Zes jaar na hun bekroonde opname van Dvořák’s Pianokwintet nr. 2, herenigden de eerste violist en de cellist van het Pavel Haas Quartet zich met Boris Giltburg, om de complete pianotrio’s op te nemen in interpretaties boordevol kleur en vitaliteit.
Na 10 jaar altviool te hebben gespeeld in het orkest van het Nationaal Theater van Praag, en na het componeren van zijn eerste ambitieuze werken in 1865, nam Antonin Dvořák (1841-1904) in 1871, ontslag bij het orkest om zich te wijden aan compositie. Hij leefde van privélessen en had een baan als kerkorganist. Door de eerste lokale successen en het begin van zijn bekendheid, kreeg hij gedurende vijf jaar een beurs van de Oostenrijks-Hongaarse staat waarmee hij zijn Vijfde symfonie, verschillende kamermuziekwerken en een prachtige, van Duitse en Slavische romantiek doordrongen, Serenade kon componeren.
Op 33-jarige leeftijd trouwde hij in 1875 met zijn pianoleerlinge, Anna Čermáková en de eerste van hun negen kinderen werd geboren. Na een groot succes in de jaren ’80 in Engeland, werd hij in 1892, directeur van het door Jeanette Thurber opgericht National Conservatory in New York. Daar ontstonden zijn “Amerikaanse” werken, zoals de magistrale symfonie nr. 9 in e-klein “Uit de Nieuwe Wereld”, op. 95.
Dvořák, wiens vader de citer bespeelde, verdiepte zich in de Slavische volksliederen en vertaalde op creatieve wijze de inhoud ervan in zijn eigen muziek. Hij wendde zich vaak tot typische Tsjechische en Slavische thema’s om de nationale beweging te ondersteunen, hoewel hij werd benaderd door zijn Duitse uitgever Simrock om af te stappen van het idee van patriottische thema’s en in plaats daarvan werken te schrijven, gebaseerd op wereldberoemde literaire werken. Dvořák weigerde echter. In een van zijn brieven aan Simrock schreef hij: “… een kunstenaar heeft ook een land waarvoor hij een vast geloof en een vurig hart moet hebben”.
Antonín Dvořák componeerde 2 vioolsonaten, 14 strijkkwartetten en het niet genummerd Strijkkwartet Cipressen, een trio voor 2 violen en altviool, vier pianotrio’s, twee pianokwartetten en twee pianokwintetten, drie strijkkwintetten en een strijksextet, op. 48, en een Serenade voor blazers, cello and bass op.44 Hij noemde zijn ‘Dumky’ Trio, (het laatste van zijn 4 pianotrio’s), naar een genre van Slavische volksliederen, die doorgaans werden uitgevoerd door blind ronddolende minstrelen die zichzelf begeleidden op de kobza of bandura (een twaalfsnarige luit). Dvořák verdiepte zich in deze muziek en vertaalde op creatieve wijze de inhoud ervan in zijn eigen muziek. Het trio ging in première in 1891 en als reactie op de extatische ontvangst, besloot Dvořák het uit te voeren tijdens zijn grote afscheidstournee, voor hij in 1892, naar de Verenigde Staten vertrok.
het Pianotrio (nr. 4), “Dumky”, behorend tot de meest gevierde werken van Antonín Dvořák, is een van de meest opgenomen kamermuziekwerken. Na het bijwonen van een uitvoering met de componist aan de piano, vatte Leoš Janáček zijn indrukken kort en bondig samen: “Er is een nieuwe lichtbron geflitst”. Als het om het Pianotrio nr. 3 ging, noemde de bekende Weense criticus, Eduard Hanslick het een juweeltje, waarmee hij aantoonde dat Dvořák “een van de beste moderne meesters” was. De Pianotrio’s nr. 1 en 2 zijn echter nauwelijks uitgevoerd. In dit licht is de opname van Dvořáks complete pianotrio’s een project dat meer dan aandacht verdient.
Des te meer dankzij de artiesten die het hebben gerealiseerd: Boris Giltburg, winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd en een van ’s werelds meest vooraanstaande pianisten, naast Veronika Jarůšková en Peter Jarůšek, leden van het wereldwijd gevierd Pavel Haas Quartet, dat grote erkenning kreeg voor het uitvoeren van de muziek van Dvořák: Gramophone Recording of the Year (kwartetten) en Gramophone Chamber Award (kwintetten, samen met Giltburg). De drie musici laten effectief een ongelooflijke klank horen. Ze beschikken over de uiterste technische genialiteit en ademen als één geheel. Deze dubbel cd werd trouwens opgenomen in de studio’s in de pittoreske Wye Valley, op de grens tussen Engeland en Wales, onder toezicht van de legendarische producer Andrew Keener.
Pianist Boris Giltburg (°1984) (foto), leerling van Arie Vardi in Tel Aviv, is de winnaar van tal van prijzen, met name van de eerste prijs en publieksprijs op de Koningin Elisabethwedstrijd in Brussel in 2013 met het derde Pianoconcerto van Rachmaninov. In de halve finale van de wedstrijd had hij tijdens de opvoering van het 15de Pianoconcerto van Mozart nog een opmerkelijke black-out gehad… Zijn opnames voor Naxos zijn consistent goed ontvangen. In 2018 won hij bv. Best Soloist Recording (20ste/21ste eeuw) bij de inaugurele Opus Klassik Awards voor zijn opname van Rachmaninovs tweede Pianoconcerto met het Royal Scottish National Orchestra o.l.v. Carlos Miguel Prieto, gekoppeld aan de Études-tableaux. Ook voor zijn daarop volgende opname van Rachmaninovs derde Pianoconcerto en de Corelli-variaties oogstte hij veel lof.
Het Pavel Haas Quartet wordt over de hele wereld vereerd vanwege zijn rijkdom aan timbre, aanstekelijke passie en intuïtieve verstandhouding. Het kwartet treedt op in de meest prestigieuze concertzalen ter wereld en heeft vijf Gramophone Awards en talloze andere gewonnen voor hun opnames. Daarmee heeft het kwartet zich stevig gevestigd als een van de belangrijkste kamerensembles ter wereld. Sinds september 2022, is het Pavel Haas Quartet Artist-in-Residence op het Dvořák Praag Festival en cureert de kamermuziekconcerten, inclusief het programmeren van alle Dvořák Strijkkwartetten en kamermuziekwerken gedurende de drie seizoenen.
Dvořák The Complete Piano Trios Boris Giltburg Peter Jarůšek Veronika Jarůšková 2 cd Supraphon SU43192