De naam van de opmerkelijke lerares en dirigente Nadia Boulanger is beroemd in de muziekwereld, maar haar zes jaar jongere, fenomenaal begaafde zuster Lili, was de eerste vrouw die de Premier Prix de Rome won. Reeds als kind had Lili een delicate gezondheid die leidde tot een ernstige ziekte. Haar overlijden op de leeftijd van 24! was een tragedie voor de muziek. Afgezien van werken geschreven in haar vroege tienerjaren, die ze later vernietigde, duurde haar componeercarrière slechts zeven jaar.
Lili (eigenl. Marie-Juliette) Boulanger werd geboren in een familie van vooraanstaande musici. Haar vader, Ernest Boulanger (1815-1900), was componist, won de eerste “grand prix de Rome” in 1835, en was professor zang aan het Conservatorium van Parijs. Haar moeder, geboren Prinses Raissa Ivanovna Mychetsky of Mychetskaya, was een Russische zangeres, afkomstig uit St. Petersburg. De familiesfeer was optimaal voor de studie van muziek, een kunst waarvoor de jonge Lili bijzonder vroeg, een verbazingwekkend talent toonde. Vanaf haar zesde jaar, nog voor ze kon lezen, ontcijferde ze partituren en studeerde ze harmonie. Gabriel Fauré, een vriend van het gezin, was verbluft door de snelheid waarmee Lili muziek leerde en gaf haar eerste pianolessen. Ze was nauwelijks twee jaar oud wanneer de eerste aandoeningen van immuundeficiëntie optraden bij darmpneumonie. Vanaf dat moment was ze constant ziek. Het kind kreeg thuis les van eminente leraren, onder wie Georges Caussade voor fuga en contrapunt. Ze studeerde naast piano, viool, cello, harp (haar harpleraar was de beroemde harpist Alphonse Hasselmans), en orgel. Aangemoedigd door haar zus Nadia componeerde ze, maar enkel een wals in E, gecomponeerd in 1906, bleef over van haar vroege werken.
In 1909 ging Lili Boulanger naar het Conservatorium van Parijs in de klas van Paul Vidal. Ze concurreerde voor de eerste keer voor de Prix de Rome in 1912, maar ziekte dwong haar om zich terug te trekken uit de competitie. Ze presenteerde zichzelf het volgend jaar en werd in 1913 de eerste vrouw die de eerste Grote Prijs van Rome voor muzikale compositie won, en dit met haar cantate “Faust en Hélène”, een “épisode lyrique” op tekst van Eugène Adenis, naar de tweede “Faust” van Goethe. Het was weliswaar een prijs die ze deelde met Claude Delvincourt, die het jong en ziek meisje had geholpen om de muziek te orkestreren. Een eerste uitvoering in november 1913 door de Concerts Colonne in het Théâtre du Châtelet in Parijs was een groot succes. Op 24 november werd Lili zelfs ontvangen door president Raymond Poincaré in het Élysée!
In 1914 vertrok ze naar Italië om de laureaten van de Prix de Rome aan de Académie de France in Rome (de Villa Medici) te vervoegen. Tijdens dit eerste verblijf van vier maanden, ingekort door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, begon ze haar drie Psalmen te componeren (Ps. XXIV, CXXIX, CXXX), evenals haar Oud Boeddhistisch Gebed, werken die ze voltooide in 1917. In december 1915 stichtte ze, met de steun van het Frans-Amerikaans comité van het nationaal conservatorium voor muziek en declamatie, met haar zuster Nadia, de “Gazette” van de klas compositie van het conservatorium in Parijs. Er verschenen tot juni 1918, tien nummers. In 1918 dicteerde ze op haar sterfbed, aan haar zus Nadia, haar ultiem werk, “”Pie Jesu”. Door aanvallen van intestinale tuberculose, gekoppeld aan de ziekte van Crohn, overleed Lili op 15 maart 1918, op vierentwintigjarige leeftijd, tien dagen voor Debussy. Haar composities omvatten orkestwerken met piano, viool, cello of fluit, (“Nocturne”, pour flûte ou violon et piano ou orchestre (1911), “D’un matin de printemps”, pour violon, violoncelle ou flûte et piano ou orchestre en “D’un soir triste”, pour violon ou violoncelle et piano ou orchestre (1917-1918)), en vooral vocale muziek op gedichten van o.a. Jammes, Maeterlinck en de Musset. De vroege diagnose van haar vreselijke ziekte leek haar creativiteit te hebben vergroot en veel van haar werken, van bijbelse of mystieke inspiratie, lijken getekend te zijn door haar tragisch en fataal lot. Vele zijn echter onafgewerkt gebleven of zijn verloren. Lili rust, evenals haar zus, op het kerkhof van Montmartre.
Op de cd staan composities voor 3- en 4-stemmig vocaal ensemble met begeleiding van piano(forte), (al dan niet met vocale solisten), en twee werken voor piano solo, een Prélude, “Soir sur la plaine” (op tekst van Albert Samain), “La source” (Leconte de Lisle), “Pendant la tempête” (Théophile Gautier), “Les Sirenes” (Charles Grandmougin), “Renouveau” (Armand Silvestre), “Sous-bois” (Philippe Gille), “D’un vieux jardin”, “D’un jardin clair”en “Cortège” (Trois morceaux pour piano), “Soleils de septembre” (Auguste lacaussade), “Pour les funerailles d un soldat” (naar twee passages uit “La Coupe et les Lèvres” van Alfred de Musset), Psaume XXIV (“La terre appartient à l’Éternel”), “Vieille priere bouddhique” (op een tekst uit de 5de eeuwse “Visuddhimagga”, vertaald door Suzanne Karpelès), en de “Hymne au Soleil” op tekst van Frederick Martens. Uitvoerders zijn het Orpheus Vokalensemble met Antonii Baryshevskyi (foto) op pianoforte o.l.v. Michael Alber. Magni- magnifiek! Mag u niet missen!
Boulanger Lilli Hymne au Soleil Choral works Orpheus Vokalensemble Antonii Baryshevskyi pianoforte Michael Alber cd Carus CAR 83489
