Louise Bertin, “Fausto”, door Les Talents Lyriques en Flemish Radio Choir, o.l.v. Christophe Rousset, op het label Bru Zane. Een schitterende ontdekking! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

“Fausto”, een semi-seria-opera in vier bedrijven naar Goethe, voor het eerst opgevoerd in het Théâtre-Italien (Salle Favart) in Parijs in maart 1831, markeerde de samenkomst van twee uiterst zeldzame situaties in opera’s uit de Romantiek. Het was nl. het werk van een vrouw en (hoewel Italiaans qua taal, stijl en genre) gecomponeerd door een Franse vrouw…

De Franse componiste en dichteres, Louise-Angélique Bertin (1805-1877) werd geboren in Les Roches, Essonne. Ze kreeg les van François-Joseph Fétis, die in 1825 een privé familie uitvoering organiseerde van “Guy Mannering”, Bertins eerste opera. Deze opera, die nooit formeel werd geproduceerd, ontleende zijn verhaallijn aan het gelijknamig boek van Sir Walter Scott. Twee jaar later werd haar tweede opera, “Le loup-garou”, geproduceerd in de Opéra-Comique.

Op 21-jarige leeftijd begon Bertin te werken aan de opera semiseria, “Fausto” op haar eigen libretto in het Italiaans, gebaseerd op Goethe ’s Faust. Een uitvoering van de opera was gepland voor 1830, maar vanwege veel onvoorziene complicaties, bereikte “Fausto” pas in 1831, het podium. De opera werd niet goed ontvangen en er waren slechts drie uitvoeringen.

Kort daarvoor was Bertin bevriend geraakt met Victor Hugo. Hugo had een operaversie geschetst van zijn “Notre-Dame de Paris” en tussen hen beiden werd de opera “La Esmeralda” geboren, waarbij Hugo het libretto verzorgde. Bertin was de enige componist(e), die rechtstreeks met Hugo aan een opera samenwerkte. Maar toen de opera in 1836 begon, waren er beschuldigingen tegen Bertin en haar familie, waarin ze beweerden dat ze speciale privileges had vanwege de connectie van haar broer Armand met het operabestuur van de regering. Tijdens het zevende optreden brak er een rel uit en de run van La Esmeralda werd gedwongen te eindigen, hoewel er de komende drie jaar nog steeds een versie ervan werd opgevoerd. Ook de componist Hector Berlioz, die Bertin hielp bij de enscenering en productie van La Esmeralda, werd ervan beschuldigd de betere muziek van dit werk te hebben geleverd, een beschuldiging die hij heftig ontkende. Uit frustratie weigerde Bertin nog meer opera’s te schrijven. In 1837 transcribeerde Franz Liszt de orkestpartituur voor solopiano (S.476) en maakte een pianotranscriptie van de “Air chanté par Massol” (S.477).

Bertin bleef in veel andere genres verder componeren. Haar latere composities omvatten twaalf cantates, zes pianoballades, vijf kamersymfonieën, strijkkwartetten, een pianotrio (dat thema’s uit zowel Fausto als La Esmeralda bevat) en vele vocale selecties. Hiervan werden alleen de ballades en het trio gepubliceerd. Bertin schreef en publiceerde ook twee dichtbundels, “Les Glanes” in 1842 en “Nouvelles Glanes” in 1876. “Les Glanes” ontving een prijs van de Académie française. Ze overleed in Parijs het jaar na de publicatie van haar “Nouvelles Glanes”.

Twee jaar na de publicatie van Berlioz’ “Huit Scènes de Faust”, liet Louise Bertin zich op haar beurt inspireren door het toneelstuk van Goethe en demonstreerde ze de moderniteit van haar esthetische ambities. Hoewel het slechts drie uitvoeringen kende, verdient haar “Fausto” vandaag herontdekt te worden. Hoewel het voor het eerst werd uitgevoerd met een tenor (Domenico Donzelli) in de titelrol, heeft het Palazzetto Bru Zane ervoor gekozen om de originele versie van deze opera in première te brengen, waarvan uit het manuscript blijkt, dat de rol van Faust bedoeld was om door een vrouw gezongen te worden. Een (nieuwe) première passend bij het immens talent van… Karine Deshayes!