Hoewel bv. de Concerti voor piano (linkerhand) van Korngold, Prokofjev en Ravel veel bekender zijn, was het Josef Labor die in 1915, als eerste het begin van het genre markeerde met zijn eerste Konzertstück. Het werd gecomponeerd in opdracht van Paul Wittgenstein, die tijdens de Eerste Wereldoorlog zijn rechterarm had verloren, maar desondanks vastbesloten was zijn carrière als pianist verder te zetten.
Ravels geniaal “Concerto pour la main gauche seule” werd gecomponeerd tussen 1929 en 1931. Dit concerto ging in januari 1932 in première met als solist de Oostenrijkse pianist, Paul Wittgenstein (foto). In 1929, een jaar na het voltooien van “Boléro”, ontving Ravel ongeveer tegelijkertijd, twee opdrachten voor het componeren van een concerto. De eerste kwam van de orkestdirigent, Serge Koussevitzky, ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van het Boston Symphony Orchestra. Deze opdracht resulteerde in het Pianoconcerto in G (en sol). De tweede opdracht kwam van Paul Wittgenstein. Deze pianist, broer van de beroemde filosoof, Ludwig Wittgenstein, had nl. in de Eerste Wereldoorlog zijn rechterarm verloren.
Hij wilde desondanks als uitvoerend pianist blijven spelen en spoorde veel grote componisten aan om een werk te componeren voor de linkerhand, o.a. Richard Strauss (Parergon, op.73, 1925 en Panathenäenzug, op.74, 1927), Korngold (Pianoconcert in C, op.17, 1923), Benjamin Britten (Diversions, 1940) en Sergej Prokofjev. Prokofjev componeerde in 1931, naar aanleiding van dat verzoek, zijn Vierde pianoconcerto op. 52, specifiek voor de linkerhand. Daarnaast is er ook een Kwintet, één van de drie kwintetten die Franz Schmidt (1874-1939) componeerde voor enkel de linkerhand aan de piano voor Paul Wittgenstein en een Toccata, Variaties op een thema van Beethoven en een Pianoconcerto, alle drie voor “linke Hand allein”. Daarenboven bestaat finale van het Kwintet uit dartele tot virtuoze variaties op een lieflijk thema uit het Klarinetkwintet, op. 11 uit 1901 van Josef Labor, de leraar van Paul Wittgenstein.
Labor maakte deel uit van de hechte vriendenkring van Johannes Brahms, die op driejarige leeftijd door de pokken zijn gezichtsvermogen verloor. Compositie was voor hem een luxe, omdat hij de hulp van een amanuensis nodig had om zijn werken op papier te zetten. De muziek van Labor is zeer vakkundig gecomponeerd, altijd sensueel en vooral melodieus. Deze wereldpremière-opnames vormen een hoogtepunt in Capriccio’s Labor-Edition, die al een aantal jaren de gevoelige muziek van deze grotendeels vergeten componist onder de aandacht brengt.
De Oostenrijkse pianist, organist en componist Josef Labor (1842-1924) was een invloedrijke muziekleraar en vriend van veel muzikale sleutelfiguren in Wenen. Labor werd geboren in Hořovice in Bohemen als zoon van een beheerder van ijzerfabrieken, en zijn vrouw Josefa Wallner, afkomstig uit een artsenfamilie. Toen hij drie jaar oud was, werd hij blind vanwege de pokken. Labor ging naar het blindeninstituut in Wenen en het Konservatorium der Gesellschaft der Musikfreunde, waar hij compositie studeerde bij Simon Sechter, (de leraar van Bruckner), en piano bij Eduard Pickhert. Hij toerde als pianist door Europa en geraakte bevriend met koning Georg V van Hannover, die ook blind was. Georg benoemde hem in 1865 tot Hof pianist (Königlichen Kammerpianisten des Hannoveranischen Hofes). Het jaar daarop vestigden de twee mannen zich in Wenen, (de koning in exil), waar Labor orgel- en pianoles gaf. In 1904 ontving Labor de titel Kaiserlich und Königlich Hoforganist en is daarom vandaag het best bekend om zijn orgelwerken. Labor had interesse in oude muziek en schreef bv. continuo-partijen voor de sonates van Heinrich Biber.
Labor was de pianoleraar van veel opmerkelijke muzikale persoonlijkheden, onder wie Alma Mahler/Schindler, Paul Wittgenstein en Arnold Schoenberg. Alma Schindler studeerde 6 jaar bij Labor, beginnend toen ze 14 was, en haar dagboeken bevatten talloze verwijzingen naar haar gewaardeerde leraar. Labor was buitengewoon dicht bij de familie van Paul Wittgenstein. Hij woonde vele muzikale avonden in het Wittgenstein-huis bij met Weense en andere musici zoals Johannes Brahms, Clara Schumann, Gustav Mahler, Bruno Walter en Richard Strauss. Toen Wittgenstein zijn rechterarm verloor in de Eerste Wereldoorlog, was Josef Labor de eerste persoon die hij vroeg om een stuk voor piano-linkerhand te componeren.
De pianist, Oliver Triendl, geboren in 1970 in Mallersdorf in Beieren, studeerde bij Rainer Fuchs, Karl-Heinz Diehl, Eckart Besch, Gerhard Oppitz en Oleg Maisenberg en speelde met succes op festivals en in veel van de belangrijkste muziekcentra van Europa, Noord- en Zuid-Amerika, Zuid-Afrika, Rusland en Azië.
Eugene Tzigane, geboren in Japan, studeerde bij James DePreist aan de Juilliard School en studeerde in 2007, af met een Master of Music in orkestdirectie. Later studeerde hij bij Jorma Panula aan het Royal College of Music in Stockholm. Zijn onderscheidingen omvatten de Grote Prijs op de Grzegorz Fitelberg International Competition for Conductors (2007) in Katowice, Polen, en de tweede prijs op zowel de Sir Georg Solti International Conductors’ Competition in Frankfurt als de International Competition of Young Conductors Lovro von Matačić in Zagreb. Tzigane dirigeerde voor het eerst de Nordwestdeutsche Philharmonie in oktober 2009. In december van dat jaar werd hij benoemd tot nieuwe chef-dirigent van het orkest, met ingang van het seizoen 2010-2011. Hij was er gedurende vier seizoenen chef-dirigent en leidde meer dan 140 concerten met het orkest in Duitsland, Spanje, Zwitserland, Italië en de VS, en speelde muziek van meer dan 60 componisten, waaronder verschillende Duitse premières en een wereldpremière. Tzigane was ook van oktober 2009 tot mei 2011, vaste gastdirigent van het Pomeranian Philharmonic Orchestra (Filharmonia Pomorska) in Bydgoszcz in Polen.
Josef Labor Piano Concertos fort he left Hand ‘Wittgenstein Concertos’ Oliver Triendl Deutsche Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz, Eugene Tzigane cd Capriccio C5521