De fantasie op ‘The Last Rose of Summer’ heeft het karakter van een dromerige Ierse ballade, terwijl de Trois Fantaisies of Caprices door Mendelssohn beschouwd werden als ‘drie van zijn beste pianostukken’. De mix van de traditie van Bach en technische complexiteit in de Variations sérieuses is een van de meest bewonderde werken voor piano van de componist, waarmee een album wordt afgerond met repertoire, dat enkele van de meest originele kenmerken van Mendelssohns kunst onthult.
“The Last Rose of Summer” is een gedicht van de Ierse dichter Thomas Moore (1779-1852) (foto), oorspronkelijk getoonzet door John Andrew Stevenson (1761-1833). Moore schreef het in 1805 tijdens een verblijf in Jenkinstown Castle in County Kilkenny in Ierland, waar hij naar verluidt geïnspireerd was door een exemplaar van Rosa ‘Old Blush’. Het gedicht en de melodie samen werden in december 1813 gepubliceerd in deel 5 van Thomas Moore’s ‘A Selection of Irish Melodies’. De originele pianobegeleiding is geschreven door John Andrew Stevenson, en in de 19de -en 20ste eeuw volgden heel veel andere arrangementen, o.a. van Mendelssohn.
‘Tis the last rose of summer,
Left blooming alone;
All her lovely companions
Are faded and gone;
No flower of her kindred,
No rose-bud is nigh,
To reflect back her blushes
Or give sigh for sigh!
Felix Mendelssohn bracht op zijn terugreis uit Schotland in de nazomer van 1829, een paar subliem mooie dagen door bij de familie Taylor in Wales. De “Trois Fantaisies ou Caprices, Op. 16” voor piano die hij daar schreef, zouden oorspronkelijk “Erinnerungen” heten, aangezien ze elk waren opgedragen aan een van de drie dochters van deze Engelse familie. De met de hand ondertekende handtekeningen zijn bewaard gebleven en dienden, samen met verschillende andere manuscripten en eerste edities, als basis voor de Urtext-editie. Het uitgebreid voorwoord, dat citaten uit de brieven van de componist bevat, laat de lezer een glimp opvangen van de magische sfeer van zijn verblijf in Wales.
De eerste Fantasie uit het op. 16, bedoeld voor Anne Taylor, roept een boeket anjers op. Het is een opmerkelijke studie voor het eerste deel van de Schotse symfonie, dertien jaar later voltooid, een Allegro in a mineur, omlijst door twee symmetrische Andantes.
Het Scherzo, geïnspireerd door de trompetbloemen van Honoria Taylor, is een schitterend succes, dat de Mars van de feeën aankondigt in A Midsummer Night’s Dream uit 1843. Het is een miniatuursonate allegro, ingeleid door kleine fanfares, met twee thema’s (in E mineur, en in B mineur) die naïef de klanken imiteren van een sprookjesorkest. Eindigend op een sprankelende coda in majeur andante, in E, bedoeld voor Susan Taylor, is dit werk als het ware een muziekschilderij in Constable-stijl (foto), vol charme en elegante eenvoud. Het innemend geruis van een beek wordt vertaald in een gestage stroom van zestiende noten.
De Fantasie op. 28, werd voltooid in januari 1833, maar al in 1830, speelde Mendelssohn voor Goethe in Weimar een eerste versie getiteld Scottish Sonata, die duidelijk een souvenir was van de dagen in Schotland in 1829. Het voorbeeld van op. 27 van Beethoven kan de aarzeling tussen twee titels verklaren, het is inderdaad een improvisatie in de Duitse betekenis van Phantasie. Het eerste deel wisselt twee ideeën af, een wazige prelude in arpeggio’s van drievoudige achtsten, en tegelijkertijd een populaire en sentimentele melodie (Andante), die een zekere Scandinavische charme heeft. Het werk werd opgedragen aan de pianist, Ignaz Moscheles, een van Mendelssohns trouwste vrienden.
Opgedragen aan Karl Klingemann (foto), diplomaat en vriend van Mendelssohn, werden de drie Caprices op. 33, gecomponeerd tussen 1833 en 1835 en in april 1836 uitgegeven door Breitkopf & Härtel, en wekten het enthousiasme op van Schumann, die er onmiddellijk een lovende recensie over schreef. Het zijn in feite drie allegro’s van een sonate met een langzame introductie. Het tweede bv., uit 1835, presenteert een thematische analogie met de ouverture tot ‘Das Märchen von der schönen Melusine op. 32’. “Ik hou vooral van deze, ik beschouw hem als een genie die heimelijk de aarde is binnengeslopen, overmatige opwinding, geen lawaai, geen schijn van spook, geen ergernis van een fee… Overal lopen we op vaste grond, bloemrijke grond, Duits”. En over het derde (uit 1833), nog steeds Schumann: “We merken zoiets als een naamloze, geconcentreerde woede, die tot het einde van het stuk onmerkbaar afneemt, maar dan naar hartenlust uitbarst”.
De Variations sérieuses, op.54, een van de grote meesterwerken van de romantische pianomuziek, vormen een soort ‘brug’ tussen de Goldbergvariaties en de Diabellivariaties enerzijds, en de Brahms- en de Variationen und Fuge über ein Thema von Mozart Op. 132, van Max Reger, anderzijds. De Variations Sérieuses werden voltooid in juni 1841, en werden in 1842, door Mechetti in Wenen gepubliceerd in een album bedoeld ter financiering van het Beethoven-monument in Bonn. Voltooid op 25 juni 1841, oordeelde Mendelssohn, met de strengheid die voor hem gebruikelijk was met betrekking tot zijn eigen werken, de variaties op. 82 en 83, niet waardig voor publicatie. Nochtans bieden de hier opgenomen variaties tal van ongebruikelijke aspecten van de harmonische taal van de componist.
De Koreaanse pianiste, Shihyun Lee (1991), studeerde bij Hie-Yon Choi, Jinson Kim en Markus Groh. Ze won in 2018, de Felix Mendelssohn Bartholdy University Wedstrijd en ontving in 2019, de derde prijs op de International Telekom Beethoven Wedstrijd in Bonn. In de jaren daarna trad ze op met het Konzerthausorchester in Berlijn en gaf ze recitals op gerenommeerde festivals.
Tracklist:
3 Fantasies (Caprices) Op. 16
Caprices Nos 1-3, Op. 33
Fantasia in F sharp minor, Op. 28
Fantasia on “The Last Rose of Summer”, Op. 15
Variations in E flat major, Op. 82
Variations sérieuses in D minor Op. 54
Mendelssohn Fantasies, Caprices, Variations Shihyun Lee piano cd Dynamic CDS8005