de staatsfinanciën te reorganiseren.
In de herfst van 1649, kwam Descartes vanuit Egmond-Binnen naar Stockholm. Christina zou zelfs een oorlogsschip hebben gestuurd om hem op te halen. Descartes kreeg het verzoek aan een plan voor een nieuwe universiteit te werken en de tekst bij een ballet te schrijven. Hij hoefde zich niet met het hofleven te bemoeien, maar moest tot midden december wachten voordat hij er voor dag en dauw met zijn lessen kon beginnen. Al die tijd logeerde hij bij de Franse ambassadeur.
Des te bijzonderder was het dat ze in 1654 vrijwillig afstand deed van de troon en zich bekeerde tot het katholicisme. Ze werd koningin zonder land, maar ze bleef leven als een echte vorstin in Antwerpen, Brussel en vooral in Rome. Haar eigenzinnig karakter maakte van haar een werkelijk soevereine vrouw.
In ‘Christina van Zweden’ schetst Harrison niet alleen het beeld van het intrigerend en wervelend leven van een bijzondere vorstin, maar ook van de 17de eeuwse maatschappij, Europese kunsten en wetenschappers en het continentaal hofleven. “Drottning Kristina” werd vertaald door Ger Meesters.
Dick Harrison (°1966) is hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit van Lund, Zweden. Hij schrijft artikelen, blogs, romans en non-fictieboeken en maakt tv-documentaires over Europese en Zweedse geschiedenis.
Dick Harrison “Christina van Zweden Koningin zonder land, beschermvrouwe van de kunst” 191 bladz. geïllustreerd uitg. Omniboek ISBN9789401919265